Vài giờ sau, đại công tử rời khỏi bàn làm việc , chìa tay cho viên quản gia nói rất lịch thiệp :
– Ta xong việc rồi nhỉ . Nếu có gì bất thường , ông cư điện thoại cho tôi nhé , lúc nào tôi cũng sẽ có mặt ở nhà .
Quản gia Klet khom lưng chào đầy kính cẩn , rồi với vẻ thành kính ông ta chạm khẽ vào tay Mikhôrôvxki , ngạc nhiên hỏi :
– Chắc đại công tử lâu lâu mới lại ghé Xuôđkôvxe ?
-Ồ vâng ! Khoảng một tuần , có thể lâu hơn .
– Nếu vậy, xin phép phải làm phiền ngài một việc .
– Xin mời .
– Dạ thưa , tôi muốn hỏi : ngài định cấp bộ tứ mã nào riêng cho lâu đài này : bộ khoang , hạt dẻ hay bộ ngựa ô ?
– Sao ông lại hỏi chuyện đó ?

Bởi bộ ngựa ô toàn là những con vật ưa nhẹ . Phu nhân nam tước thường dùng để đi đến Sale, đến nhà ông bà bá tước Chvilexki . Những bốn dặm , mà đường lại xấu . Ngựa vốn quen với đường xá của ta , về được đến nhà gần kiệt sức . Nam tước phu nhân đi dữ lắm ạ . Tôi không thể trình bày với bà , nhưng tôi muốn ngài cắt riêng một bộ tứ mã cho việc đi lại , bởi như vậy không phải lo cho ngựa nữa .
Valđemar vừa nghe những lời vội vã của viên quản gia, vừa xếp đặt lại giấy tờ trên bàn làm việc . Chàng ngẩng đầu , ngạc nhiên nhìn Klet , nhưng vẫn nói bình thản :
– Trong những chuyến đi chơi thăm như thế . chính xà ích chứ đâu phải ông chịu trách nhiệm về ngựa .
Klet bối rối .
– Vâng, đúng vậy . Dẫu sao tôi cũng chịu trách nhiệm về việc đã cắt chúng đi .
Mikhôrôvxki đưa tay gạt trán , nhấn mạnh :
– Này ông , đối với cô tôi , đi cỗ ngựa nào chẳng thế ? Có phải không ?
Klet càng bối rối hơn .
– Thưa ko, bao giờ nam tước phu nhân cũng tự mình cát ngựa , và thường rất khác nhau , khi thì bộ ngựa ô , khi thì bộ hạt dẻ .
– Nếu vậy thì nên để nguyên như cũ .
Klet hiểu rằng ông đã không khéo léo khi động đến chuyện này , và bây giờ nên rút lui . Ông đưa mắt nhìn đại công tử : hàng lông mày chau lại trên trán và đôi môi bĩu ra khiến ông thấy khó chịu . Ông không nhìn thấy mắt công tử vì mắt chàng đang cúi nhìn xuống đám giấy tờ , nhưng đoán đc rằng ánh mắt không phải là khuyến khích .

Bao giờ , ông klet cũng ngạc nhiên trước sự lịch thiệp của vị đại quý tộc này đối với người dưới quyền . Nhưng ông hiểu rằng cái nhíu mày , nét bĩu môi đặc thù và toàn bộ vẻ cẩu thả kiểu ông lớn toát ra từ chàng không phải là triệu chứng của sự vui vẻ . Ông bèn cúi chào thốt lên :
– Xin lỗi ngài là đã cả gan đề cập việc đó .
– Ồ , kìa ông ! – Mikhôrôvxki đáp lại bằng một giọng đặc biệt , vừa vẻ tha thứ lại vừa có vẻ bực mình về lời xin lỗi ấy . Chàng thốt ra mấy lời ấy lại vừa đại lượng cũng vừa chê trách . VỪa nói chàng vừa ngẩng đầu nhìn nhanh như chớp mặt Klet . Viên quản gia mong sao mình đừng có mặt trong phòng làm việc của chàng lúc này .
– Xin kính chào ngài . – ông ta vừa nói vừa cúi chào lần nữa .
– Tạm biệt ! – Đại công tử thốt ra gọn lỏn , gật đầu .

Hàng lông mày của chàng nẩy lên, nóng nẩy . Klet bước ra . Công tử thở phào .
– Bao giờ cũng kêu ca về bà cô ta . – chàng cáu kỉnh lẩm bẩm – Và bao giờ cũng chính là Klet . A, nhưng hôm nay chắc hẳn y đã hiểu ra. Mình không thích dạy những bài học thế này .
Chàng đi đi lại lại trong phòng , lắc đầu .
– Nhưng chính gã lại thích ! – chàng nói gần như thành tiếng .

Người chánh bộc Jaxenty xuất hiện .
– Lão quan nhân cho mời đại công tử đến gặp người .
– Được . Bảo thắng ngựa .
Cụ Machây đang đọc sách trong phòng làm việc riêng, người chìm sâu trong chiếc ghế bành kiểu cổ . Trông thấy cháu trai bước vào , cụ đặt sách lên bàn .
– Ông xin lỗi đã cho mời cháu . Ông muốn nói chuyện với cháu , Hay cháu đang bận ?
Valđemar mỉm cười .
– Dầu bận cũng không sao kia mà . Thưa ông, ông không nghĩ là ông có quyền hơn sao ?
Cụ già chìa tay cho chàng .
– CHáu thật tốt, tốt quá . Vì thế ông càng xót xa khi phải rầy la . Ngồi xuống đây, thằng bé khó bảo của ông .

Cụ trỏ cho chàng chiếc ghế đối diện .
Valđemar không ngồi . Chàng ngó qua cửa sổ ra vườn , nơi những con hoạ mi đang hót . Chàng hỏi , giọng pha chút đùa cợt :
– Thật ư ông ? Cháu phạm lỗi gì vậy ?
– Cháu của ông , cháu đừng nên làm cô Iđalia phật ý như thế .
– Ồ , vậy ra cô đã kịp tác động đến ông . Xin chúc mừng !
– Làm gì có chuyện đó , Valđy ! Có điều cháu thấy đấy , ông không thích chuyện căng thẳng nóng giận , mà cô ấy thì lại rất hay nóng . Nếu cháu khiêu khích cô ấy , chúng ta sẽ có những bữa ăn không vui vẻ gì như hôm nay.
– Vâng, được rồi . Nhưng nói cho cùng thì ý kiến của ông thế nào ạ ? – Valđemar hăng hái hỏi lại .
– Ông cương quyết đứng về phía cháu . Cái tay bá tước S. ấy là một gã tâm thần . Iđalia thì lại nghĩ khác . Cô cháu nói bao giờ chúng ta cũng phải giữ giới mình , nên giúp đỡ cưu mang lẫn nhau chứ không nên đi tìm các vị thần ngoại đạo . Cô ấy cũng có phần phải , nhưng trong trường hợp này ….

Valđemar phá lên cười mỉa mai .
– Thật là một lý thuyết tuyệt vời ! Lòng vị tha của cô ấy khiến cháu mủi lòng ! Nhưng đó là thứ chủ nghĩa vị tha giả dối ! Cái lão bá tước ấy đã chinh phục được cô Iđalia , cứ như thể chính cô ấy cũng là tân quý tộc . Ngài bá tước S. lại là nhân viên thực tập ở Xuôđkôvxe – điều ấy đã làm cô ấy thích thú . Còn cháu là một kẻ ích kỉ cùng cực , cháu không thể nhận một con rối ẻo lả như thế làm người thực tập , phần nào đó là người giúp việc cho cháu được ! Cháu không tìm giới , mà tìm sự năng nổ , nghị lực – điều mà gã kia không biết mô tê gì cả . Chuyện một trong các nhân viên thực tập ở trang Guenbôvitre là bá tước không hề có nghĩa là cháu phải tìm một gã bá tước thứ hai , bất kể gã ấy là người thế nào . Bá tước kia ở Guenbôvitre cũng làm lụng như mọi người , trong khi bá tước S. chẳng thể làm gì hết . Có thể cô nghĩ rằng nhân viên thực tập ở đây đóng vai một cậu chủ đi tắm biển , sẽ suốt ngày chơi quần vợt , chơi bi – a và ông ổng đọc các tiểu thuyết Pháp . Hẳn rồi , những việc ấy thì bá tước S. có thwùa khả năng , nhưng cháu lại đòi hỏi nhân viên thực tập loại khác . Và cháu nhất thiết phải tìm được đúng loại đó . Vả lại, cháu cũng đã có người rồi , cháu đâu thể huỷ bỏ hợp đồng vì …bệnh dị ứng của cô ấy .

Chàng nói nhanh, vừa vung tay làm điệu bộ vừa đi đi lại lại trong phòng , rồi dừng lại bên cửa sổ .
– Ông có biết cháu đã phải thực tập như thế nào ở gia đình công tước Uôzinxki sau khi tốt nghiệp trường đại học Hallen không ? – chàng đột nhiên hỏi . – Nếu bá tước S. cũng có thể đủ khả năng thực tập như thế , thì xin mời ông ta tới đây để làm thoả mãn lòng tự ái của cô .

Cụ Machây xua tay .
– Thôi đi, ông hiểu quá rõ gã thộn đó . Một con búp bê sực nức nước hoa , ngoài hia mươi tuổi mà đã hói một mảng tướng . Riêng chuyện trang điểm cũng đã chiếm mất của gã tới nửa ngày . Gã ấy là vật cản chứ đâu phải giúp việc cho cháu .

Ấy , cháu cũng định chẳng quanh co vòng vèo gì đâu . Thưa ngài , nếu ngài không dậy sớm đúng năm giờ, thì xin ngài cứ việc tới Montê Carlô chơi trò đen đỏ . Cháu muốn những người thực tập ở chỗ cháu có thể tận dụng được thời gian nhiều nhất . tại trang Guenbôvitre và Xuôđkôvxe họ có đầy đủ điều kiện để hoạt động . Song chá không hề có ý định nhận ngay một thằng cha vớ va vớ vẩn nào đó vào làm . Gã S. chưa hề tốt nghiệp một trường nông nghiệp nào cả . Chả lẽ gã muốn cháu phải giảng nông học cho ga từ A đến Z , mà chỉ được giảng những khi gã có hứng hay đã chán đánh quần vợt sao ? Cháu đâu phải là một nhà từ thiện như thế trong giới chúng ta ! Xin cô Iđalia cứ việc mở tại đây một trường đào tạo dành riêng cho bọn Philixtanh , bọn chạy mánh , bọn ăn chơi , bọn chuyên đánh quần vợt , khi ấy cháu sẽ phái một cỗ xe lót đệm êm như ru đến đón chào ngài bá tước , để cho ngài khỏi bị vỡ dọc đường như một lọ nước hoa .
Cụ Machây bật cười .
– Chỉ còn thiếu nước anh nói câu đó với Iđalia .
– Cháu sẽ nói ! Nếu cô ấy bắt đầu cao giọng giảng cho cháu nghe tình yêu đối với giới hói đầu , cháu sẽ nói ! May mà cháu sống bên Guenbôvitre , cháu có thể bớt lui tới đây, nếu cháu làm cô Iđalia bực mình đến thế .
– Kìa cháu, đừng nghĩ thế ! Mà cháu biết không ? Cái anh chàng thực tập có thể cứ ở bên Guenbôvitre , thế là yên chuyện . Cháu nghĩ sao ?
– Nhưng bên Guenbôvitre cháu đã có tới ba người thực tập rồi , trong khi ở đây chưa có một ai . Vả lại , từ Guenbôvitre tới Xuôđkôvxe cùng lắm là hai dặm , không lẽ để gã đi ăn cơm và ngủ ? Vớ vẩn ! Không thể thế được !
– Vậy hay ta để gã ăn ở chỗ Klet chăng ?
Valđemar ngồi xuống , cúi người sang cụ Machây , cầm tay cụ , nói trang nghiêm :
– Ông ơi, xin ông hãy nói thật xem nào : ông muốn cái gã thực tập ấy đến đây với nhà ta là do tự ý ông hay do ảnh hưởng của cô ? Nếu chính ông muốn thế , nếu chuyện đó làm ông cảm thấy phiền lòng , xin ông cứ nói thẳng . Cháu sẽ rút lui hợp đồng với người ấy , thế là xong . Cháu không muốn làm ông phiền lòng chút nào, ông ạ .

Cụ Machây ôm đứa cháu , hôn chàng âu yếm rồi bảo :

– Cháu thật là một đứa trẻ đáng yêu , Valđy ạ . Cảm ơn cháu đã chăm lo đến ông . Ông cũng xin nói thật : người ấy không hề làm ông thấy khó chịu , ngược lại là khác , ông thích có thanh viên bạn bầu . Vả lại , ông tin rằng cháu không nhận những kẻ vô giáo dục , bởi ý thích riêng và cái gu rất tốt của cháu không cho phép cháu làm điều đó . Ông không có gì phản đối chuyện ấy , thậm chí ông cùng một ý với cháu nữa. Chúng ta cần phải văn minh hoá , phải đưa nòi giống tốt vào những giới ít nòi hơn , phải nâng cao văn hoá . Và một khi chúng ta có thiên chức và đủ năng lực để làm việc đó, chúng ta không thể né tránh , chúng ta có nghĩa vụ phải hướng dẫn xã hội . Bá tước S. sẽ không tận dụng đuợc những điều kiện của gia đình ta , còn người sinh viên thực tập kia có thể thu được nhưng nhân tố có giá trị nếu được sống trong gia đình ta, những nhân tố ấy sau này có thể có ích cho anh ta , có thể làm cuộc đời anh ta thêm đẹp , và vì thế anh ta sẽ hàm ơn chúng ta .

Valđemar biết rõ rằng, mặc dù rất tỉnh táo và mâu thuẫn , nhưng ông chàng là một người sùng tín đến mức mê cuồng giới quý tộc của cụ . Cụ hình dung rằng giới quý tộc là chiếc đũa nhạc trưởng trong tay Chúa , hướng dẫn những người thuộc tầng lớp dưới , chỉ đạo dàn hợp xướng của nhận thức con người, ra cho họ những lệnh thích hợp , bắt người ta phải trông vào mình , buộc họ phải làm theo những cử động của mình.

Cụ Machây tuy vậy vẫn không thể tha thứ cho một nhược điểm của chiếc đũa nhạc trưởng giả tưởng kia , đó là lòng ham muốn những sắc màu xa lạ , khiến nó trở nên một thứ loè loẹt trăm màu dùng trong hội hoá trang , che mất cái nền bản ngã.

Nghe cụ Machây nói rằng khi giao tiếp với giới của họ, người thuộc cái giới khác có thể có lợi nhiều bề, Valđemar vui vẻ thốt lên :

– Ồ vâng, có lợi chứ, anh ta sẽ biết ơn chúng ta nhiều. Thu thập các yếu tố li ti mà làm gì ? Anh ta có thể đón nhận luôn những cơn thần kinh và nhăn nhó của cô , cùng các điệu bộ lịch lãm trang nhã của cô là đủ . Anh ta sẽ học dùng xen tiếng ngoại quốc trong lời ăn tiếng nói , xem nước ngaòi là chuẩn mực , anh ta sẽ hiểu ra rằng nếu tự trọng, mỗi người phải biết xem việc phát âm rõ chữ ” r ” là một di chứng mông muội trong bảng chữ cái và rốt cuộc chúng ta sẽ thuyết phục được anh ta tin rằng để đánh mất danh dự và lòng tôn trọng không cần chi phải làm chuyện đồi phong bại tục mà chỉ cần … lấy thức ăn hai lần từ cùng một đĩa là đủ ! Thật là những thành tựu tuyệt vời của văn minh hoá , in sunmo gradu ( Latinh : Đến mức cao nhất ) !

Bị lây bởi giọng đùa cợt của cháu , cụ Machây cũng bật cười . Tất cả những điểm bị Valđemar đem ra diễu cợt đều khiến cụ không tán đồng với con gái cụ . Cụ chỉ đồng ý với con duy nhất ở lòng tôn trọng đến mê đắm đối với giới quý tộc , nhưng ngay cả điều này cụ cũng hiểu khác cô con gái .
– Cháu của ông – cụ cười nói – cháu chỉ nói đến cô Iđalia thôi, chứ ngay cả ông nữa, ông biết văn minh hoá kiều gì được ?
– Ồ, ông lại buộc cháu phải ca ngợi rồi . Giá tất cả chúng ta đều được giống ông và bà Pôđhorexka thì hẳn cháu sẽ nghĩ khác hẳn về giới chúng ta . Khi ấy rất có thể cháu sẽ trở thành một vị tư tế dâng lễ vật hiến lên bàn thờ của giới ta . Cháu sẽ hát những bản tụng ca về danh dự chúng ta , cháu sẽ là kể đi đầu tung hô những khẩu hiệu đáng kính , những nguyên tắc siêu nhân đạo , thứ đạo đức tuyệt hảo của chúng ta . Nhưng bởi lẽ ở những người khác cháu không hề cmả nhận thấy những điều đó , vì thế cháu không thể hát cùng cô Iđalia những bản tụng ca ca ngợi ấy được .

Vầng trán cao vọi của người đại quí tộc già chau lại, cụ cúi đầu, thở dài nặng nế . Lời đứa cháu trai đã làm dậy lên trong lòng cụ một tiếng thì thầm không yên . Có gì đó trong lương tâm lại khẽ lên tiếng , một tế bào kí ức nhỏ nhoi nào đó dường như đã rêu phong lại chợt rung lên gây ra nỗi đau . Có thể lý giải cho giây phút đáng buồn kia của cuộc đời bằng tuổi trẻ – nhưng cụ Machây không thuộc những kẻ thường tìm kiếm nguyên nhân xoa dịu đi các lầm lỗi của bản thân , dùng chúng làm vật che chắn để có thể sống yên bình .

Cụ trầm tư , im lặng ngồi đó, khiến Valđemar phải để ý .

Đại công tử đứng bên, nhìn vào mắt ông , mỉm cười hỏi :
– Ông nghĩ chuyện gì vậy ? Cho cháu biết được không ?
Tiếng chim họa mi kia quả cũng khiến người ta dễ mơ màng, cháu tuy không phải là người đa cảm nhưng cũng vẫn lắng nghe tiếng chim hót ấy và thấy dễ chịu trong lòng . Giá không nghĩ đến chuyện phải ăn tối với bà cô, cháu sẽ ở lại đêm , nhưng cứ nghĩ đến việc đó là cháu mất cả vui thú , mất cả ngon miệng.
– Ở lại đi cháu ! Iđalia thì có làm sao ! Cô cháu chúng mày rồi sẽ hoà thuận thôi .
– Không, cháu phải đi thôi ông ạ . Hôm nay, ai cũng hành hạ cháu, ngay cả cái con chim sẻ lanh , cô công chúa mặc giả mục đồng kia nữa chứ .
– Se lanh nào ? Mục đồng nào ?
– À, cô … tiểu thư Xtefchia …
Cụ Machây giật mình .

– Xtefchia ? Cháu nói gì thế , Valđemar
Đại công tử nhìn cụ ngạc nhiên
– Cháu muốn nói tới cô Xtefchia Ruđexka. Ông chẳng gọi cô ấy như vậy là gì ?
– À, con bé ! … Phải, ông hay gọi nó thế, bởi thế hay hơn . Nhưng con bé có phiền gif đến cháu đâu ? Chính cháu trêu chọc nó thì có , hôm nay cũng thế .

Valđemar cười to.

– Ôi,! Cháu làm sao mà trêu chọc cô ấy được , đó là một ả mỏ nhọn !
– Cháu làm thế là quấy đấy, Valđy ạ ! Sao cháu cứ khiêu khích con bé . Đó là một đứa trẻ rất tốt bụng và đáng yêu . Là con nàh có gia tư mà chắc cháu cũng đã biết trong hoàn cảnh nào con bé phải đi làm giáo viên . Nó làm việc rất cẩn mẫn, dẫu đó không phải là nghề nghiệp của nó . Phải biết trọng điều đó . Sao cháu lại làm nó phiền lòng ?
– Cháu sao nữa hở ông ? – bởi một lẽ đặc điểm nữa của giới chúng ta là thế : coi những người thuộc giới khác lạc vào giới ta là đò chơi , lấy họ làm đối tượng đùa cợt , để mài dũa miệng lưỡi chính mình .

Cụ Machây nhìn cháu lo ngại .
– Ông e là cháu không nói chuyện nghiêm túc .
– Ngược lại , cháu nói hoàn tàon nghiêm túc đấy, thưa ông . Đó là một trong những viên ngọc quý trong kho báu chứa các vật gia bảo của giới chúng ta .
– Valđy, hôm nay cháu làm sao thế ?
– Hôm nay cháu nói thật khác thường .
– Không , cháu đang bực mình , vì vậy, thiếu công bằng ngay cả đối với chính bản thân . Cháu không đủ khả năng để chơi đùa như cháu vừa mới nói .
– Cũng có thể lắm . Vả lại , cháu thế nào cũng được .
– Thế tại sao cháu lại hành động như vậy ?
Valđemar giơ tay lên
– Vì truyền thống , thưa ông .
– Ê ! Lúc nào cũng giễu cợt !
– Vậy cháu xin nói thật , cháu không thể chịu nổi cô ta !
– Ai ? Tiểu thư Xtefchia ư ?
– Vâng ! Chính cô ta !
– Sao ? Đó là một cô gái xinh đẹp , tốt bụng, thông minh .

Valđemar nhún vai .
– HÌnh như là vì chính những lý do đó mà cô ta không ưa cháu . Cháu đâu biết tại sao ? Thôi, nói chuyện đó thế thôi, ông ạ . Cháu phải đi đây , ngựa đã dắt ra từ lâu rồi . Tối cháu sẽ ở lại Guenbôvitre . Tuần sau cháu sẽ cùng nhân viên thực tập đến , trong sự hài lòng của cô cháu .
– Sao thế ? Chẳng nhẽ cháu sẽ không ghé lại đây ư ?
– Chắc vậy ? Cháu bận lắm .
Cụ Machây thân thiết ôm chặt đứa cháu trai
– Sao cháu lại đi một mình ? Sao chẳng bao giờ chịu mang giám mã theo ?
– Cháu không muốn kéo theo một thằng đần .
– Hay mang theo một đứa trông ngựa .
– Kìa, ông . Cháu đâu phải con trẻ mà sợ đi đêm.
Chàng ôm ông, ưỡn thẳng dáng người trai tre, cười to.
– Cháu đi tạm biệt cô đây . không hiểu cô ấy có quẳng cháu xuống thềm không ?
– Thôi đi nào, Iđalia ngủ rồi . Để ông tạm biệt hộ cho .
– Thế càng hay . Tạm biệt ông !

Valđemar bước ra khỏi phóng . Nhìn ra , cụ Machây thấy chàng nhẩy lên ngựa , phi nước kiệu , theo sau là con Panđur mà chàng rất yêu , con chó nòi, to lớn, xin đẹp , Đến cổng , Valđemar gặp Xtefchia và Luxia vừa đi dạo về . Luxia nói gì đó, còn Xtefchia chỉ khẽ gật đầu đáp lại cái chào của chàng rồi bước vào sân, chẳng thèm nhìn chàng . Chẳng mấy chốc Luxia cũng đuối kịp cô . Đứng ở cổng , Valđemar chằm chằm nhìn theo Xtefchia cho đến khi cô đi khuất . Rồi chàng quất roi vào mông ngựa , huýt sáo gọi chó , phóng đi như một cơn lốc .

Cụ Machây mỉm cười,
– ” Nó bảo không chịu nổi con bé, vậy mè vẫn chú ý tới Xtefchia ” – cụ thì thầm tự nhủ một mình .

***

Chương 04

Trong phòng khách nhỏ bài trí theo phong cách đế chế , có khoảng mươi người đang chơi đùa vui vẻ .

Gia nhân mang nước trà và bánh ngọt vào . Khách khứa , mỗi người cầm một cốc , ngồi xuống ở nơi tuỳ thích . Lực lượng chính của cả hội chiếm một chiếc bàn lớn , vây quanh bà chủ nhà và cụ Machây , phu nhân Elzonovxka đang rất đỗi vui vẻ , thích thú vì có khách tới thăm , trò chuyện chủ yếu với công tước phu nhân Pođhorexka và cô em họ là bá tước phu nhân . Nhưng đó là hai người hoàn toàn khác hẳn nhau .

Nhìn họ , ta có thể nghĩ họ xuất thân từ những hành tinh khác nhau . Công tước phu nhân , gầy và cao , vẻ mặt đặc thù của các mệnh phụ cao sang , mang trên người những dấu ấn hiển hiện của quý tộc nòi . Dấu ấn ấy nổi rõ ở mỗi đường nét , mỗi cử chỉ , ngay cả trong những nếp gấp ở chiếc áo dài nặng nề màu thẫm . Vẻ quý phái trang nhã như bao phủ quanh bà, tạo cho bà vẻ duyên dáng trang trọng và từ tốn . Làn tóc trắng được hải phẳng trên trán, được phủ tấm đăng ten màu huyền quý giá . không một vật trang sức nào, ngoài những chiếc nhẫn , một chiếc đính một viên lam ngọc lớn, khắc gia huy dòng họ Pođhorexki . Bà đeo đồng hồ bằng một chiếc dây màu đen . Mặt bà nhỏ , tai tái , nước da mịnh màng , gần như chưa một vết nhăn , đường nét rõ ràng , đôi mắt to vẫn đen nhánh . Sắc đẹp tuy phôi pha vẫn còn rõ nét . Công tước phu nhân ít nói , goịng trong trẻo , bà có sức thu hút một người .

Bá tước phu nhân Chvilexka lại là kiểu người hoàn toàn khác . Người tầm thước , rất béo , bà mang trong người một chút gì đó của giới tư sản , hoàn toàn không có dáng quí tộc . Trang phục của bà cũng không đúng điệu , người đeo đầy kim cương và những dây chuyền vàng , chúng lóng lánh và leng keng ngay từ xa. Trò chuyện với công tước phu nhân , bà luôn luôn hoa chân múa tay , nói to , hấp tấp và nóng nẩy , nom hệt như một người theo phái cộng hoà , một nữ thường dân đang vung nắm tay đấm đe doạ những đại diện của giới quý tộc trong thời kỳ cách mạng . Bà không thích công tước phu nhân , thường mỉa mai gọi bà công tước là ” nữ công dân Xpart ” và lúc nào cũng muốn chứng tỏ sự hơn hẳn của mình , chắc hẳn là về số lượng ngọc ngà châu báu đeo trên người . Tuy trong lòng ác cảm nhưng bà vẫn tỏ ra rất mực nhã nhặn , đến mức gần như nịnh nọt lấy lòng công tước phu nhân .

Song công tước phu nhân hiểu rất rõ bà . Công tước phu nhân có đứa cháu trai , còn bá tước phu nhân có hai ngọc nữ , trong đó cô lớn – tiểu thư Mikhala – đã ngoài ba mươi . Chính điều đó lý giải nhiệt tình quá đáng của bá tước phu nhân Iđaia và cự Machây , cùng tham gia có mấy người nữa .

Đám thanh niên , phân thành nhiều nhóm , vui đùa theo cách riêng . Tiểu thư Rita Sêligianka , mặc bộ áo váy dài đen bằng lụa mỏng với những hoạ tiết trang trí màu xanh theo phong cách ly khai , cổ áo bằng đăng ten màu kem, thường là người đầu trò trong câu chuyện và những lời đùa cợt . Tóc cô màu nâu sẫm , chải rất trang nhã , với một chiếc nơ bằng dải lụa thanh thiên cài cao ở bên trên . Mặc dù thứ đồ trang sức ấy nom có vẻ hơi kỳ dị , nhưng lại rất hợp với khuôn mặt tiểu thư Rita . Bao giờ cô cũng ăn mặc khác người , kiểu đầu tóc của cô cũng có thể khiến nhiều kẻ thấy chướng . Cử chỉ của cô thoải mái và duyên dáng . Những thứ đối với người khác là không thể thì với cô lại tỏ ra rất thích hợp . Cởi mở , vui nhộn, hài hước , lại dễ thương , cô thường mang lại cho mọi người niềm vui .

Công tước phu nhân rất mê cô , dẫu những cách cư xử khác đời của cô cháu nuôi nhiều khi khiến bà hoảng hốt . Tiểu thư Rita rất thích chơi thể thao . Tại Obrôny , điền trang của công tước phu nhân , cô có riêng một tàu ngựa , nơi cô thích la cà cả ngày . Cô có thể nói suốt buổi về ngựa , bây giờ cũng vậy – ngồi trong chiếc ghế bành nhỏ kiểu cách , với cốc trà trong tay , cô trò chuyện với một cậu chủ trẻ tuổi đeo kính .

Cô đang nhiệt thành chứng minh điều gì đó , rồi sau rốt , đặt mạnh chiếc tách lên bàn con , cô nói :

– Ê, ông không hiểu chút gì về ngựa , nếu ông dám bảo ngựa của tôi là không thuần chủng . Ngựa của tôi nhập khẩu thẳng từ Anh quốc đấy, thưa ông . Đó là giống hoàn toàn thuần chủng . Ông cứ hỏi đại công tử xem – ông ấy là người sành đầu nước .
– Lúc nào cũng đại công tử ! Lúc nào cô cũng bảo với tôi hỏi ông ấy . Phải chăng ông ấy là người phán quyết mọi chuyện ?
– Về ngựa thì chắc chắn là thế .
– Có phái ông ấy có đủ chín thi thần và Apôlông ?
– Không , nhưng ông ấy là người hiểu biết thật sự và công tâm .
– Còn tôi, không nhẽ tiểu thư không thừa nhận những phẩm hạnh ấy sao ?
– Chỉ phần nào thôi . Ông quá hoa mắt vì nhwũng con ngựa kéo thô đại của mình và tất thay những gì tốt đẹp ông chỉ thấy trong tàu ngựa của mình mà thôi .
– Có nhẽ tiểu thư nên thừa nhận rằng tàu ngựa của tôi không phải xoàng .

Tiểu thư Rita nhăn mặt :
– Tôi không thích gôíng ngựa kéo .
– Tiểu thư không thích ? Ha ! Đó chỉ là chuyện ý thích đơn thuần thôi . Cũng như thế , tôi không thể chịu nổi ngựa nòi Anh

Tiểu thư Rita chĩa vào anh ta ánh mắt mỉa mai .
– Xin ông cứ việc nói thế còn hơn , việc gì lại phải kể ra những khuyết tật không hề tồn tại .
– Với tôi , chúng tồn tại hẳn hoi , chí ít cũng là trong việc cắt đuôi và xén bờm theo lối Anh mà tiểu thư đã tiến hành đến hết mức ở tàu ngựa của tiểu thư .
– Đó không phải là nhược điểm . Nếu ông chỉ thấy điều đó, tôi hoàn toàn yên tâm . Vả lại , giống ngựa này bao gời cũng phải xén đuôi và bờm .
– Nhưng ở đàn ngựa của tiểu thư thì nom lạ lắm !
– Kìa ! Ông nói gì vậy ! Tiếc là đại công tử đã biến mất đâu rồi , nếu không thì tôi phải nhờ ông ấy can thiệp .
– Công tử Mikhôrôpxki đi mời tiểu thư Luxia và cô giáo – Tiểu thư Mikhailina Chvilexka cất giợng khoan thai nói . Suốt thời gian tiểu thư Rita trò chuyện với công tước Trextka , cô ngồi im lặng , uống trà . Cô ăn mặc khá nhã – một bộ váy áo màu sáng , bởi mẹ cô muốn thế – nhưng chẳng thấy thích thú với bất cứ chuyện gì , thậm chí trò vui của những người khác cũng làm cô phát chán . Dung mạo cô thật khó gần . Sau khi buông ra vài lời ngắn ngủi báo nơi Valđemar đang có mặt , cô lại cúi xuống nhìn tách trà và im lặng như cũ .

Bá tước Trextka sửa lại kính kẹp mũi , mỉm cười nụ cười hằn học , thốt lên :

– Cái cô gia sư này chắc có đặc ân gì mới được đại công tử chăm lo đến thế .
– Làm gì có chuyện đó . Il l abhorre ( Ông ta không chịu nổi cô ấy ! ) – tiểu thư Rita phản bác – Ít nhất thì đó cũng là theo lời Luxia . Có nghĩa là tình thế giống như đối với cô gia sư Klara .
– Có nhẽ thế .
– Thế nom cô ta có giống cô Klara không ?
– Tôi không quen cô ấy , nhưng Luxia thì rất tán thưởng . Nếu cô ấy xinh thực , thì xin ông hãy cẩn thận đấy, bá tước ạ .

Trextka nhìn người đang nói chuyện với vẻ phật ý .
– Voilà une idée ( Một ý nghĩ kỳ quặc ! ) ! Đôi khi tiểu thư có những ý nghĩa thật lạ lùng . Tôi không bao giờ để măt tới loại người đó .
– Tôi lại muốn ông phải lòng chính cô giáo ấy .
– Cùng lắm tôi chỉ có thể đánh giá cô ta theo kiểu thể thao và vạch những nhược điểm thôi .
– Kìa ông ! Không thể nói về phụ nữ theo kiểu ấy được …
– Về các cô gia sư thì được chứ .
– Vẫn không . Cấm tuyệt đối . Vả lại , tiểu thư Ruđexka là con một gia đình tốt .
– Chut ( Suỵt ) ! Họ đến kìa ! – bá tước ngắt lời , sửa lại kính mũi , nhìn chằm chằm về phía cửa .

Xtefchia bước vào giữa phòng cùng với Luxia và valđemar . Nàng thấy mắt như tối sầm. Bao nhiêu mái đầu quay lại nhìn nàng , bao nhiêu đôi mắt dò xét . Nàng đứng sững như một kẻ chịu tội .

Những tiếng trò chuyện lặng bặt . Mọi người bắt đầu đưa mắt dò xét nhìn cô gia sư trẻ . Phu nhân Elzonovxka nheo mắt ti hí nhìn cô , khoát tay một vòng giới thiệu sơ sài với cử toạ .
– Cô Ruđexka – bà nói cụt lủn .

vài cái đầu khẽ gật . Bối rối , Xtefchia cúi chào mọi người , rồi không biết nên làm gì nữa . Lần đầu tiên nàng mới đau xót cảm thấy địa vị của mình . Nàng không thể tha thứ cho mình việc đặt chân vào đây .

” Khách không mời ” – nàng thoáng nghĩ và giá như không tự chủ , chắc chắn nàng đã oà lên khóc .

Nhưng đúng lúc ấy , Valđemar đã đến bên nàng . hình như đại công tử rất phẫn nộ , nhưng chàng vẫn tỏ ra bình thản , đưa tay cho nàng vịn và thốt lên với vẻ lịch thiệp đầy trang nhã :

– Xin tiểu thư cho phép tôi được giới thiệu tiểu thư với bà ngoại tôi .

Xtefchia máy móc để chàng đưa tới chếc tràng kỉ phía xa . Khi ngước măt lên, nàng đã trông thấy ngay khuôn mặt hiền từ của cụ Machây và hình dung trang trọng đầy dáng quí phái của công tước phu nhân .

Giọng nói trầm trầm của đại công tử lại vang lên .
– Kính thưa bà , cháu xin giới thiệu tiểu thư Xtefchia Ruđexka , người mà bà đã nghe em Luxia kể .

Công tước phu nhân đứng dậy , đưa tay cho Xtefchia , mỉm một nụ cười âu yếm với nàng :

– Rất hân hạnh được làm quen với tiểu thư . Chau Luxia đã kể với tôi đôi điều về tiểu thư . Cháu hết sức ca ngợi người hướng dẫn việc học hành của cháu .

Xtefchia khéo kéo cúi người hôn tay cụ bà , nàng cảm thấy lòng đầy biết ơn và được khích lệ.

Mắt công tước phu nhân thoáng một nét ngỡ ngàng . Bà mỉm cười chạm môi vào làn tóc cô gái , rồi ngồi xuống , trỏ cho cô một chiếc ghế kề bên . Bà ân cần hỏi han gia đình cô , hỏi cô có hài lòng về Luxía chăng . Cụ Machây cũng tham gia câu chuyện .

Cách xử sự của đại công tử và việc cô gái chào hỏi công tước phu nhân đã gây ấn tượng mạnh cho mọi người . Họ đưa mắt ngạc nhiên nhìn nhau .

Công tước phu nhân đứng dậy chìa tay cho cô gia sư . Chuyện gì lạ lùng thế nhỉ ? Và sao trần nhà không sụp đổ xuống ? Nhất là bá tước phu nhân Chvilexka thì không hiểu nổi chuyện ấy . Nhìn công tước phu nhân trò chuyện với một cô gái gia sư vớ vẩn nào đó, bá tước phu nhân chỉ còn biết nhún vai . Bà bực mình vì Valđemar đã bỏ qua bà , không thèm giới thiệu Xtefchia với bà . không phỉa bà muốn làm quen với con người ấy nhưng bà xem việc chàng công tử bỏ qua mình là một điều xúc phạm . Việc đại công tử đưa tay cho cô gia sư vịn thật là điều quá xúc phạm đối với bá tước phu nhân . Bà ném cho Xtefchia vài ánh mắt thăm dò và khi thấy nàng đẹp, bà bắt đầu thì thầm với ông chồng đang ngồi bên cạnh như một cái xác ướp . Một nụ cười độc địa hiện trên đôi môi dày của bà . Vang đến tai phu nhân Iđalia chỉ có một từ : maitresse ( Cô gia sư , cô giáo , cũng có nghĩa : tình nhân ) song bà vờ như không nghe thấy . Hàng lông mày bà nhấp nháy vẻ nóng nẩy , và bà vội kết thúc câu chuyện với người ngồi bên cạnh .

Trong lúc đó bên chiếc bàn nhỏ , sau khi thuật lại cho Valđemar nghe cuộc tranh luận với Trextka , tiểu thư Rita đã được nghe chàng ca ngợi những con ngựa của cô . Bá tước bèn bắt chuyện với đại công tử , còn Rita đến gần công tước phu nhân nhiệt thành chìa tay cho Xtefchia , thốt lên với nụ cười vui sướng :

– Bởi chẳng có ai giới thiệu chúng mình với nhau , tôi đành tự đảm đương thứ lễ nghi này vậy . Margeryta Seliga là tôi , chắc tiểu thư chưa bao giờ được nghe nói đến tên tôi, bởi suốt thời gian dài tôi quấy phá ở Viên

Xtefchia đứng lên nắm tay cô tiểu thư trẻ .
– Không , Luxia đã kể cho tôi nghe về tiểu thư với bao mến mộ .
– Thế ư ? Thì ra Luxia là một cô phóng viên nhỏ trong vùng thông báo tin mới cho tất cả mọi người . Xin mời tiểu thư nhập bọn với hội chúng tôi . Cử toạ ở đây đáng kính hơn , nhưng có nhẽ đằng kia vui hơn . Cô và ông chắc không có gì phản đối chứ ạ ?

Công tước phu nhân lịch sự gật đầu , cụ Machây nói :

– Đâu có , chúng tôi biết cô vui tính lắm , vì vậy xin gửi gắm tiểu thư Xtefchia cho cô .

Lát sau Xtefchia đã ngồi bên chiếc bàn con , nơi lúc này có thêm nhiều người nhập bọn. Trong câu chuyện rôm rả , cô quen dần với mọi người . Nàng chỉ thấy khó chịu vì chiếc kính mũi của Trextka cứ chĩa mũi vào mình , và dáng vẻ lạnh lùng của bá tước tiểu thư Chvilexka khiến nàng tò mò đôi chút .

Tiểu thư Rita dễ dàng kéo nàng vào cuộc trò chuyện với mọi người , vì Xtefchia không phải là người kém vui nhộn. Nom bề ngoài nàng có vẻ khiêm nhường nhất nhưng lại rất xinh đẹp , trong bộ váy áo bằng vải mỏng màu xám nhạt viền dải tím than . Mặt nàng ửng đỏ , đôi mắt vui vẻ long lanh sau hàng mi dài cong vút , môi hồng thắm nở . Tiểu thư Rita thích thú ngắm nàng , những người khác nhìn nàng ít nhiều dửng dưng . Trextka tò mò ngắm Xtefchia như thể muốn tìm ra nhược điểm của nàng . Bá tước nghiên cứu kỹ từng đường nét , ánh mắt , cách nói năng , kiểu chải tóc và thầm thừa nhận trong bụng là nàng nom hoàn toàn có thể chấp nhận được .

” Pas mal , pas mal ( Không xoàng, không xoàng ) – bá tước thì thầm tự nhủ , coi đó đã là một lời khen ngợi rất cao .

Gã ngắm kiểu cắt váy áo và lắc đầu kinh ngạc , không hiểu sao một cô gia sư lại biết ăn vận trang nhã đến thế . Mải nhìn ngắm quá, bá tước quên bẵng là vừa thua cuộc trong trận tranh cãi về ngựa . Tiểu thư Rita nhắc cho gã nhớ bằng cách hỏi lại đại công tử :

– Ông Valđemar này, các thi thần và Apôlông của ông ra sao ?
– Tuyệt – đại công tử vừa đáp vừa ngồi xuống bên cạnh Xtefchia – Chúng nó có vẻ đẹp thật thiên giới , không hề thay đổi .
– Các thi thần nào vậy ? – Xtefchia hỏi .
– Những thần nữ đồng hành với thần Apôlông – bá tước Trextka chen lời – Tiểu thư không biết sao ?
– Tôi biết chứ , thưa bá tước , tôi rất thuộc thần thoại .

Nàng quay sang hỏiValđemar :

– Có phải ngựa của ông mang tên các thi thần không ?
– Vâng. Tiểu thư cũng đã biết chúng đấy thôi .
– Có phải những con sáng nay ông đưa đến ? Chưa bao giờ tôi phân biệt được chúng với nhau . Tất thảy đều đen tuyền như nhung Lioong vậy .

Valđemar mỉm cười .
– Hôm nay kéo xe cho tôi là những con : Kli ô , Melpômene , Urania và Terpxykhora .
– Nghe hay thật , phải không ? – Tiểu thư Rita thốt lên – Bộ tứ mã thứ hai là Talia , Kaliopa , Oterpe và Pôlihimmia , còn Erato là ngựa cưỡi của ông .

– Tôi chỉ biết mỗi con ấy thôi . – Xtefchia đáp – Ông hay cưỡi nó đến đây hơn cả .
– Tiểu thư cũng để ý đến nó sao ? Có đúng là nó xinh không ?
– Rất xinh .
– Chưa là gì đâu . Tiểu thư chưa được thấy con Apôlông đấy . Tôi phải lòng nó thật sự kia ! – tiểu thwu Rita nồng nhiệt thốt lên .

Mọi người bật cười .

– Những tình cảm như thế chỉ có thể đến với một nhà nữ danh thủ thể thao mà thôi – ai đó trong nhóm người đang trò chuyện phía xa lên tiếng .
– Vậy thì tôi phải dẫn nó đến Xuôđkôvxe này mới được , bởi khi ấy chúng tôi sẽ được tiểu thư ghé thăm thường xuyên hơn – đại công tử đùa.
– Ông nên tặng chân dung nó cho tiểu thư Rita .
– Hoặc đúc tượng đồng .
– không được ! không đúng màu lông thì đâu được !
– vậy thì tượng cẩm thạch đen .
– Xin các vị cứ cười đi , nhưng rồi mọi người đều phải thán phục nó cho xem .
– Trừ tôi – bá tước Trextka vừa nói vừa sửa lại kính mũi .
– Bởi ngài có thứ gu của người máu trắng , vì vậy ngài chỉ mê ngựa kéo giống Đức và giống Meklemburg xấu xí mà thôi . Giá có vào chuồng ngựa của ngài thì con Apôlông cũng giống nhwu ngựa kéo mà thôi .

– Tôi cũng định nói như thế về những con ngựa giống Anh của tiểu thư đấy .

Tiểu thư Rita bắt đầu cái nhau thật sự . Valđemar nhìn thẳng vào mắt Xtefchia , vui vẻ nói :

– Bây giờ nếu cả trang Xuôđkôvxe này có thể bay lên trời thì hai người vẫn không ngừng cãi nhau về tàu ngựa . Hai địch thủ ham mê thể thao này mà gặp nhau thì họ sẽ chẳng bao giờ nói đến gì khác , mà cãi nhau hoài, chẳng khác chi cô với tôi .
– Tôi đâu có cãi cọ với ông .
– Nhưng cô lại hay khủng bố tôi. Tôi phải tránh suốt cả tuần không dám ló mặt đến đây đấy .
– Ôi , ông nhát quá nhỉ !
– Biết làm sao được ? Tiểu thư đã tống cổ tôi ra khỏi rừng , đến bữa ăn trưa tôi lại bị đem ra hành hình , và sau đó tiểu thư không thèm chào tôi một tiếng . Chẳng nhẽ tất cả những chuyện đó không đủ làm cho người ta hoảng hồn sao ? … Nhưng dẫu thế tôi vẫn nhớ nhung bạo chúa của mình , và thế là tôi có mặt .

Xtefchia cắn môi . Nàng quyết định không thèm trả miếng những trò châm chọc , sợ rằng sẽ có người nghe thấy . Nhưng trong phòng khách người ta trò chuyện râm ran , tiểu thư Rita ngồi cạnh đang hăng hái khẩu chiến với Trextka , không quan tâm đến chuyện gì khác .

Valđemar nhận ra sự e ngại của Xtefchia , thấy nàng đang đưa mắt tìm Luxia , chàng thốt lên vẻ châm chọc :

– Tiểu thư muốn vũ trang bằng kẻ vô tội để chống tôi, như gã Tvarđỗpki trước mặt quỷ Mêfixtôfelex , nhưng tiếc thay Luxia đã qúa lớn để có thể đóng được cái vai kịch mà tiểu thư muốn giao phó cho em nó lúc này .

Môi Xtefchia run run muốn cười . Valđemar nói tiếp :

– Tôi thì nhớ nhung kẻ khủng bố mình , còn tiểu thư hẳn đã bao phen khẩn cầu Chúa trời xin cho tôi thật lâu đừng vác mặt đến đây .
– Ngược lại , tôi muốn ông đến càng nhanh càng tốt kia !

Trên nét mặt Valđemar hiện vẻ tò mò .
– Thật ư ? … Lạy Chúa ! Sao tôi không biết điều đó nhỉ ?

Xtefchia nhìn thẳng vào mắt chàng .
– Tôi mong ông đến , bởi lẽ cụ thấy nhớ ông và đã bắt đầu phiền muộn.
– Thế ra tiểu thư khắc khoải ngóng trông tôi chỉ vì lo cho ông tôi chứ không phải vì bản thân tiểu thư ?
– Tôi e rằng ” khắc khoải ngóng trông ” là chữ dùng quá đáng . Tôi chỉ đơn giản là mong ông đến , vậy thôi …
– Thật thất vọng biết bao ! Vậy mà tôi đã tưởng mình được lên tới thiên đường , trong khi thực ra vẫn như xưa tôi đang phải ăn năn chuộc tôi .

Xtefchia bật cười . Chàng nhìn nàng dò hỏi , đôi môi đầy đặn vẻ nhục cảm phảng phất nụ cười . Lát sau cahngf hạ giọng nói :

– Hôm nay nom tiểu thư thật tuyệt vời . Tôi cảm thấy mình mất trí rồi !
– Kìa , đại công tử ! – Cô gái giận dữ kêu lên .
– Xin nghe lệnh tiểu thư ! Chàng đối ngay , mắt loé lên những tia nghịch ngợm .

Xtefchia nghẹn lời . Trước đây , hẳn nàng đã sẵn sàng đáp lại chàng bằng một cơn giận , nhưng lúc này nàng thấy dễ tính với chàng …Hơn nữa vẻ mặt chàng cũng khiến nàng thấy ngồ ngộ . Lông mày chàng dướn lên , lỗ mũi phập phồng , mỗi đường nét mặt đều biểu lộ một nụ cười cố nén . Nàng bèn đáp :

– Tôi bắt đầu thấy tiếc là đã cầu xin Chúa cho ông đến sớm . Chỉ vì lòng mến cụ Mikhôrovxki mà tôi tự làm hại mình….

– Bởi anh chàng Mikhôrôvxki như một thứ thuốc đắng – chàng tiếp lời .
– Ông doán đúng đấy – nàng bật cười .
– Còn tôi , tôi tin chắc rằng tiểu thư mong đợi tôi không phải vì ông tôi buồn , mà vì nỗi nhớ nhung của chính tiểu thư . Có phải thế không ?

Chàng táo tợn nhìn thẳng vào mắt nàng .

– Tôi thấy khi trò chuyện với ông , tốt nhất tôi nên im lặng , bởi nếu không ông sẽ trở nên vui vẻ quá đáng .

– Còn tiểu thư thì ngay lập tức đã xoè móng ra , những bàn tay đẹp đẽ nhường kia mà sao sắc thế – chàng nhăn mặt đối đáp .
– Hai vị đang nói chuyện gì mà thân mật thế ? – bá tước Trextka châm chọc hỏi chõ sang , chĩa cặp kính mũi vào mặt Xtefchia .

Valđemar thản nhiên đáp :
– Chúng tôi đang bàn đến một môn thể thao khác . Tôi đang mời tiểu thư Xtefchia đàn cho chúng ta một bản nhạc .
– Ồ , ra tiểu thư cũng chơi đàn ximban ( * ) sao ? – Trextlka hỏi với giọng diễu cợt .
– Không , thưa ngài, tôi không hề chơi đàn ximban – Xtefchia cũng đáp lại với giọng tương tự .
– Thật tiếc , đàn ấy hay lắm .

Valđemar nhíu mày . Người chàng sôi lên . Chàng nhìn Trextka từ trên xuống , thốt lên bàng giọng tương tự :

– Tôi cứ ngỡ ông có cái tai sành điệu và tinh tế hơn kia .

Trextka chợt hiểu . Gã tái người vì tức .

Tiểu thư Rita mỉm cười tươi tắn , nhìn thấy vẻ bối rối của gã bá tước , cô bảo Xtefchia :

– Tôi cũng ủng hộ đề nghị của ông Valđemar đấy . Mời tiểu thư cho chúng tôi được nghe một bài . Rất tiếc là tôi không hay chơi đàn , nhưng lại rất mê nhạc .
– Vâng, thưa tiểu , nhưng có lẽ để lát nữa .
– Phải đấy, ồn quá , mà nghe nhạc thì cần yên tĩnh .
– Khi ấy có thể dễ dàng tĩnh trí – Valđemar nói thêm .

Người chánh bộc thắp đèn lớn . Tiểu thư Rita đứng bên khung cửa sổ ngắm lưỡi liềm mặt trăng vàng sáng mảnh mai vừa mọc . Trên nền xám của bầu trời ban chiều nổi lên dải rừng xa đen sẫm với một mảnh vàng trang điểm cho đỉnh những ngọn cây , giống như tấm huy chưong lóng lánh gắn trên ngực một hiệp sĩ dang mang bộ giáp phục nặng nề .

Tiểu thư Rita hết lời ca ngợi . Xtefchia và vài người nữa bước lại bên cửa sổ . Nghe Luxia gọi , Valđemar bước sang phòng ăn , nơi phu nhân Elzônôvxka muốn gặp chàng .

(*) Chơi chữ . Nguyên văn ” Cymbal ” vừa có nghĩa là loại đàn 4 dây , vừa có nghĩa là một người đần độn , ngu dốt .