Tiểu hướng ngày đó, vài lão thần ở trước mặt Thái Xương đế ẩn ý công khai đẩy mạnh việc cháu gái nhà mình, mặt Thái Xương đế liên tục trầm xuống không nói một lời.

Cuối cùng, hắn ta mới lạnh nhạt nói: “Chiếu ái khanh nói như thế, cháu gai ngươi thiện tâm hướng Phật, tất là thích hợp làm bạn với Thái Hậu?”

Lão thần vừa nghĩ, Hoàng Thượng nói như thế là có hi vọng! Nhất thời vui vẻ phụ họa: “Là cực phải, cháu gái lão thần tất nhiên sẽ hảo hảo phụng dưỡng Thái Hậu.”

Thái Xương đế lạnh lùng cười: “Bên người Thái hậu có cung nhân hầu hạ, cháu gái ái khanh là danh môn quý nữ, có thể làm những việc giày xéo người kia sao? Cũng là một lòng hướng thiện, sao chẳng quy theo Phật môn, cố gắng cầu phúc vì thiên hạ.”

Lão thần vừa nghe nói xong, nghẹn họng chết khiếp.

Sau tiểu hướng, Thái Xương đế giữ Lưu Đồng lại, trầm mặc hồi lâu mới hỏi: “Tiểu Cửu, đệ nói xem, có phải bây giờ rất nhiều học sinh bình dân thiên hạ đều có ý nghĩ giống với lão bản vằn thắn ngày hôm đó không? Đọc sách chỉ vì biết chữ hiểu lẽ?”

Lưu Đồng suy nghĩ một chút, nói: “Thần đệ cảm thấy, bình môn học sinh nguyện ý nhập sĩ, thay vì nói là muốn đền đáp triều đình, chi bằng nói rõ mục đích trực tiếp của bọn họ, muốn dựa vào làm quan, tích lũy thanh danh và tài phú.”

Lưu Đồng cười nói: “Dù sao, một tiểu quan, việc có thể làm là có hạn. Huống chi từ trước, nam nhi sinh ra ở bình dân, dù có thể làm quan, cũng chỉ là thuộc hạ lĩnh sai của đêj tử quý tộc, đại sự chân chính đến phiên họ quyết định, bọn họ cũng không thể nói rõ.”

Thái Xương đế đăm chiêu gật đầu: “Đệ nói đúng, hơn nữa từ trước mặc dù là bình dân đệ tử, muốn khảo khoa cử còn có xuất thân hạn chế… Chẳng hạn như đi theo thương nghiệp không thể nhập sĩ. Quy định này, cần phải sửa lại.”

Hiện tại Thái Xương đế đặt trọng tâm ở việc cải cách thiết lập lại chức quan, chờ sau khi chế độ khoa cử được tiến hành, nói vậy cũng có thể thuận lợi hoàn thành.

Lưu Đồng cười nói: “Sáng nay tâm tình hoàng huynh không tốt, hóa ra là bởi vì lời nói của lão bản kia.”

“Trẫm rất để ý.” Thái Xương đế vuốt cằm: “Trẫm luôn cho rằng, chuyện trẫm làm từ khi đăng cơ tới nay, tất là có lợi đối với thiên hạ này, nhưng không nghĩ tới, kỳ thực đôi khi dân chúng muốn cũng không có phức tạp như vậy. Tỷ như lão bản vằn thắn kia, cho nhi tử đọc sách, cũng chính là hi vọng hắn có thể hiểu lẽ, tương lai khi làm mai nhà gái cho hắn có thể liếc hắn một cái. Lại nói tiếp, lý do này rất buồn cười, từ khi nào đọc sách thánh hiền lại thành kiếp mã gia tăng hôn phối thành công? Có thể dân chúng nghĩ như thế, cái gọi là chí hướng to lớn, ở nhóm dân chúng bần cùng mà nói, chỉ là nói suông thôi.”

Thái Xương đế ý vị thâm trường nói: “Cho nên, dù trẫm thay đổi chế độ tuyển quan, suy yếu quý tộc, nâng đỡ đệ tử hàn tộc bình dân nhập sĩ làm quan, kỳ thực theo căn bản mà nói, cũng không có tác dụng quá lớn. Bởi vì không bạc mà đọc không xong sách vở, như cũ là đọc không xong sách vở; dù có bạc cũng không tìm thấy tiên sinh dạy học, vẫn tìm không thấy người dạy học. Nguyên nhân căn bản, là dân chúng còn chưa đủ giàu có, nhà còn không có thừa lương thực, người người có thể đọc sách.”

Lưu Đồng cảm thấy cả kinh: “Hoàng huynh nói như vậy… Chẳng lẽ là muốn dân chúng Đại Ngụy, đều có thể đọc sách sao?”

Thái Xương đế nhẹ giọng nói: “Có gì không thể?”

Ngày hôm đó Lưu Đồng hồi phủ, tâm thần không yên.

Quý thái phi ôm Nhạc Nhạc đi chơi, Thường Nhuận Chi kiểm kê hết nợ sách, sau khi về phòng nhìn thấy Lưu Đồng nhíu chặt mày, dường như rất là lo lắng, không khỏi hỏi: “Chàng xảy ra chuyện gì sao?”

Lưu Đồng đang muốn trao đổi với người khác, cho nên lúc này liền thuật hết lại lời nói của Thái Xương đế cho Thường Nhuận Chi nghe.

Thường Nhuận Chi cảm thấy có chút kinh ngạc.

Tư tưởng của Thái Xương đế rất vượt mức… Lấy pháp trị quốc, coi trọng pháp trị ngược lại cũng thôi đi, hiện tại lại bắt đầu chú ý cơ sở giáo dục?

Có thể Đại Ngụy là rất phồn vinh không sai, nhưng cũng không có phồn vinh đến mức tất cả mọi người có thể đọc sách?

Nếu muốn để toàn dân nhận được giáo dục, vậy tối thiểu phải tìm được đơn vị thí điểm ở hương hoặc trấn nào đó, đầu tư tài nguyên giáo dục.

Đầu năm nay, có thể đọc sách biết chữ, hơn phân nửa đều có chút dã tâm, ai muốn đi đến thâm sơn cùng cốc dạy học?

Thái Xương đế nghĩ rất đẹp, nghĩ đẹp như vậy cũng chỉ dừng lại ở mức nghĩ mà thôi.

Điều Thường Nhuận Chi lo lắng, đúng là điều mà Lưu Đồng liên tục suy tư trong ngày hôm nay.

Ai đi dạy học? Đệ tử xuất thân quý tộc từ nhỏ đã đọc sách nhận chữ, nhưng làm sao bọn họ sẽ đi dạy học đây?

Vậy chỉ có thể là đệ tử hàn tộc xuất thân bình dân.

Nhưng chuyện này không phải bắt nạt người ta rành rành à? Dựa vào cái gì người ta đọc sách, phải đi dạy cho oa nhi bình dân? Đây là biến hình tước đoạt quyền lực làm quan của bọn họ.

“Hôm nay Ngũ ca còn đưa ra một quan điểm, thuyết giáo dục thi hành không thuận lợi, nguyên nhân căn bản là do dân chúng không giàu có. Biện pháp căn bản để giải quyết vấn đề là để dân chúng có thể giàu có lên. Cho dù là nghề nông, cũng có thừa lương thực. Như vậy, mọi người mói có thể không chú ý trước sau để hài tử trong nhà đọc sách.”

Lưu Đồng thở dài nói: “Nhưng mà muốn tất cả dân chúng giàu lên, lào sao mà dễ dàng…”

Thường Nhuận Chi lại cảm thấy nhận thức này của Thái Xương đế rất chính xác.

Đại Ngụy không giống niên đại nàng ở, số lượng dân cư lớn. Tuy rằng Đại Ngụy không có triệt để tổng điều tra dân cư, nhưng đoán phỏng chừng, số lượng tổng dân cư sẽ không vượt qua phạm vi ba ngàn năm trăm vạn đến bốn ngàn vạn.

Số lượng dân cư không nhiều lắm, nhưng không chịu nổi thổ địa nhiều. Đất đai Đại Ngụy, không sai biệt lắm là sáu mưới phần trăm Hoa Quốc hiện đại. Chỉ cần khai hoang thích đáng, nhập gia tuỳ tục an bài việc đồng áng, lại chú trọng đào tạo hạt giống tốt đẹp, muốn nói từng nhà đều có thể ấm no, là có thể.

Lo lắng duy nhất là, có một ít quý tộc muốn từ giữa được lợi, nổi lòng tham tăng thêm bóc lột.

Vẫn là cùng một vấn đề —— lực chấp hành.

Thường Nhuận Chi đang nghĩ, chợt nghe Lưu Đồng nói: “Hoàng huynh cảm thấy, làm giàu như vậy, biện pháp tốt nhất đó là quảng khai hải vực, lui tới giao dịch cùng các quốc gia hải ngoại. Nói không chừng ngoại hải càng thêm phong phú, các loại hạt giống cao sản.”

Hai mắt Thường Nhuận Chi sáng ngời: “Hoàng thượng tính toán mở rộng hải vực, giao dịch cùng các quốc gia trên biển?”

Lưu Đồng tức giận nói: “Ta còn đang lo lắng này, nàng hưng phấn cái gì?”

Thường Nhuận Chi sờ mũi: “Đây là chuyện tốt mà, giậm chân tại chỗ, vĩnh viễn không thể vào bước. Đề nghị của hoàng thượng tuy nhìn qua có ý kỳ lạ, nhưng không thể không nói, rất có đảm lượng cũng rất có dã tâm.”

Thường Nhuận Chi cầm lấy tay áo Lưu Đồng nói: “Nếu Hoàng Thượng thật sự mở cấm biển, khơi thông giao dịch cùng các quốc gia trên biển… Chàng có thể tưởng tượng được tương lai Đại Ngụy, sẽ là dạng gì không? Chàng không biết, đây là chính lệnh hạng nhất đáng giá để lưu vào sử sách à?”

“Nhưng…” Lưu Đồng nhíu mày nói: “Chuyện này rất nguy hiểm, ai biết ngoại hải sẽ là dạng người gì, động vật ra sao… Vạn nhất bọn họ nổi lòng xâm lược chúng ta thì làm sao đây?”

“Chàng nghĩ nhiều quá rồi.” Thường Nhuận Chi lắc đầu: “Theo thiếp thấy, lúc này trên biển hơn phân nửa còn một số địa phương chưa được khai hóa, giống như Nam Rất mấy trăm năm trước. Nếu người ngoại hải thật sự rất lợi hại, đã sớm tìm được bản đồ nhạc thổ của chúng ta. Lại nói, quân đội Đại Ngụy không phải ngồi không, Hoàng Thượng không phải tự mình dẫn theo đội quân Yến Bắc sao?”

Lưu Đồng vuốt cằm thì thào: “Quả thật hoàng huynh có nói, muốn bắt đầu luyện hải quân, còn nhắc tới Tứ đệ của nàng…”