Buổi tối phụ thân Triệu Thừa Nghĩa của Triệu Trường Ninh theo lệ trở về ăn cơm.

Trong phòng đã thắp đèn dầu đậu, thức ăn cũng bày xong xuôi.

Triệu Thừa Nghĩa là đích xuất* lão đại trong nhà. Ông mặc một chiếc trường
bào cổ tròn màu lam bằng lụa Hàng Châu, cũng không còn trẻ trung nữa,
hai bên tóc mai đã lưa thưa vài sợ bạc. Bởi vì mệt mỏi với việc trên
quan trường, Triệu Thừa Nghĩa có vẻ già hơn so với độ tuổi này, nhưng
vẫn có thể nhìn ra dáng dấp tuấn tú khôi ngô. Ngồi xuống bàn ăn cơm, ông nhắc đến chuyện kỳ thi mùa xuân với Triệu Trường Ninh.

* Đích xuất: con vợ cả (đại phòng). Đích xuất lão đại: con trai trưởng của vợ cả

“Ta đã nghe tổ phụ con nói rồi, đầu năm sau các con sẽ bước vào kỳ thi, nhị thúc còn đặc biệt mời đến cho Trường Tùng một thầy giáo, tổ phụ con thì lại trực tiếp dạy dỗ Trường Hoài. Vẫn là ta làm trễ nải việc học hành
của con.”

Triệu Thừa Nghĩa thiên tư không bằng nhị đệ, làm quan
cũng không có thành tựu gì, hơn mười năm vẫn dậm chân ở chức chủ sự, bởi vậy luôn có phần hổ thẹn với Triệu Trường Ninh. Hiền hòa nhìn nhi tử
nói: “Năm đó ta và nhị thúc con cũng là sóng vai tiến vào trường thi,
nhị thúc con là Nhị giáp đứng thứ sáu, còn ta lại chỉ là một Đồng tiến
sĩ ‘¹’. Hôm nay cách biệt lại càng thêm xa, hắn đã là quan lão gia tứ
phẩm, ta chỉ có thể ở công bộ quản lý một ít văn thư. Sau này nếu có
phân nhà, chúng ta sẽ càng không bằng người ta. Cho nên Ninh nhi, cửa ải thi Hội lần này không thể lơ là, nếu con đỗ tiến sĩ, sau này phụ thân
cũng coi như nở mày nở mặt.”

Những người đọc sách bọn họ, nếu công danh thấp hơn người ta một bậc, thì giống như lùn hơn người ta một đoạn vậy.

Triệu Trường Ninh cũng hiểu được tầm quan trọng của Tiến sĩ Xuất thân, ở cổ
đại tiến sĩ mới là con đường làm quan chân chính. Nếu không thi đỗ tiến
sĩ, chức quan cao nhất cũng chỉ đến lục phẩm, muốn thăng tiến hơn là
điều hoàn toàn không có khả năng. Hơn nữa trên quan trường luận về lai
lịch vai vế, cũng sẽ bị người xem thường.

Hôm nay đại phòng lụn bại, nàng tự nhiên là muốn đỗ tiến sĩ.

Nàng ngừng một hồi rồi nói: “Hài nhi biết tầm quan trọng của việc này, phụ
thân không cần lo lắng. Hôm nay con có thấy Trường Hoài, hắn ở chỗ tổ
phụ cũng khá tốt.”

Triệu Thừa Nghĩa nghe vậy miễn cưỡng nở nụ
cười: “Nó vẫn bất hòa với con sao? Hai đứa vốn dĩ là huynh đệ ruột thịt, lẽ ra phải gần gũi hơn đám huynh đệ họ hàng kia, Hoài nhi lại cứ một
mực không nghe lời ta, còn vì chuyện này mà ghi hận. Với người ca ca là
con cũng không thân thiết. Được tổ phụ nuôi dưỡng, thậm chí còn không
lui tới chỗ chúng ta… Bỏ đi, không nhắc đến nó nữa!

Triệu
Thừa Nghĩa lấy từ trong tay áo ra một ít ngân phiếu, xem chừng đều là
những mệnh giá nhỏ như mười lượng, hai mươi lượng, có vẻ như được tích
góp từng chút một mà ra. Nhét vào trong một hà bao‘²’ nhỏ đưa cho Triệu
Trường Ninh: “Cha sợ ngân lượng ngày thường của con không đủ dùng, cho
con ít bạc này dùng riêng, học hành tốn kém nhất là giấy mực. Nếu có ra
ngoài bái sư hay du ngoạn với nhị đệ, tam đệ con thì cũng có cái mà tiêu xài.”

Hàng tháng ngân lượng phân cho mỗi phòng tuy không ít,
nhưng cũng không phải quá nhiều. Triệu Trường Ninh bên trên có ba tỷ tỷ
đã xuất giá, đại tỷ còn tốt, nhị tỷ vì không có con cái nên bị nhà chồng ghét bỏ, trượng phu liên tiếp cưới về mấy phòng thiếp thất. Nhà tú tài
mà tam tỷ gả tới nhiều năm thi cử vẫn không thành, tên cổ hủ này lại
không biết buôn bán kiếm sống, ruộng vườn, đất đai trong nhà bị hắn tiêu pha sạch sẽ, bởi vậy ngân lượng của đại phòng vừa phải đi trợ cấp cho
hai tỷ tỷ, lại phải nuôi dưỡng Triệu Trường Ninh. Kỳ thật vẫn là rất
túng quẫn.

Triệu Trường Ninh không từ chối, quả thật trên người nàng không có chỗ bạc này sẽ rất phiền toái.

Nàng cầm lấy cái hà bao nho nhỏ, không khỏi nghĩ tới chiếc áo choàng lông sóc trên người tam đệ.

Chỉ bằng chi phí của chiếc áo choàng kia, cũng xấp xỉ số ngân lượng trong hà bao này rồi.

Nếu nàng thi đậu tiến sĩ, tự nhiên có thể thay đổi tình hình khó khăn của
đại phòng. Đặc biệt là hai người tỷ tỷ của nàng, hai tỷ tỷ từ nhỏ đã
thương yêu nàng, nàng cũng không đành lòng nhìn bọn họ chịu khổ.

Thấy hai cha con trò chuyện xong, Triệu Ngọc Thiền cũng bị hai nha hoàn tìm
trở về, Đậu thị lúc này mới phân phó hạ nhân đưa thức ăn lên.

Đích muội Ngọc Thiền của Triệu Trường Ninh này năm nay mười ba, chải hai búi tóc trái đào, mặc bộ váy lụa hồng nhạt có thêu mẫu đơn trên vạt áo, tẩy rửa sơ qua rồi bước đến. Miệng lại bĩu ra: “Sao toàn là mấy món thanh
đạm thế này, con không muốn ăn.” Dứt lời gọi tỳ nữ của mình, “Xuân Tú,
tối nay ta chỉ ăn nửa bát cơm.”

Đậu thị trừng nàng một cái: “Con
còn mặt mũi mà nhắc đến, ca ca bị con liên lụy phải quỳ trong từ đường,
người có bệnh vốn không thoải mái, chỉ có thể ăn những món thanh đạm.”

Triệu Ngọc Thiền nghe đến đó, chỉ bĩu môi, không dám nói nữa.

Triệu Trường Ninh thấy dáng vẻ nàng dường như không vui, hôm nay nàng quỳ ở
từ đường còn chưa nói vị muội muội này nửa câu. Nàng nhẹ nhàng đặt đũa
xuống, ngẩng đầu hỏi Ngọc Thiền: “Muội đã biết sai chưa?”

Triệu
Trường Ninh thấy sắc mặt huynh trưởng nghiêm túc, liền nhỏ giọng nói:
“Cùng lắm thì sau này không động vào đồ của huynh nữa là được. Muội cũng đâu có biết…”

Triệu Trường Ninh nghe những lời này của nàng
căn bản không hề có ý hối cải, liền ngắt lời nàng, lạnh lùng nói: “Muội
vẫn không biết rốt cục mình sai ở đâu sao? Muội đã lớn thế này rồi, tại
sao vẫn hành sự lỗ mãng như vậy. Trong nhà vốn đã khó khăn, ta ở bên
ngoài chịu đủ vất vả, muội ở trong nhà lại làm ra những chuyện ngu xuẩn
gì!”

Triệu Ngọc Thiền bị nàng lớn tiếng trách móc, viền mắt lập
tức đỏ lên: “Ca ca, huynh là nam tử, vốn dĩ phải làm những chuyện này…”

Triệu Trường Ninh giận đến nói không nên lời.

Đậu thị thấy nhi tử và nữ nhi lại ầm ĩ, nhất thời không biết phải làm sao cho tốt.

Triệu Thừa Nghĩa cũng đập mạnh đôi đũa xuống: “Thiền nhi, con là đích xuất,
thế này còn ra bộ dáng gì? Uyển nhi nhà nhị thúc cùng tuổi với con, đã
biết thêu hà bao may giày tất, còn con có thể làm gì?”

Triệu Ngọc Thiền cũng bị phụ thân nói đến bực bội.

Bản thân rõ ràng không phải cố ý, sao lại… lại đi trách móc nàng? Nàng
cũng đã nhận rằng mình sai rồi. Còn cả ca ca cũng thật là, không phải có mỗi bài văn thôi sao, có cần hẹp hòi đến thế không!

Vì Ngọc
Thiền là hài tử nhỏ nhất, được Đậu thị cực kỳ nuông chiều, ngày thường
hiếm khi bị người trách mắng, hôm nay bị nói như vậy, nước mắt xoay vòng đảo quanh hốc mắt. “Cái bộ dạng này của con không tốt, mọi người không
cần con nữa là được, đi mà kéo Uyển nhi về làm khuê nữ, làm muội muội
ấy!” Dứt lời nhấc tay áo lên lau nước mắt, cứ như vậy lao ra ngoài.

Triệu Trường Ninh hoàn toàn phục tính khí của vị muội muội nhà mình rồi, vết
thương trên đầu gối nàng còn đau, chỉ đành sai nha hoàn bên cạnh: “Đi
tìm tiểu thư trở về!”

Tránh cho nàng chạy loạn khắp nơi lại xảy ra chuyện gì, dù sao cũng là muội muội ruột thịt.

Vì sự không hiểu chuyện của Ngọc Thiền, bữa cơm này ăn cũng chẳng vui vẻ.
Triệu Thừa Nghĩa trước nay đều không quản chuyện giáo dưỡng nữ nhi, việc này nên để nữ quyến trong nhà quản giáo. Ông cho rằng Đậu thị dạy dỗ
Ngọc Thiền thành ra không có quy củ, nhất thời sắc mặt nhìn Đậu thị cũng trở nên khó coi.

Đậu thị cung thuận thêm trà cho trượng phu cùng nhi tử, lúc này mới nhắc đến một chuyện tốt: “Đại nữ nhi sai người đưa
đến quần áo mùa đông tự tay làm, cha con hai người mỗi người một bộ, con bé còn đoán chừng Trường Ninh sắp đi thi Hội, làm cho thằng bé một cái
bảo hộ đầu gối. Căn dặn Trường Ninh thi cử cần cố gắng.” Lời này là nói
cho trượng phu biết, nàng cũng từng nuôi dưỡng được một nữ nhi xuất
chúng.

Sắc mặt Triệu Thừa Nghĩa cuối cùng cũng thả lỏng một chút: “Đại nữ nhi là đứa hiểu chuyện. Bên tam nữ nhi thế nào rồi, cái thứ vô
năng Hứa Thanh Hoài kia không bạc đãi nữ nhi chứ?”

Hứa Thanh Hoài chính là tam tỷ phu của Triệu Trường Ninh, sau khi làm lụn bại sạch cơ
nghiệp tổ tiên, người trong nhà đều cần ăn cơm, càng ăn lại càng nghèo.

Đậu thị đáp: “Đại nữ nhi đưa ra chủ ý, bảo tam nữ nhi nắm chắc bốn trăm mẫu điền sản trong tay không buông, bất luận thế nào cũng không được động
vào, cũng không được để bên thông gia lấy đi. Bốn trăm mẫu điền sản kia
năm nay thu hoạch rất tốt, sang năm chắc sẽ không còn vấn đề gì nữa rồi. Có điều bên nhị nữ nhi lại không ổn, nhị cô gia luôn muốn nạp thiếp,
không để con bé vào trong mắt.”

Triệu Thừa Nghĩa thở dài, nhị nữ nhi không sinh được con trai, bị trượng phu xem nhẹ cũng là bình thường.

“Nhị nữ nhi lúc còn là khuê nữ trong nhà, chúng ta đều chiều chuộng nó, bây
giờ lại phải chịu khổ rồi.” Triệu Thừa Nghĩa nói, “Cũng trách ta, nếu ta có chức quan như nhị đệ, gia nghiệp lại thịnh vượng, chưa biết chừng
cái thứ Từ Vĩnh Xương kia thấy ta như chuột thấy mèo, cũng không dám coi thường nhị nữ nhi nhà ta. Bây giờ nhà chúng ta thế này, hắn cũng chẳng
để chúng ta trong mắt.”

Triệu Trường Ninh nghe lời này của ông
không ổn, xoa dịu phụ thân: “Cha đừng nói những lời này, không có cha
thì đào đâu ra con cùng các tỷ tỷ.”

Triệu Thừa Nghĩa vui vẻ nói:
“Con là đứa hiểu chuyện, chỉ có thể trông mong đến ngày con thi đậu làm
quan, cho các tỷ tỷ con có một chỗ dựa.”

——— ———–

Chú thích:

(1) Thời Minh sơ dùng người có ba lối: Tiến cử, Học Hiệu và Khoa mục.

Lại đặt ra tam giáp và tam khôi:

Nhất giáp gọi là Tiến-sĩ Cập đệ, gồm Tam khôi tức ba người đỗ đầu, theo thứ
tự từ cao đến thấp là: Trạng-nguyên, Bảng-nhãn, Thám-hoa;

Nhị giáp gọi là Tiến-sĩ Xuất thân;

Tam giáp gọi là Ðồng Tiến-sĩ Xuất thân.