Rõ ràng những người da đỏ đến đây trong tư thế sẵn sàng chiến đấu vì trong tay mỗi người đều có một ngọn giáo được làm bằng tre với mũi gắn xương nhọn. Trên vai họ là những cây cung và bó tên, hông dắt những chiếc rìu chiến được làm bằng đá hoặc những cây gậy nhỏ. Cả đoàn nhìn về phía khu rừng phía sau lưng chúng tôi với ánh mắt căm giận và kêu lên những tiếng “Dida! Dida!”. Đây đúng là một đội cứu hộ anh chàng thủ lĩnh trẻ – con trai của người thủ lĩnh già. Cả bộ tộc đứng quây thành một vòng tròn để hội ý trong khi chúng tôi ngồi trên một tảng đá bazan. Có tiếng của hai ba người da đỏ nói, sau đó là tiếng nói của anh chàng da đỏ trẻ tuổi. Anh ta vừa nói vừa thể hiện những động tác rất hùng hồn khiến chúng tôi đoán được ý của anh ta muốn nói gì. 

– Chúng ta quay trở về mà làm gì? Sớm hay muộn gì việc này cũng phải đến mà thôi. Các người anh em của chúng ta đã bị giết. Liệu chúng ta có được an toàn không? Hãy đoàn kết lại và sẵn sàng chiến đấu! – Anh ta chỉ tay về phía chúng tôi – những người lạ mặt này là những người tốt. Họ là những chiến binh thiện chiến và họ cũng căm ghét bọn vượn người như chúng ta – Anh ta chỉ lên trời – Họ ra lệnh cả thần sấm sét. Đây là cơ hội tốt nhất cho chúng ta. Hãy tiến lên! Thà chết chứ không lùi bước! Nếu quay lại chúng ta sẽ cảm thấy xấu hổ trước những người phụ nữ của bộ tộc chúng ta. 

Các chiến binh da đỏ nhỏ bé chăm chú nghe anh ta nói. Khi anh chàng da đỏ trẻ tuổi vừa dứt lời thì tất cả đồng thanh reo hò tỏ ý tán thành, tung vũ khí lên trời. Người thủ lĩnh già bước đến gần chúng tôi và hỏi mấy câu hỏi, tay chỉ về phía khu rừng. Huân tước Roxton ra hiệu chờ và ông quay sang chúng tôi. 

– Tùy các ngài quyết định! Riêng tôi thấy mình có sứ mệnh phải tiêu diệt hết bọn vượn người đó đi! Tôi sẽ theo những anh chàng da đỏ này. Cậu thế nào Malone? 

– Tất nhiên là tôi cũng sẽ đi theo. 

– Giáo sư Challenger! Còn ông thì thế nào? 

– Tôi chắc chắn sẽ cộng tác. 

– Còn ông Summerlee? 

– Có lẽ chúng ta đã đi quá xa so với mục đích chính của cuộc hành trình này rồi đấy! Huân tước Roxton ạ! Khi quyết định tham gia cuộc thám hiểm này tôi không hề nghĩ đến chuyện sẽ dẫn đầu cuộc chống trả bọn vượn người đâu đấy! 

– Thế thì ba chúng tôi sẽ đi! – Huân tước nói và mỉm cười – thế thì ngài sẽ làm gì? 

– Đúng là một câu hỏi khó đấy! – Giáo sư Summerlee nói – Nếu mọi người đi cả thì làm thế nào tôi đứng lại ở đằng sau được cơ chứ. 

– Thế là rõ cả rồi nhé! 

Huân tước Roxton nói và quay người lại người thủ lĩnh già gật đầu, tay ông vỗ vào báng súng. Người thủ lĩnh già siết chặt tay chúng tôi còn những chiến binh của ông ta thì hò reo ầm ĩ. 

Vì trời đã tối nên những người da đỏ và chúng tôi chưa mở cuộc tấn công vội. Cả đoàn tạm hạ trại bên bờ hồ. Họ đốt những đống lửa quanh trại. Một vài người trong số họ đi về phía rừng và một lát sau họ đã lùa những con thằn lằn răng giông con về. Giống như những con thằn lằn răng giông mà chúng tôi đã gặp những con thú này đều có vết hắc ín trên da. Cho đến khi nhìn những người da đỏ giết thịt chúng tôi mới hiểu ra rằng những con thằn lằn này được họ chăn thả như những con gia súc mà con người ở thế giới văn minh vẫn thường làm và những vết hắc ín kia không phải là cái gì khác ngoài việc đánh dấu quyền sỡ hữu. Chỉ trong mấy phút con thú khổng lồ đã được xẻ ra hàng trăm miếng thịt và thịt của chúng đã được treo lên trên những đống lửa đang cháy rừng rực cùng với những con cá vảy láng vừa bị những người da đỏ bắt bằng giáo dưới hồ Gladys. 

Giáo sư Summerlee thì nằm ngủ từ lúc nào còn ba chúng tôi đi ra sát mép nước và cố gắng tìm hiểu những điều bí ẩn về vùng đất này. Chúng tôi hai lần gặp phải những cái hố đất sét xanh giống như có lần chúng tôi đã gặp ở vùng đầm lầy. Đó chính là những cái lỗ thông khí của miệng núi lửa. Huân tước Roxton tỏ ra vô cùng vui sướng. Còn Giáo sư Challenger thì đặc biệt thích thú với những giếng bùn đang nổi bong bóng bay lên khỏi mặt đất. Những cái bong bóng mang theo một chất khí lạ. Ông bứt một cọng cỏ rỗng và chọc vào những cái bong bóng rồi bật cười lên như một đứa trẻ khi ông bật một que diêm và châm vào đầu kia của cọng cỏ, đầu cọng cỏ bị cháy phát ra tia lửa màu xanh da trời đồng thời phát ra một tiếng nổ đanh. 

– Chất khí này có thể cháy được và nhẹ hơn không khí! Chắc hẳn là khí hydro. Những cái mà Challenger này cần không bao giờ cạn kiệt cả! Tôi sẽ cho các ngài thấy đấng Tạo hóa đã chu đáo như thế nào – Giáo sư Challenger nói úp mở rồi đột nhiên ông im bặt. 

Nhưng rốt cuộc chẳng có gì trên bờ hồ tuyệt diệu bằng dưới mặt nước. Do tiếng hò hét quanh bờ hồ nên những sinh vật sống dưới nước đã bơi đi hết chỉ còn lại những con rắn đang ngóc cổ lên trông chờ phần xương thịt thằn lằn mà những người da đỏ vẫn còn để quanh trại. Thỉnh thoảng những con cá vây bạc to lớn lại trồi lên mặt nước và thoắt cái lại vẫy đuôi lẩn mất. Phía xa xa là những loài bò sát, những con rùa to lớn, những con thằn lằn kỳ lạ và một loài động vật có hình dáng như một miếng da có bôi mỡ đang lạch bạch bước xuống hồ. Đây đó là một vài cái đầu nhô lên mặt nước miệng phun bọt trắng xóa, đuôi quẫy sóng ào ào, cách di chuyển của chúng khiến tôi nhớ đến loài thiên nga. Mãi đến khi chúng lên bờ và để lộ thân hình to lớn với đôi chân màng thì Giáo sư Challenger và Giáo sư Summerlee mới trầm trồ vì ngạc nhiên. 

– Đúng là loài rắn đầu xà rồi! Rắn đầu xà nước ngọt – Giáo sư Summerlee kêu lên – Thật đáng sống để nhìn thấy những con vật này. Challenger thân mến! Chúng ta được may mắn hơn tất cả những nhà động vật học trên thế giới này. 

Khi màn đêm buông xuống và những đống lửa của người da đỏ chỉ còn lại những tàn than hồng thì hai vị Giáo sư mới chịu dứt chuyện về cái hồ nước nguyên thủy kia. 

Hôm sau chúng tôi dậy từ rất sớm và chuẩn bị khoảng một tiếng đồng hồ trước khi lên đường. Ngày trước tôi thường mơ mình sẽ trở thành một phóng viên chiến tranh. Bây giờ thì có lẽ tôi đúng là một tay phóng viên chiến trường bất đắc dĩ thật. Sau đây là diễn biến ban đầu của cuộc xung đột: 

Đêm hôm qua quân số bên những người da đỏ đã tăng cường đáng kể vì có thêm một vài nhóm người da đỏ tăng cường. Lúc này số chiến binh có lẽ đã lên tới bốn đến năm trăm người. Đi trước là đội quân tiên phong có nhiệm vụ dẫn đường và thông tin. Đi theo sau là lực lượng chủ lực theo một hàng dài suốt từ bờ hồ cho đến cửa rừng. Cả đoàn tập hợp thành hai nhóm quân – nhóm sử dụng giáo và một nhóm sử dụng cung tên. Huân tước Roxton và Giáo sư Summerlee đi bên phía cánh phải còn Giáo sư Challenger và tôi đi bên cánh trái. Chúng tôi đang tham gia một cuộc chiến tranh của thời kỳ đồ đá với những khẩu súng hiện đại nhất của thời đại văn minh. 

Chúng tôi không mất nhiều thời gian chờ đợi kẻ thù của mình tới. Một tiếng hét rất to vang lên từ phía bìa rừng rồi đột nhiên từng đàn vượn người tay cầm đá, gậy gộc, lao ra từ những lùm cây tấn công vào giữa đoàn quân da đỏ. Cách tiến công của bọn vượn người thoạt tiên có vẻ rất dũng cảm nhưng xem kỹ thì thấy chúng thật ngu ngốc vì chúng là những con vượn chân vòng kiềng đi lại chậm chạp trong khi đối thủ của chúng – những người da đỏ lại tỏ ra nhanh nhẹn như những con mèo. Những con vượn với đôi mắt nhìn hoang dại và cái miệng sùi bọt mép trắng xóa thật kinh khủng. Chúng cứ lao lên phía trước và ngã gục hàng loạt trước mũi tên của những người da đỏ. Một thằng vượn người vừa chạy ngang qua chỗ tôi đứng vừa kêu là vì đau đớn, mũi tên găm đầy trên ngực và hông. Bị một phát súng chính xác vào sọ, nó nằm vật ra không kêu được một tiếng. Đây có lẽ là phát súng cuối cùng của chúng tôi bởi vì có vẻ như những người da đỏ không cần sự giúp đỡ của chúng tôi lắm. Tôi không nghĩ rằng có một con vượn người nào sống sót trong cuộc chiến đẫm máu này. 

Tuy nhiên khi chúng tôi tiến sâu vào rừng thì gặp phải sự chống cự quyết liệt. Cuộc chiến tiếp tục hơn một tiếng đồng hồ và có những lúc chúng tôi tưởng như không chống đỡ nổi. Mỗi một con vượn người nhảy ra từ những gốc cây tay cầm gậy cỡ lớn đánh ngã từ ba đến bốn người da đỏ trước khi bị đâm chết. Những cú đánh bằng gậy của bọn chúng có sức công phá kinh khủng. Cây súng trường của Giáo sư Summerlee bị một con vượn đập gẫy nát và suýt nữa cú đập tiếp theo đã giết chết ông nhưng may thay một người da đỏ đã kịp đâm cho con vượn đó một nhát. Những con khác thì ngồi trên cây và ném cả đá lẫn cành cây xuống đầu chúng tôi, có những con còn đu cả xuống đánh đấm túi bụi cho đến khi gục hẳn. Mỗi lúc cuộc chiến càng trở nên cam go, những người da đỏ có lẽ đã thua trận nếu như không có sự trợ giúp của những khẩu súng. Tuy nhiên họ chiến đấu vô cùng anh dũng dưới sự chỉ huy của người thủ lĩnh già. Tôi, Huân tước Roxton và Giáo sư Challenger thi nhau bắn. Cuối cùng thì bọn vượn người kêu gào hoảng loạn và rút chạy vào rừng còn những người đồng minh da đỏ của chúng tôi thì hò reo vui mừng. Tất cả những mối hận thù truyền kiếp trải qua nhiều thế hệ đang được thanh toán trong trận huyết chiến hôm nay. Khắp nơi tiếng reo hò hân hoan của những người da đỏ xen lẫn tiếng dây cung, tiếng giáo đâm và tiếng rơi huỳnh huỵch của những con vượn vị trúng tên từ trên cây cao rớt xuống đất. 

Tôi cùng với Huân tước Roxton và Giáo sư Summerlee chạy theo những người da đỏ. 

– Thế là xong! Hãy để công việc còn lại cho những người da đỏ. Có lẽ chúng ta nên chứng kiến chuyện đánh đấm này ít thôi như thế chúng ta sẽ dễ ngủ hơn – Huân tước Roxton nói. 

– Chúng ta vừa gặp được một vận may! – Giáo sư Challenger nói và đi quanh như một con gà chọi – đó là việc chúng ta được tham gia vào một trong những trận đánh mang tính lịch sử, trận chiến qui định số phận của thế giới. Thưa các ông! Thế nào là sự chinh phục của nước này đối với một nước khác? Thật là vô nghĩa! Tất cả mọi cuộc chiến đều có những kết quả như nhau mà thôi. Vào buổi bình minh của nhân loại, loài người đã phải vất vả chống đỡ những cuộc tấn công của thú dữ và cuối cùng đã chiến thắng. Và trận chiến này cũng chứng tỏ điều đó. Tương lai nhất định phải thuộc về con người. 

Chúng tôi tiến vào trong rừng và chứng kiến cơ man xác bọn vượn chồng chất lên nhau. Đây, đó vài nhóm người da đỏ đổ dồn những con vượn cuối cùng vào chỗ cùng đường để tiêu diệt. Bọn vượn người đã phải rút lui về sào huyệt của chúng và xây dựng phòng tuyến để cố thủ. Chẳng mấy chốc phòng tuyến của chúng cũng bị xuyên thủng. Và đây là lúc chúng tôi chứng kiến màn hạ của một vở kịch hết sức đẫm máu. Khoảng gần một trăm con vượn đực sống sót đã bị xua đến sát mép vách đá – nơi diễn ra cảnh hành quyết những người da đỏ hai hôm trước. Khi chúng tôi vừa đến nơi thì những người da đỏ cầm giáo đã đứng thành nửa vòng tròn. Mọi việc diễn ra quá nhanh. Khoảng bốn mươi con vượn người ngã gục tại chỗ. Những con còn lại bị ném qua vách đá. Xác chúng rơi xuống mặt đất cách nơi này khoảng sáu trăm feet với cơ man những cây tre thân nhọn hoắt chỉa lên trời. Như Giáo sư Challenger nói: đã đến thời kỳ thống trị của loài người trên vùng đất này. Những con vượn đực bị giết, sào huyệt của bọn chúng bị hủy diệt. Những con vượn cái và vượn con bị bắt làm nô lệ. 

Đối với chúng tôi chiến thắng này đã mang lại nhiều lợi ích. Giờ đây chúng tôi có thể quay trở lại trại và lấy những vật dụng cần thiết. Hơn nữa, chúng tôi có dịp được gặp lại Zambo – người chắc chắn là kinh hoàng lắm khi chứng kiến cảnh những con vượn người bị rơi xuống vách đá. 

– Hãy xuống ngay đi các ngài! Bọn quỷ sẽ bắt các ngài nếu các ngài cứ nấn ná trên đó! 

– Đó là những lời nói hợp lý! – Giáo sư Summerlee nói – Chúng ta đã chán chuyến phiêu lưu mạo hiểm này rồi. Nó không hợp với tình hình và địa vị của chúng ta. Challenger, tôi yêu cầu ông phải giữ lời hứa. Từ nay trở đi, ông phải tập trung sức lực để đưa chúng ta ra khỏi miền đất kinh khủng này, trở về với cuộc sống văn minh.