Chúng tôi giết thời gian bằng cách mở hộp thức ăn ra và đánh chén. Vì mới chỉ được ăn một chút hoa quả từ hôm qua nên Huân tước Roxton ăn ngấu nghiến như một người sắp chết đói. Sau đó chúng tôi cầm chắc súng trong tay, rời khỏi chỗ ẩn nấp và bắt đầu sứ mệnh giải cứu tù binh. Trước khi đi chúng tôi còn cẩn thận đánh dấu chỗ ẩn nấp của mình và đánh dấu hướng quay về pháo đài Challenger để quay lại khi cần thiết. Hai chúng tôi lặng lẽ xuyên qua những bụi cây tới bờ vực cạnh trại. Huân tước nói mấy điều về kế hoạch của ông: 

– Nếu như chúng ta cứ ở trong rừng thì bọn vượn người sẽ tóm được chúng ta mất. Chúng có thể nhìn thấy chúng ta còn chúng ta thì không. Ở vùng đất trống thì khác, chúng ta có thể di chuyển nhanh hơn vì vậy bây giờ cần nhanh chóng tới sát mép vực vì ở đó không có nhiều cây. Chúng ta cần phải ra đó. Hãy đi thật chậm và cảnh giác cao độ, cầm chắc tay súng. Đừng để cho chúng bắt làm tù binh khi súng vẫn còn đạn. Đó là tất cả những gì tôi muốn nói với cậu, chàng trai trẻ ạ! 

Khi hai chúng tôi ra đến mép vực thì thấy chàng Zambo tốt bụng đang ngồi hút thuốc lá trên một tảng đá. Tôi muốn gọi to tên anh ta nhưng điều đó thật nguy hiểm. Bọn vượn người có thể nghe thấy mất. Bọn chúng hình như đang bao vây khắp khu rừng vì tiếng hú gọi vang khắp nơi. Hai chúng tôi bèn trốn nhanh vào bụi rậm gần đấy và chờ cho đến khi bọn chúng đi qua. Vì vậy cần phải mất hai tiếng chúng tôi mới tới được nơi cần đến. Huân tước Roxton bò đến gần tôi và nằm im một lúc, sau đó ông lại bò đi và một phút sau quay lại, khuôn mặt ông tỏ vẻ say sưa. 

– Đi, đi! Nhanh lên! Hy vọng Chúa Trời vẫn còn cho chúng ta thời gian. 

Toàn thân tôi rung lên khi bò đến gần ông và cùng nhìn về phía khoảng trống trước mặt. Phải nói rằng đó là một khung cảnh mà có lẽ đến cuối đời tôi vẫn không bao giờ quên. Có điều gì đó giống với một cơn ác mộng hoặc một trạng thái mê sảng. Một khoảng trống đến vài trăm yard đang trải rộng trước mắt chúng tôi. Cạnh chỗ mép vực là bờ cỏ xanh. Trên hình cây hình bán nguyệt phía trước là những cái tổ được lợp bằng lá đặt trên những cành cây khác nhau. Độc giả hãy tưởng tượng những túp lều lụp xụp trên những cành cây vững chãi. Cạnh những túp lều là những con vượn. Có vẻ như những con cái và những con con. Tất cả tạo nên một bức tranh hoàn chỉnh và độc đáo. Và bọn họ đang nhìn về một phía khiến cho tôi cảm thấy tò mò và cũng cảm thấy hoang mang. Cạnh mép vực hàng trăm con thú lông đỏ to lớn không tưởng tượng được đang tụ tập theo một hàng lối nghiêm chỉnh. Có vẻ như có một kỷ luật rất nghiêm khắc được thực hiện ở đây bởi vì không có một con vượn nào đứng ra ngoài hàng. Phía trước đám vượn là một nhóm nhỏ người da đỏ. Những người da đỏ có thân hình nhỏ thó, nước da màu đồng sáng bóng dưới ánh nắng mặt trời. Một người da trắng đang đứng bên cạnh họ. Đầu người da trắng cúi xuống, hai tay khoanh lại vẻ sợ sệt. Đúng là Giáo sư Summerlee của chúng tôi chứ không phải ai khác. Phía trước và xung quanh đoàn tù nhân là một toán người vượn đứng canh chừng. Đứng về phía tay phải là hai bóng người to lớn khác thường. Một trong hai người đó là Giáo sư Challenger – bạn đồng hành của chúng tôi. Cái áo choàng rách tả tơi vẫn đang được khoác trên người ông nhưng cái áo sơ mi thì rách hết phần ngực, bộ râu thì bê bết. Cái mũ ông thường đội không còn thấy đâu nữa và mái tóc dài rối bù thì đang tung bay trước gió. Chỉ một ngày thôi mà một con người ưu tú nhất của thế giới văn minh đã trở thành một người hoang dã nhất của châu Mỹ. Đứng cạnh Giáo sư Challenger là con vượn đầu đàn – vua của loài vượn người ở đây. Hình dạng của nó giống hình dạng của Giáo sư Challenger một cách kỳ lạ chỉ khác mỗi màu tóc của nó là màu đỏ còn Giáo sư Challenger thì tất nhiên là màu đen. Và một sự khác biệt nữa mà mọi người khó nhận ra đó là cái trán dô của con vượn người khác với cái trán rộng và vuông vức của Giáo sư Challenger. 

Hai chúng tôi mỗi người suy nghĩ một kiểu khác nhau vì màn kịch vẫn đang tiếp diễn. Hai con vượn người lôi một người da đỏ ra từ trong đám tù binh ra tới sát mép vực. Vua vượn người giơ một tay lên làm hiệu. Hai thằng vượn người cầm chân và tay người kia rồi nâng bổng anh ta lên sau đó đưa đi đưa lại lấy đà ba lượt. Cuối cùng hai tên vượn người ném mạnh người da đỏ xấu số qua vách đá. Vì lực ném rất mạnh nên người kia còn bay lên theo hình vòng cung một lát rồi mới bắt đầu rơi xuống. Ngay khi xác của người da đỏ mất dạng dưới vực sâu thì cả đoàn vượn người (ngoại trừ những tên đang đứng canh chừng) đều đổ xô ra phía mép vực. Chúng đều im lặng một cách kỳ lạ sau đó mới cất tiếng hú ghê rợn thể hiện sự thích thú. Bọn chúng nhảy nhót và đưa những cánh tay dài đầy lông lá lên trời, tỏ vẻ mừng rỡ. Sau đó cả đàn lại đi vào hàng một cách trật tự và chờ xem nạn nhân tiếp theo. 

Lần này nạn nhân tiếp theo chính là Giáo sư Summerlee. Hai con vượn người nắm lấy cổ tay ông lôi xềnh xệch ra mép vực. Thân hình nhỏ bé của Giáo sư khiến tôi liên tưởng đến hình ảnh của con gà bị lôi ra khỏi lồng để làm thịt. Bỗng nhiên Giáo sư Challenger quay sang phía con vượn đầu đàn vẫy tay loạn xạ. Có vẻ như ông đang cầu xin tha mạng cho người bạn đồng hành khốn khổ của mình. Con vượn đầu đàn đẩy Giáo sư Challenger sang một bên và lắc đầu. Có lẽ đó là hành động có ý thức cuối cùng con vượn thực hiện trong đời. Khẩu súng trong tay Huân tước Roxton nổ vang. Con vượn đầu đàn nằm vật xuống đất. 

– Bắn vào giữa đám đông! Bắn đi! – Huân tước kêu to. 

Trong sâu thẳm con người ai cũng có lòng trắc ẩn. Về bản chất tôi là một người tình cảm vì trước những người bị thương tôi thường không cầm được nước mắt. Nhưng bây giờ không phải lúc để thể hiện lòng thương đó. Tôi nghe Huân tước Roxton và bắn hết băng đạn này đến hết băng đạn khác. Vừa bắn tôi vừa hò hét một cách man rợ. Với bốn khẩu súng trong tay chúng tôi đã thực hiện một cuộc tàn phá ghê gớm. Hai thằng vượn người đang lôi Giáo sư Summerlee bị hạ ngay lập tức. Giáo sư Summerlee thì như một kẻ say rượu vì bàng hoàng không biết tại sao mình lại thoát chết. Đàn vượn người náo loạn, chúng cảm thấy kinh ngạc trước những gì đang diễn ra. Chúng vẫy tay, hò hét và vấp ngã trên xác của những con vừa bị chúng tôi bắn hạ. Bỗng nhiên cả đàn còn lại hú những tiếng dài rồi chạy lại phía những hàng cây nơi chúng có thể trú thân, để lại sau lưng những xác chết còng queo. Lúc này chỉ còn lại những tù nhân đang đứng như trời trồng giữa bãi đất trống. 

Giáo sư Challenger nhanh như cắt ôm Giáo sư Summerlee đang trong cơn hoảng loạn và chạy về phía hai chúng tôi. Hai con vượn đuổi theo họ và chẳng mấy chốc ngã nhào sau hai viên đạn của Huân tước Roxton. Hai chúng tôi chạy ra khỏi chỗ ẩn nấp đón hai vị Giáo sư và dúi vào tay họ hai khẩu súng trường. Nhưng Giáo sư Summerlee đã gần như kiệt sức. Ông bước đi lảo đảo. Lúc này bọn vượn người đã kịp hoàn hồn. Chúng chạy tắt qua những bụi cây và có lẽ chúng đang định bao vây bốn chúng tôi. Tôi và Giáo sư Challenger xốc nách Giáo sư Summerlee trong khi Huân tước Roxton nổ súng liên tiếp vào cái đầu của bọn vượn người nhô ra sau mỗi lùm cây. Cả bốn chúng tôi chạy được khoảng một dặm thì tiếng hú của bọn vượn người sát cạnh bên tai. Cuộc đuổi bắt chậm dần lại vì bọn chúng bắt đầu e ngại những khẩu súng của chúng tôi. Cuối cùng khi trở về trại thì cũng là lúc không còn con nào đuổi theo nữa. 

Chúng tôi lấy những bụi gai rào cổng trại lại rồi nằm lăn ra đất định nghỉ ngơi thì nghe thấy tiếng bước chân thình thịch và tiếng kêu. Huân tước Roxton chạy vụt ra ngoài, tay lăm lăm khẩu súng. Trước mặt Huân tước là bốn người da đỏ đang nằm sóng soài trên mặt đất và run như cầy sấy. Có lẽ họ muốn được chúng tôi che chở. Một trong bốn người chỉ tay về phía cánh rừng tỏ ý rằng có nhiều nguy hiểm đang vây quanh. Sau đó anh ta lao như một mũi tên về phía chân Huân tước Roxton và ông chặt lấy chân ông, anh ta còn áp cả mặt mình vào chân Huân tước Roxton một cách vô cùng thành kính. 

– Ta phải làm gì với những người này bây giờ? – Huân tước lúng túng – Nào! Hãy đứng dậy! 

Giáo sư Summerlee ngồi dậy và nhồi thuốc. 

– Chúng ta phải cứu họ! Ngài đã vừa cứu chúng tôi ra khỏi móng vuốt của tử thần! Đáng khâm phục! Thật đáng khâm phục! Không chỉ riêng chúng tôi mà cả nền khoa học châu Âu sẽ mãi mang ở ngài. Tôi phải nói rằng nếu tôi và Giáo sư Challenger chết thì sẽ là một tổn thất lớn cho ngành động vật học hiện đại thế giới. Anh bạn trẻ này cũng thật đáng khâm phục. 

Nói rồi Giáo sư Challenger nở một nụ cười độ lượng. Tôi cũng phải nói thêm cho độc giả biết rằng giới khoa học châu Âu hẳn cũng sẽ không nhịn được cười nếu nhìn thấy niềm hy vọng của họ trong tình trạng đầu tóc rối bù, quần áo rách nát như thế này. Hai đầu gối ông kẹp hộp thịt trong khi tay kia cầm một miếng thịt cừu Úc. Người da đỏ nhìn Giáo sư Challenger và bỗng nhiên anh ta tỏ ra rất hoảng sợ và càng ôm chặt chân Huân tước Roxton hơn. 

– Đừng sợ! – Huân tước nói – Giáo sư Challenger ạ! Anh ta nhầm ngoại hình của ngài với mấy con vượn người đấy! Tôi chẳng lấy làm gì lạ. Thôi chàng trai ạ! Ông ấy cũng là một người như ba chúng tôi đây. 

– Thế à? – Giáo sư Challenger kêu to. 

– Giáo sư ạ! Ông đã gặp may vì cái vẻ bề ngoài bất thường của ông đấy! 

– Huân tước Roxton! Sao ông lại tự cho phép mình nói quá nhiều như thế! 

– Tôi có nói sai đâu! 

– Đề nghị ông thay đổi đề tài đi cho tôi nhờ! Vấn đề bây giờ là chúng ta sẽ làm gì với những người da đỏ này. Chúng ta cần phải hộ tống họ trở về nhà. 

– Việc đó chẳng khó khăn gì! Họ sống trong những hang đá bên cạnh hồ nước – Tôi nói. 

– Anh bạn trẻ của chúng ta biết chỗ họ ỏ rồi! Tôi chắc cũng khá xa đấy! 

– Khoảng hơn hai mươi dặm – Tôi nói. 

– Tôi không thể đi đến đó được – Giáo sư Summerlee rên rỉ – bọn vượn người vẫn đang rình rập đâu đó. 

Đúng lúc Giáo sư Summerlee vừa nói xong thì chúng tôi nghe thấy tiếng hú của những con vượn người. Mấy người da đỏ tỏ vẻ vô cùng hoảng sợ. 

– Chúng ta phải đi nhanh thôi! – Huân tước Roxton nói – Cậu Malone sẽ giúp đỡ ông Summerlee. Những người da đỏ sẽ mang hành lý. Nào hãy rời khỏi nơi này trước khi bọn chúng tới. 

Khoảng nửa giờ sau chúng tôi tới được nơi trú ẩn trước kia tôi và Huân tước Roxton đánh dấu. Suốt cả ngày hôm đó chúng tôi nghe thấy tiếng bọn vượn người xì xào phía pháo đài Challenger nhưng tuyệt nhiên không thấy chúng đi lại hướng này. Thế là cả đoàn chúng tôi được ngủ một giấc no nê. Đến tối tôi chợt tỉnh dậy vì có ai đó đang giật tay áo. Tôi mở mắt ra và nhìn thấy Giáo sư Challenger đang quỳ trước mặt. 

– Hãy giữ cuốn nhật ký ghi những sự kiện vừa qua và nhớ xuất bản, cậu Malone nhé! – Ông nói vẻ nghiêm trang. 

– Tôi chỉ là một tay phóng viên! – tôi trả lời. 

– Chắc cậu đã nghe Huân tước Roxton kể rồi chứ? 

– Tôi được nghe rồi! 

– Nếu cậu tường trình sai sự thật thì sẽ là một sự xúc phạm lớn tới tôi đấy! 

– Tôi sẽ tôn trọng sự thật. 

– Sự quan sát của Huân tước Roxton luôn luôn thú vị! Nhưng ông ấy đã nhìn sai lầm rằng những người da đỏ kia đã nghĩ rằng… thực ra họ là một chủng tộc cấp thấp nên tỏ ra sợ tôi mà thôi. Anh có hiểu tôi nói gì không đấy? 

– Tôi hiểu! 

– Mọi việc là do cậu cả đấy! – Giáo sư ngừng một lát rồi nói tiếp – con vượn đầu đàn thật là một con vật vĩ đại! Một con vượn đẹp đẽ và thông minh chưa từng thấy. Cậu có thấy thế không? 

– Thật là một người vượn đáng chú ý nhất! – tôi nói. 

Nói xong câu chuyện đó, giáo sư thấy lòng thanh thản và quay ra ngủ một giấc nữa.