Những hội săn, những trò vui, những cuộc thi ngựa kéo dài mười ngày ròng rã. Kết thúc mùa vui ở Guenbôvitre là vũ hội trang phục đã từ lâu được nêu trong chương trình. Phòng vũ hội màu trắng trong lâu đài, với những hàng cột cẩm thạch quấn dây thường xuân chìm ngập trong ánh điện, trong ánh phản chiếu long lanh của những chiếc đèn chùm pha lê, trong những hoa cùng lá. Trong phòng có đông đủ giới quí tộc trong vùng và rất nhiều người ở nơi khác đến. Những bộ phụ trang thật đắt tiền và đặc sắc. Bá tước phu nhân Vizembergôva nổi bật hẳn lên với bộ phục trang tượng trưng giông tố. Làn vải màu ngọc lam tuyệt diệu của chiếc váy dài nặng thướt tha, điểm xuyết thêm những cụm voan giả các màu mây dồn tụ: vàng đục, tím sẫm, xanh lơ và xám trắng – tất thảy hợp nhau thành một tổng thể rất hài hòa. Trên những mảnh voan ấy vàng óng những ánh chớp dích dắc làm bằng lá vàng được khâu đính với lượt voan bằng những mẩu vải rắc những vụn kim cương óng ánh. Một sợi dây chuyền gồm những viên kim cương lớn quàng quanh cổ bà. Những con rắn vàng đính ngọc quý quấn quanh đôi tay bà. Từ những tay áo ngắn xõa dài những chùm cỏ tốt tươi, nhẹ nhàng đến nỗi mỗi cử động của tay đều khiến chúng chao đưa uốn lượn mãi, như bị gió lốc đẩy xô. Mái tóc đen dày nặng của bá tước buông xõa, trên đầu chồng chất những đám mây voan màu tím với một ánh chớp vàng xuyên qua, mang một viên kim cương trên đỉnh. Tay phu nhân cầm một chiếc quạt ghép bằng vàng lá đính kim cương và chiếc gậy bằng vàng có tia chớp kim cương dích dắc. Bộ trang phục nom thật nghệ thuật và khác thường, rất hợp với sắc đẹp cổ điển nhưng đáng sợ của bá tước phu nhân. Những túm cỏ tả tơi giả làm gió và những ánh chớp đột ngột của kim cương khiến phục trang nom thật hấp dẫn. Bá tước tiểu thư Melanhia ăn mặc giả một người phụ nữ Izraen giàu có, nom cô cũng rất xinh trong chiếc váy bằng vải lam vàng, với khăn trùm đầu trắng tinh và chiếc vương miện cao có đính ngọc, tất thảy tạo nên một tổng thể hoàn hảo, hợp với vẻ đẹp phương đông của cô. Tiểu thư Rita đóng giả Kataryna Hôuớt, Luxia thành một cô bán hoa người Italia. Xtefchia trong bộ y phục của một vị phu nhân thời Đốc chính, với chiếc váy dài lướt thướt bằng len nhẹ, dải khăn lụa, chiếc mũ đen nhỏ cắm lông đà điểu. Tóc nàng được chải rất trang nhã, chảy tuôn một làn sóng bồng bềnh những vòng tóc xuống lưng nàng. Cổ nàng đeo một chuỗi ngọc trai khá quý. Trong bộ phục trang ấy, với chiếc quạt bằng lông đà điểu đen, với một bó hoa trà màu hồng cài trên ngực và trong tóc, nom nàng trang nghiêm hơn thường ngày, nhưng càng xinh đẹp và cao nhã hơn, khiến nhiều đôi mắt đàn ông hướng theo nàng hơn theo cô gái Do Thái tuyệt vời kia. Valđemar và phần lớn đàn ông đều không giả trang.

Vũ hội thật tưng bừng. Hai dàn nhạc thay nhau chơi liên tục. Phong cách của vũ hội này khác vũ hội dịp triển lãm: có một phòng nhảy tuyệt diệu hơn, số người chọn lọc hơn, quần áo phong phú hơn và không khí tinh thần khác hẳn buổi vũ hội công cộng. Nơi đây, đại công tử vừa là chủ nhà vừa là chủ nhân của hội vui.
Trong đội hình của điệu mazur, Brôkhơvich dẫn Melanhia và Xtefchia chạy đến trước mặt công tử Mikhôrôvxki.
– Ánh đèn điện và ánh lửa au naturel!(Tiếng Pháp: Tự nhiên.)?- Anh ta kêu lên.
– Tôi chọn lửa. Chán ánh điện lắm rồi. – Valđemar đáp.
Brôkhơvich liền trao Xtefchia cho chàng.
Bá tước tiểu thư nở một nụ cười khó chịu, giễu cợt.
– Les extreemes se touchent! (Tiếng Pháp: Các đối cực thường hấp dẫn nhau.) – Cô thốt lên mỉa mai.
Đại công tử nhảy điệu mazur theo phong thái cổ điển, duyên dáng và trẻ trung. Xtefchia thì rất uyển chuyển – họ thật là đôi nhảy chưa từng thấy. Vừa nhảy chàng vừa nhìn thẳng vào mắt nàng. Nàng không nhìn xuống. Những vòng quay, chàng ghì nàng rất chặt, nhưng không đắm đuối. Cách nhảy của chàng tuy khéo léo và sinh động đến táo tợn, nhưng nom hơi cứng nhắc, khiến chàng thêm phần đặc biệt. Vẻ mặt chàng gần như nghiêm trang, còn Xtefchia – mặc dù có những ánh rạng đông trong mắt – nhưng vẫn trầm tư. Hai người đều có những động tác rất tao nhã, khiến người ta phải thán phục.
– Cette fille a l air d une princesse! (Tiếng Pháp: Cô tiểu thư kia có dáng điệu công chúa thật!) – Bá tước tiểu thư Melanhia nhấm nhẳng giữa hai hàm răng.
Nhưng Brôkhơvich nghe thấy.
– Vâng, tôi muốn viết dòng này dưới đôi bạn nhảy kia: L état c est moi (Tiếng Pháp: Quốc gia là tôi.) – chàng nhiệt thành thốt lên.
Bá tước tiểu thư ném cho chàng ánh mắt thách thức.
Cụ Machây đứng một bên, giữa hàng cột. Mắt cụ chăm chú theo dõi những người đang nhảy múa, nhưng không có vẻ dễ chịu. Ngược lại, hàng lông mày của cụ nom dữ dội, ánh mắt u uẩn. Cụ vẫn nhìn thấy đứa cháu trai đang nhảy kia nhưng sao khác thế, điệu mazur với người thiếu nữ này dường như chế ngự cháu trai cụ. Vốn là một người không thích nhảy mấy, sao lúc này nó lại nhảy say sưa đến thế, nhìn Xtefchia đăm đăm, không còn thấy gì hơn. Hay là, con bé Xtefchia này?… Cụ Machây chợt lo ngại. Hôm nay con bé mới lạ lùng làm sao! Vị phu nhân thời Đốc chính kia, duyên dáng đưa quạt che miệng, trang trọng tao nhã lướt đi trong phòng hệt như một nàng công chúa. Cụ Machây dường như không nhận ra nổi cô Xtefchia của ngày thường, trong chiếc váy khiêm nhường giản dị, vui vẻ, có khi đùa nghịch như trẻ thơ, có khi lại trầm tư luyến nhớ. Điều gì đã khiến hôm nay cô gái trở nên nghiêm trang đến thế?… Bao giờ cô cũng vẫn nhanh nhẹn, nhẹ nhàng như làn gió, bao giờ cô cũng tế nhị, đầy duyên dáng và hấp dẫn. Nhưng vẻ trang trọng kia, sự tao nhã mà đường bệ đang toát ra từ cô gái hôm nay kia – khiến cụ choáng váng. Nhìn cô gái đang nhảy múa không rời mắt cụ vừa nhớ lại những giây phút thấp thoáng trong sương mờ của bao tháng năm qua, rồi nhắm mắt lại, lắng nghe tiếng tim đập dữ dội bởi những hồi ức vừa được đánh thức, và đột ngột từ ngực cụ chợt bật lên tiếng rên rỉ già nua:
– Chính nàng… đúng là nàng… Sao lại giống đến thế?… Sao lại thế?…
Rồi lát sau, cụ lại thốt lên, gần như hoảng hốt:
– Cả tên, cả sắc đẹp, cả tuổi, cả sự hấp dẫn – tất cả đều y hệt như nàng ngày ấy… Trời ơi!…
Cụ già đứng lặng, dõi theo bóng hồng thấp thoáng, càng ngày càng phát hiện thêm ra những nét giống mới mà trong lòng đau như cứa.
– Cũng tính cách ấy, cũng cung cách ấy… cũng những cử chỉ và giọng nói ấy… Phải chăng chính nàng đã tái sinh?…
Toàn thân cụ run rẩy.
– Còn định mệnh, phải chăng cũng sẽ nguyên như cũ?… Định mệnh của gia đình ta… Lạy Chúa, xin người hãy thương con!…
Cụ Machây bàng hoàng quá đỗi, cụ tránh không nhìn cháu trai, tránh cả ánh mắt chàng.
…
Buổi tối cuối cùng, trong phòng ăn tụ tập một nhóm người ít ỏi hơn, và tình cờ sao – toàn những người đáng mến nhất. Gia đình bá tước Barxki cùng vài người nữa thuộc loại ấy đã ra đi. Một không khí mát mẻ, khác hẳn trước. Bá tước tiểu thư ra đi không thắng lợi. Cô được tặng một bó hoa rất đẹp, dàn nhạc cũng tấu lên một bản nhạc tuyệt vời như dành cho những người khác, đưa cô đi là một cỗ xe tuyệt hảo với bốn con ngựa xám giống Ả Rập, nhưng bá tước tiểu thư mang vẻ mặt hầm hầm. Cô đã thất vọng. Cô đã không trở thành vị hôn thê của đại công tử và cũng không còn hy vọng nào hết. Bá tước tiểu thư vô cùng hậm hực khi nghĩ rằng thất bại này hẳn do một kẻ nào đó gây ra.
Bá tước Barxki ra đi u ám như một đám mây đen. Mơ ước được làm nhạc phụ tại Guenbôvitre đã chạy trốn ông, ông không còn tin là sẽ dành được nó nữa. Ông thầm trách con gái, trách cô không quan tâm tới cha và vinh quang của dòng họ, ông không nghĩ rằng lòng tự ái của cô cũng đang bị tổn thương, thậm chí còn nhiều hơn ông. Bá tước nheo mắt ngắm vẻ đẹp tuyệt vời của cô con gái, thêu dệt hình ảnh ấy trên nền một tài sản khổng lồ và chiếc vương miện tước công trên nền vàng. Ông thảng thốt tự hỏi: “Chẳng lẽ tất thảy những thứ ấy không hề có tác dụng gì đến đại công tử sao? Thật là một thằng ngốc!” Và mỗi lần hình ảnh duyên dáng, tế nhị của Xtefchia lướt qua trước mắt nhà quí tộc đầy tự hào này, ông lại xiết chặt nắm tay.
Tâm trạng chua chát của hai cha con bá tước hình như cũng tác động đến cả cỗ xe. Nhưng bốn con ngựa Ả Rập vẫn phi nước kiệu nhanh về phía ga xe lửa, xa dần điền trang Guenbôvitre khó chịu kia, cái điền trang giống như giấc mộng vàng của bá tước tiểu thư đang khuất dạng trong sương mờ.
Trong toà lâu đài người ta chẳng buồn, nhưng không khí cũng khác. Mọi người đều như chìm đắm trong nỗi yên tĩnh ưu tư sau mấy ngày ồn ã. Họ dạo bước trên những lối nhỏ của khu vườn mùa đông, ghé thăm hầm rượu, ghé nhà trồng dứa và xuống thăm thung lũng hoa hồng xinh tươi. Ai cũng thầm tiếc khi nghĩ rằng ngày mai họ đã phải rời xa tòa lâu đài kỳ diệu này. Không ít người khẽ buông một tiếng thở dài, không ít đôi mắt thầm dõi tìm cái điều đã từng là trục chính của những ngày hội vừa qua, là điểm chính yếu của tòa lâu đài.
Xtefchia không thở dài, cũng không đưa mắt dõi theo Valđemar, nàng chỉ trầm ngâm lặng lẽ. Nàng cảm thấy những tình cảm phân vân kỳ lạ: nàng muốn rời bỏ nơi đây mà sao không thể, nàng muốn trốn chạy – sao có gì kéo nàng lại, nàng muốn chống cự sao có gì thầm lên tiếng bảo nàng: “Muộn mất rồi!” Lòng nàng nặng nề như thể tòa lâu đài khổng lồ này đang đè nặng lên người nàng. Sự xa hoa, vẻ tuyệt diệu lại bắt đầu khiến nàng bật lên nức nở. Những thứ tình cảm khác nhau đang dày vò nàng, thiêu đốt như lửa cháy.

***

Chương 30

Vài ngày sau, khách khứa rời Guenbôvitre. Công tước phu nhân Pođhorexka đã ra đi trước cùng con trai, con dâu và tiểu thư Rita.

Trang Guenbôvitre như đượm buồn, hình như những ngày đầu tháng mười đã khiến nó mang sắc thái ấy. Gia nhân có vẻ mặt buồn chán, những người hầu phòng như ngái ngủ lê chân. Dẫu trước mắt, họ sẽ được nghỉ ngơi một cách xứng đáng, họ vẫn tiếc những ngày đầu tuyệt vời vừa qua.
Quản gia Oxtrôgienxki và hai thực tập sinh đang bước xuống từ dãy bao lơn chợt gặp đại công tử đang bước lên. Chàng trầm ngâm từ nhà ấm bước ra, tay mang một bó hồng vàng tươi rói. Họ lễ phép dẹp đường, chàng nhìn họ mỉm cười thân thiện.
…
Xtefchia đang đứng trong chính sảnh của lâu đài, trước những bậc thềm, đã đội mũ và mặc áo choàng ngắn. Nàng cài khuy găng tay, đùa với con chó Panđur. Luxia chạy lên cầu thang gọi mẹ.
Valđemar từ hành lang bên bước ra, đứng cạnh Xtefchia, trao cho nàng bó hồng, và vì gia nhân đang có mặt, chàng nói bằng tiếng Anh:
– Cầu mong những đoá hoa này sẽ giúp tiểu thư nhớ trang Guenbôvitre, và sẽ nức hương trong phòng nàng.
Xtefchia đỏ mặt. Nhìn chàng thân mật, nàng đáp:
– Cám ơn. Tôi không quên Guenbôvitre đâu… dù không có những đóa hoa này…
Chàng hôn tay nàng.
– Guenbôvitre cũng ghi nhớ mãi hình ảnh tiểu thư. Tiểu thư đã làm nơi đây tươi đẹp, giờ lại để nó đơn côi… Tôi ở lại đây chẳng khác chi một kẻ tu hành nơi cô tịch.
– Vậy ông hãy đi với chúng tôi nhé!
Chàng liếc nàng rất nhanh. Những tia lửa lấp láy trong mắt chàng. Quay lại mấy người hầu phòng đang tụ tập, chàng ra lệnh:
– Bảo thắng con Apôlô.
Một người hầu phòng trẻ tuổi chạy xuống nhà cầu. Đúng lúc đó, phu nhân Iđalia cùng Luxia và cụ Machây có viên chánh bộc đưa tiễn xuống cầu thang. Họ cũng nghe thấy mệnh lệnh của đại công tử.
– Anh đi với chúng tôi ư? – Nam tước phu nhân vừa hỏi chàng vừa nhìn Xtefchia đang đỏ mặt và những đoá hoa hồng vàng trong tay nàng.
– Vâng ạ, – Valđemar đáp, – cháu sợ những bức tường trần trụi này. Chưa bao giờ thấy chúng buồn thảm như lúc này.
Chàng chạy lên cầu thang, gạt người hầu sang một bên, tự mình đưa tay đỡ ông nội.
Oxtrôgienxki cùng mấy thực tập sinh, viên chánh quản lâu đài và trưởng phường săn vừa đến. Những người hầu phòng và gia nhân tụ tập trong gian poótic dưới hàng cột. Viên giám mã Bađôvich đứng ở cửa. Dàn nhạc trong nhà cầu chơi bản Uvéctuya của Zupế mà Xtefchia yêu thích – bản “dân cày và thi sĩ”. Phu nhân Iđalia và Luxia cũng được tặng những bó hoa to tướng. Chiếc lanđô lót nhung đỏ, thắng bốn con ngựa thuần chủng cao lớn màu vàng xám, có những người tùy tùng cưỡi ngựa đi trước và sau. Bên cạnh là con Apôlô đã thắng yên cương đang nóng nảy hất hất đầu, mõm sùi bọt, gõ móng xuống mặt sỏi. Từ gian poótic đến cổng chính có hai hàng xạ thủ cưỡi ngựa, mặc những bộ lễ phục, do ông Jur chỉ huy. Valđemar đưa ông nội và phu nhân Iđalia lên xe. Xtefchia và Luxia ngồi ghế trước.
Đại công tử nhảy lên ngựa.
– Mai tôi về, – chàng nói khi tạm biệt mọi người. Cỗ xe chuyển bánh. Hai hàng xạ thủ cúi chào những người ra đi. Khi cỗ xe vừa ra khỏi chiếc cổng thứ nhất, hai hàng người cưỡi ngựa liền tản ra, xếp thành bốn hàng, phóng ngựa theo xe, Jur dẫn đầu. Từ tháp canh cao vút của lâu đài vang động một khúc kèn chào tha thiết. Đó quả thật là một cuộc tiễn đưa vương giả, nhưng nó chỉ làm mỗi mình cô bé Luxia thấy vui mà thôi. Phu nhân Iđalia ngồi nhăn nhó, cụ Machây trầm ngâm. Cả hai đều đoán được rằng những thủ tục danh dự này cùng việc Valđemar đi theo, không phải dành cho họ mà là vì Xtefchia. Cụ Machây tránh không nhìn nàng. Nàng cảm thấy được điều đó. Một sức nặng không chịu nổi đè lên ngực nàng, mặt nàng đỏ bừng. Valđemar cưỡi ngựa đi bên cạnh, cũng im lặng. Xtefchia trông rõ những chiếc chân dẻo dai của con Apôlô trong nhịp nước kiệu phi nhanh, thấy gót ủng của Valđemar với những chiếc đinh thúc ngựa sáng loáng. Chàng nóng nảy giật cương. Yên cương và dây chằng đai khẽ kêu cọt kẹt. Con Apôlô cắn cắn hàm thiếc, mõm phì bọt. Xtefchia muốn nhìn lên cao hơn, nhưng nàng e ngại ánh mắt Valđemar mà nàng cảm thấy đang nhìn mình. Chuyện trò không ăn nhập vào nhau, mọi người đều mang vẻ mặt ưu tư, gần như lặng lẽ về đến tận Xuôđkôvxe.
Gần tối, ngồi trong thư viện, nhìn qua cửa sổ Xtefchia trông thấy đại công tử Mikhôrôvxki. Chàng đang đi dạo trong vườn, qua các đường lớn trồng cây. Lá vàng rơi thẫn thờ xuống chân chàng. Làn khói xanh lam từ điếu xì gà lởn vởn bốc lên vương quanh những sợi tơ trời giống như những dải tóc bạc bay lơ lửng giữa các hàng cây. Đại công tử đang rất trầm ngâm, cử động của chàng không nhanh nhẹn như thường ngày, dáng người như nặng nề hơn.
Xtefchia biết rằng ngày hôm sau Valđemar sẽ trở về Guenbôvitre, rồi sau đó sẽ tới tham dự mùa săn với các gia đình quyền quý khác trong nước, đến tận mùa đông. Cô gái không sao rời khỏi khung cửa sổ. Hàng nghìn ý nghĩ quay cuồng trong đầu nàng, trái tim nàng thắt lại đau nhói – niềm tiên triệu nỗi nhớ nhung chàng. Đôi mắt tuyệt vời của Xtefchia nhòa lệ, ngực nàng thổn thức.
Valđemar vẫn đi dạo mãi, không thôi.
“Chàng đang nghĩ gì thế? Có phải cũng nghĩ về điều sắp đến như em?…”
Một niềm hy vọng lớn lao rụt rè tràn ngập tâm hồn nàng, gieo một cảm giác đắm say vô bờ. Cô gái nhắm mắt, lắng nghe nhịp đập của chính trái tim mình, lắng sâu vào dòng suy nghĩ của chính mình và chúng chợt khiến nàng hoảng hốt vì quá ư táo bạo. Một nụ cười sung sướng hiện trên gương mặt nàng, như ánh rạng đông, nhưng rồi vụt tắt. Cuộc đấu tranh trong lòng nàng kéo dài, những sức mạnh nào đó mà nàng không thể gọi tên giằng co nhau. Nàng hiểu rõ mình, mà… cùng vừa tự che giấu mình.
Còn Valđemar vẫn thong thả bước đi trên các đường cây, trong xạc xào lá rụng, đầu chất chồng những suy nghĩ mông lung.
Chàng không còn ngạc nhiên khi nhận thấy cái mông mênh của những mơ ước và mộng tưởng ngày xưa đã hiện thành xương thành thịt và đang đứng trước mặt chàng, xinh đẹp vô ngần… Chàng chỉ suy ngẫm xem người ấy có phải dành cho chàng hay chăng? Liệu chàng có vươn tay đến với nàng? Liệu chàng có được đón nhận nàng chăng? Và con người đã hư hỏng bởi những thành đạt, đã từng vờn chơi với hạnh phúc trong đời ấy giờ đây đang tự hỏi mình:
– Liệu điều diệu kỳ này có phải dành cho ta?…
Lòng chàng trào dâng những hy vọng, tràn ngập hạnh phúc và đẹp đẽ xiết bao. Chàng muốn được tiếp tục sống trong những niềm hy vọng ấy. Chàng muốn lao về phía trước, nhưng tự kiềm chế được mình.