Chính viện.

Lão thái thái Đại Ngô thị đầy phẫn nộ chất vấn, “Thanh nương là do nhà chúng ta cưới hỏi đàng hoàng nâng vào cửa, nó còn trẻ mà đã thủ tiết vì đại ca con nhiều năm như thế, giờ con nói không cần là không cần, về sau nó biết sống làm sao?”

Phó tứ lão gia gượng cười trả lời: “Mẹ, con không nói định đuổi Thanh nương đi… nói cho cùng việc này là đều là do con suy nghĩ không chu toàn, giờ đã tìm được chị dâu và cháu gái, làm sao có thể đẩy mẹ con họ ra ngoài sống đời cơ khổ…”

Đại Ngô thị mặt hầm hầm, tuy là bà không thích con trai cả nhưng Hàn thị cũng là quả phụ, không nơi nương tựa, phải chăm sóc một đứa con gái bảy tuổi, kể ra cũng đáng thương. Về tình về lý, Phó gia đều không thể bỏ mặc hai mẹ con họ. Cùng lắm là thêm hai đôi đũa, Phó gia hiện giờ cũng không phải không nuôi nổi thêm hai người.

Nhưng mà Tiểu Ngô thị lại là người nhà mẹ đẻ của bà, gả đến Phó gia đã được chín năm rồi, cần cù chăm chỉ, cẩn thận lễ phép, bà cũng không nỡ kéo Tiểu Ngô thị xuống làm thiếp.

Cách một tấm bình phong, tứ thái thái Lư thị nghe được đến đó thì trầm ngâm một chút, lệnh cho nha hoàn đưa đại tiểu thư Phó Nguyệt, tứ tiểu thư Phó Quế, cửu thiếu gia Phó Vân Khải và thập thiếu gia Phó Vân thái ra ngoài hiên chơi rồi tự nhấc rèm đi vào, cười nói: “Mẹ, mẹ đừng vội tức giận, để xem quan nhân định sắp xếp thế nào.”

Đại Ngô thị thấy Lư thị đi vào cũng không còn cau có như trước. Con dâu không giống con trai, con trai làm sai gì có thể đánh, có thể mắng nhưng con dâu chẳng phải do mình mang nặng đẻ đau, dù sao cũng phải để ý một chút, làm sai cái gì có thể từ từ dạy bảo. Phó tứ lão gia thưa: “Thanh tỷ nhi tuổi cũng chưa lớn, mới hơn hai mươi, nếu muội ấy muốn lấy chồng, con có thể tìm cho muội ấy một nhà tử tế, đồ cưới con sẽ chuẩn bị, về sau con coi muội ấy như em gái ruột, nhất định sẽ không để mặc. Muội ấy không muốn lấy chồng cũng được, Phó gia chúng ta sẽ nuôi muội ấy cả đời.”

Đại Ngô thị trầm ngâm không nói.

Lư thị bước lại gần rót cho bà một chén trà, “Mẹ, người cũng chưa gặp đại tẩu và anh tỷ nhi đâu… Con bé cũng rất đáng thương, gầy gò ốm yếu… A Ngân lúc nãy mang bánh trái qua cho họ, đại tẩu còn bảo từ bé đến giờ chưa được ăn bao giờ…”

Đại Ngô thị hừ một tiếng, gắt: “Lão đại nếu biết điều chút thì làm sao đến nông nỗi đó!”

Phó tứ lão gia lại thở dài, “Mẹ, đại ca chỉ còn có một đứa con gái là anh tỷ nhi.”

Trong phòng có đốt than, hơi nóng bốc thẳng lên mặt, Đại Ngô thị xua tay, “Ta mặc kệ các con đấy, muốn làm gì thì làm, nhưng phải nhớ, phải đối xử tử tế với Thanh nương và Khải ca nhi, phải nhớ Khải ca nhi đã được ghi tên vào gia phả rồi.”

không đợi Phó tứ lão gia lên tiếng, Lư thị đã cười đáp lời: “Mẹ, người yên tâm đi, vẫn còn có con đây mà.”

Hai vợ chồng ra khỏi chính viện, Phó tứ lão gia mới hỏi Lư thị, “Thanh nương muốn tái giá không? Nàng thử đi hỏi muội ấy xem sao.”

Lư thị hơi nhếch môi cười, “không cần hỏi đâu, Thanh nương sẽ không tái giá! Nếu không mẹ cũng sẽ không đồng ý thoải mái như thế.”

Nhà mẹ đẻ Tiểu Ngô thị quá nghèo, mấy năm nay toàn do Phó gia chu cấp cho nhà họ, bao gồm cả mẹ già, anh em, chị em dâu. anh em nhà đó toàn lũ lười biếng, chỉ biết trông chờ vào tiền em gái gửi về, cả ngày hết ăn lại chơi, trong nhà hết gạo lại đẩy mẹ đẻ của Tiểu Ngô thị đến Phó gia tìm con gái đòi tiền. Ngô gia khi đến thì đi tay không, lúc về thì đồ đạc, thức ăn, quần áo, cái gì cũng lấy đi hết, đến cả cái lu đựng nước trong viện của Tiểu Ngô thị chắc cũng chẳng còn.

Ngô gia không chỉ là người thân của Tiểu Ngô thị, còn là người thân của lão thái thái Đại Ngô thị, Lư thị cũng không quản nổi, mặc kệ bọn họ muốn ra sao thì ra, dù sao Tiểu Ngô thị cũng đồng ý trợ cấp cho người nhà mẹ đẻ, chẳng đến lượt bà nói ra nói vào.

Tình hình Ngô gia thế nào, Đại Ngô thị là người hiểu rõ hơn cả. Có một đám người thân vô tích sự như thế, Tiểu Ngô thị căn bản không tìm được người tử tế để gả đi, Phó tứ lão gia đồng ý nuôi cả nhà họ, Tiểu Ngô thị là người chịu ơn, nên chỉ cần có thể ở lại Phó gia, Tiểu Ngô thị thế nào cũng đồng ý.

Lão thái thái cũng hiểu người nhà mẹ đẻ bà vô dụng nhưng không nỡ để mặc họ, Tiểu Ngô thị vì thế trở thành cái cớ để bà đường đường chính chính tiếp tế cho Ngô gia. Lão thái thái cũng sẽ không để Tiểu Ngô thị tái giá.

Hai vợ chồng bàn bạc hồi lâu, Phó tứ lão gia nói, “Giờ cũng không suy xét được nhiều nữa, Thanh nương sau này là con gái của mẹ, tiền ăn mặc vẫn sẽ như trước đây, khi nào muội ấy muốn lấy chồng, ta sẽ chuẩn bị đồ cưới cho muội ấy xuất giá.”

Lư thị thở dài: “Quan nhân là người nhân hậu.”

Phó tứ lão gia lắc đầu, “Chuyện này vốn là tại ta mà ra…”

Lư thị ngắt lời ông, “Nể mẹ còn đó thiếp cũng không dám nói gì, nhưng quan nhân đừng suy nghĩ nhiều, năm đó nếu không phải mẹ nói Thanh nương đáng thương, quan nhân mới chọn muội ấy. Nếu không có sự giúp đỡ của nhà chúng ta, Thanh nương có khi bị anh em nhà muội ấy bán đi chỗ bẩn thỉu nào rồi cũng nên. Mấy năm nay Thanh nương không phải lo ăn lo mặc, cả nhà mẹ đẻ cũng ăn bám chúng ta, thiếp còn chưa nói một câu, nhà chúng ta đâu có làm gì có lỗi với muội ấy!” Bà dừng lại một chút, “Chỗ khó là ở Khải ca nhi, Thanh nương sau này không phải mẹ thằng bé, không thể chăm lo cho thằng bé nữa. Theo ý thiếp, Khải ca nhi cũng lớn rồi, hay là cho thằng bé chuyển ra ngoại viện, để nó tập trung đọc sách.”

Phó Vân Khải là con thừa tự của Phó lão đại, hơn Phó Vân anh một tuổi.

Phó tứ lão gia gật đầu đồng ý.

Phó tứ lão gia là trụ cột của Phó gia, ông đã quyết định cái gì thì không ai dám phản bác.

Tin tức nhanh chóng truyền ra khắp Phó gia.

Ma ma và đám nha hoàn đều tươi cười, gọi Hàn thị là thái thái.

Hàn thị vừa đứng lên định lấy đồ, ngay lập tức có nha hoàn chạy tới lấy giúp bà. Bà vừa mới ngồi xuống, mama vội pha trà nóng cho bà. Bà muốn vén rèm ra ngoài xem sắc trời [1] đã có ngay mấy bà tử vây quanh, giúp bà khoác áo choàng… Hàn thị cảm thấy gò bó, không thoải mái.

[1] Người xưa xem sắc trời để biết giờ.

Phó Vân anh an ủi, “Mẹ, đừng sợ, dần dần sẽ quen thôi.”

Hàn thị bối rối, hai tay vặn vào nhau, “Chúng ta xuất thân nghèo khổ, làm sao quen được? Vẫn là trả nha hoàn lại đi, có thể tiết kiệm không ít tiền công…”

Phó Vân anh đặt tay lên tay Hàn thị, nhiền năm vất vả khiến đôi tay này chai sần khô nứt, “Mẹ, mẹ đừng lo lắng, con cũng ở đây cơ mà.”

Hàn thị không sợ vất vả, bà là người tháo vát, đến đám đàn ông ở trại chăn nuôi có khi còn chẳng được bằng bà, nhưng Phó gia lại làm cho bà hoảng sợ, giống như đang mơ, mọi thứ đều tạo cảm giác không chân thực.

một mâm đồ ăn vừa được mang vào, đã vào tháng chạp, đồ ăn toàn thịt cá, bà tử trong bếp muốn lấy lòng Hàn thị, biết bà là người phương bắc nên làm một lồng bánh bao thịt dê và một nồi nhỏ mì gà xé sợi.

Cuộc đời này còn có gì quan trọng hơn ăn uống.

Hàn thị cầm đôi đũa lên, lại tiếp tục hoảng hốt: Bà chưa từng ăn món mì nào ngon thế!

Ăn cơm xong, Lư thị đưa hai mẹ con đi gặp lão thái thái Đại Ngô thị.

Đại Ngô thị tuổi cao nên sợ lạnh, phòng chính cả ngày đốt chậu than giữ ấm, Phó Vân anh đứng bên sập một lúc đã nóng đến toát mồ hôi.

Lão thái thái dù đang ở trong phòng cũng mặc áo khoác lông, vạt áo đính một đôi nút áo phúc thọ bằng vàng, phía dưới mặc váy dài thêu hoa văn phú quý, trên đầu dùng đai buộc đầu bằng gấp đen thêu họa tiết vạn thọ, đeo khuyên tai hình hồ lô, trên cổ tay còn đeo một chiếc vòng vàng to bản lấp lánh. Tóc bà đã bạc nhiều nhưng mặt vẫn hồng hào, khỏe mạnh.

Đối với Hàn thị và Vân anh, thái độ bà không nhiệt tình cũng chẳng khắc nghiệt, bà tặng Vân anh một đôi trâm cài phật thủ bằng bạc ròng rồi gọi nha hoàn đến đưa nàng ra ngoài chơi.

Phó Vân anh ngồi bên giường chơi dây với nha hoàn. Tết được mấy loại thì Hàn thị cũng đi ra, lão thái thái không nói nhiều, chỉ dặn nàng phải đối xử tử tế với Phó Vân Khải.

Phó Vân Khải hiện còn được nuôi ở bên Tiểu Ngô thị. Lão thái thái nói Tết nhất mà chuyển chỗ ở thì không may mắn, đợi sang năm sẽ chuyển Phó Vân Khải ra ngoại viện.

Hàn thị vẫn chưa yên tâm, Phó lão đại rất ít khi kể chuyện gia đình, bà chẳng biết gì về Phó gia.

Phó Vân anh thấy bà đứng ngồi không yên liền tìm ma ma lấy mấy mảnh vải nhỏ và chỉ thô để Hàn thị làm mấy đôi giày tặng cho tam thái thái và tứ thái thái Lư thị.

Hàn thị thấy vậy cũng vỗ tay hưởng ứng, “Chúng ta chẳng có gì, nhưng mà vẫn có thể làm mấy thứ tặng cho bọn họ.”

Bà ngồi bên cửa sổ thêu giày, cẩn thận đến từng đường kim mũi chỉ. Tập trung vào việc này, bà dần bình tĩnh lại, không còn hoảng loạn như trước. Mới làm được một nửa, nha hoàn trong phòng Lư thị là A Kim đã tới, “Tứ lão gia cho mời ngũ tiểu thư đi chính viện.”

Hàn thị hỏi: “Cho mời anh tỷ nhi đi có chuyện gì sao?”

A Kim đáp lời: “Tứ lão gia muốn đưa ngũ tiểu thư vào từ đường vái lạy tổ tiên.”

Vào từ đường vái lạy tổ tiên là việc lớn, Hàn thị là đàn bà con gái, không hiểu những quy củ này nhưng cũng biết đây việc này là quan trọng nên chọn cho Phó Vân anh một bộ áo xanh quần hồng, tóc cũng sửa lại.

Lư thị không hổ là có khả năng quản lý gia đình, ngay từ đầu đã ra lệnh cho bà tử chuẩn bị cho Vân anh vài bộ quần áo, do hơi gấp gáp nên mặc lên tay áo và cổ áo vẫn hơi rộng.

Ma ma ngồi xổm xuống giúp Vân anh sửa lại chân váy bỗng có người vén rèm đi vào, “Cửu thiếu gia tới.”

một bà tử nắm tay một bé trai da trắng nõn bước vào.

Hàn thị ngây người, ma ma liền nhắc bà đưa quà gặp mặt, bà lục tìm trong tay áo một lúc lâu mới đành lấy ra một xâu tiền, “Ca nhi cầm cái này để mua đồ ăn vặt.”

Phó Vân Khải không chịu cầm, đôi tay nhỏ vặn vẹo, trốn sau lưng bà tử.

Bà tử ngại ngùng cười, “Thái thái, Khải ca nhi sợ người lạ.”

Hàn thị cũng không biết phải nói gì, chỉ cười cười rồi nhét tiền vào tay bà tử.

“Ta không cần đồ của bà ta!” Phó Vân Khải bỗng hét lên, đẩy bà tử ra, chạy ra ngoài.

Bà tử tái mặt.

Hàn tử vốn chẳng để ý gì nhiều nên cũng không giận một đứa trẻ, xua tay nói: “Bên ngoài lạnh lắm đó, các ngươi ra xem thế nào.”

Mấy bà tử vội nói lời xin lỗi rồi chạy ra ngoài đuổi theo Phó Vân Khải.

Phó Vân anh nhìn theo bóng dáng Phó Vân Khải đã chạy xa, ông anh trai này của nàng thực ra cũng đáng thương, mấy năm nay vẫn yên bình làm thiếu gia nhà giàu, bỗng nảy ra một người mẹ và một đứa em gái từ trên trời rơi xuống. Tiểu Ngô thị nuôi dưỡng cậu ta mấy năm nay lại trở thành con gái nuôi của Phó gia, từ nay về sau cậu ta sẽ phải gọi Hàn thị là mẹ, làm sao mà hiểu ngay được, về tình cảm có thể tha thứ.

Bên ngoài tuyết bay tán loạn, ma ma bung dù vải, đưa Phó Vân anh đi nhà chính.

Phó tứ lão gia nghe kẻ dưới nói Phó Vân Khải giận dỗi với Hàn thị chỉ thở dài một hơi, không nén nổi thất vọng trên mặt. Tổ tiên Phó gia vốn làm nghề trồng trọt, không có sản sinh ra nhiều người đặc biệt tài giỏi, cũng không có quá nhiều quy củ, nhưng mà Phó Vân Khải ngang ngược như thế, chắc hẳn là bị nuông chiều quá rồi.

Vương thúc hỏi Phó tứ lão gia, “Quan nhân không định chờ cửu thiếu gia sao ạ?”

Phó tứ lão gia lắc đầu, nhìn thấy Phó Vân anh được nha hoàn bà tử đưa tới đã đứng trước cửa, hơi trầm mặc một chút rồi quyết định, “không chờ Khải ca nhi nữa.”

Vất vả suốt dọc đường, anh tỷ nhi còn nhỏ mà cũng chưa từng than khổ, cũng là hiếm có. Tứ lão gia mấy ngày nay luôn âm thầm theo dõi anh tỷ nhi, thấy cháu gái không chỉ điềm tĩnh hiểu chuyện mà còn biết rõ rất nhiều chuyện mà đến người lớn đều không hiểu được, hoàn toàn không giống với một bé gái lớn lên từ nơi hẻo lánh.

Trẻ con nhà nghèo sớm biết gánh vác, có lẽ chính là như vậy.

Chi này của Phó gia mười năm trước còn nghèo xơ xác, sau khi phất lên, cuộc sống quá sung túc, mấy đứa trẻ như lớn lên trong hũ mật, quá ấu trĩ. Bản thân tứ lão gia từ nhỏ vất vả, không nỡ nghiêm khắc với chúng thành ra Khải ca nhi tám chín tuổi vẫn ngày nào cũng khóc lóc, đi đâu cũng quấn lấy Tiểu Ngô thị. Thái ca nhi bị Lư thị chiều quá hóa hư, không chỉ kiêu căng tùy hứng mà còn thích bắt nạt anh chị em trong nhà.

Phó tứ lão gia dắt tay Phó Vân anh, đại ca chỉ để lại một dòng huyết mạch, ông sẽ dạy dỗ anh tỷ nhi cho thật tốt.

Phó Vân anh biết Phó tứ lão gia vẫn thầm quan sát mình, nàng không lo lắng gì, bình thường vốn thế nào vẫn thể hiện ra như thế, không muốn giả vờ làm một bé gái hồn nhiên ngây thơ.

Phó gia tuy chẳng phải phú quý nhưng cũng không nghèo, nàng có thể sống một cách yên bình tựa như một tiểu thư vô lo vô nghĩ, nhưng mà như vậy, có gì khác với kiếp trước đâu?

Nếu đã được tặng thêm một cuộc đời nữa, làm sao có thể lãng phí món quà của ông trời, nàng không có thời gian để ngây thơ hồn nhiên.

Từ đường Phó gia ở tòa nhà lớn ở đầu phố bên kia, tộc trưởng Phó gia hiện là tam lão gia của đại phòng, cũng chính là dòng chính của Phó gia.

“Ở đại phòng, nhị thiếu gia là có tiền đồ nhất.” Phó tứ lão gia chỉ vào tòa nhà lớn tường trắng ngói đen ở nơi cuối phố Đông Đại, nói với Vân anh, “Mười bảy tuổi đỗ cử nhân, mấy chục năm rồi Phó gia chúng ta mới sinh ra được một người như vậy.”

Huyện Hoàng Châu không có truyền thống khoa cử, bình thưởng phải mấy chục thậm chí mấy trăm năm mới có người đỗ tiến sỹ, đỗ tú tài đã có thể gọi là rạng rỡ tổ tiên, cử nhân thì quý giá như phượng hoàng vàng.

Nhị thiếu gia Phó Vân Chương chính là con phượng hoàng bay ra từ cái ổ cỏ của Phó gia, đến tri huyện lão gia còn phải gọi nhị thiếu gia hai tiếng “tiểu hữu”. Phó gia trong mười năm có thể phát triển đến vậy cũng có một phần rất lớn là nhờ vào danh tiếng của nhị thiếu gia.

Phó Vân anh hơn nhướn mày.

Nam Trực Lệ có truyền thống khoa cử, văn nhân tài tử thi đỗ nhiều như sao sa, nhất là phủ Tô Châu, ngôn ngữ phố phường là “đâu đâu chẳng thấy cử nhân, so ra chó vẫn hơn phân tú tài” [2]. Đến kinh sư cũng không có nhiều anh tài hội tụ như Nam Trực Lệ, Chiết Giang nên Vân anh vốn cho rằng cử nhân cũng rất bình thường, ai ngờ sinh ra được một vị cử nhân đã khiến cho toàn thể Phó gia kích động.

[2] Nguyên văn bản edit là “cử nhân khắp nơi đi, tú tài không bằng chó”, mình thấy để thô quá nên đổi lại như vậy

Cũng phải thôi, mười bảy tuổi đã đỗ cử nhân cũng chẳng phải chuyện đơn giản.

Hơn nữa nhị thiếu gia này còn dựa vào công danh mà giúp đỡ cả một gia tộc lớn trở nên thịnh vượng, ắt hẳn phải giỏi giao tiếp, có tài năng, còn phải có thủ đoạn, nhị thiếu gia hẳn là không phải loại mọt sách không hiểu sự đời.

Phó tứ lão gia khen ngợi Phó nhị nhiếu gia một hồi, dắn Phó Vân anh đi về phía trước, “Hai ca ca con hiện đang ở học trong tộc học [3], tộc học này là do nhị thiếu gia mở, Khải ca nhi hiện đang học “Long Văn tiên ảnh”, Thái ca nhi vẫn đang học “Tam tự kinh”. Tứ thúc mong họ có thể thi đỗ, lấy được công danh, không đỗ cử nhân cũng phải đỗ tú tài chứ.”

[3] Tộc học là lớp học do gia tộc mở, mời thầy đến dạy cho con cháu

Chín tuổi mới bắt đầu học “Long Văn tiên ảnh” sao? “Long Văn tiên ảnh” là sách vỡ lòng thôi mà…

Phó Vân anh thầm nghĩ, tứ thúc à, cứ như vậy thì mong muốn của người chắc không thành được rồi.

Lời tác giả:

“Long Văn tiên ảnh” (Con ngựa Long Văn và bóng roi), tên ban đầu là “Mông dưỡng cố sự” (Truyện dạy trẻ) biên soạn vào năm Vạn Lịch, được hiệu đính dưới thời Minh mạt và đổi tên thành “Long Văn tiên ảnh”. Trong truyện là hư cấu nên chọn tên này để làm tên sách, các bạn có thể liên tưởng đến “Long Văn tiên ảnh” chúng ta được học từ lúc sáu tuổi

…

Trong truyện địa danh lớn có thật, địa danh nhỏ là hư cấu.