1

Jennifer đang ngồi viết thư trong phòng, trên gác hai. Thấy khách, bà đứng lên để tiếp, vẻ hơi bối rối.

Neele nói cho bà yên tâm: ông chỉ muốn cùng bà xác định một số chi tiết. Vừa ngồi xuống ghế ngay cạnh ghế bà đang ngồi, ông vừa quan sát. Jennifer là một phụ nữ bình thường, trông không có vẻ gì hạnh phúc. Trước kia có thể là một y tá tốt, nay lấy được chồng giàu hình như bà không hài lòng như mong ước. Sống nhàn rỗi quá sinh ra buồn bã. Neele lấy giọng thật nhẹ nhàng:

– Tôi biết hỏi han luôn thế này là làm phiền, nhưng trong một cuộc điều tra, rất cần thiết phải xác định các giờ giấc cho rõ. Vậy là chiều hôm ấy bà xuống dùng trà hơi muộn? Cô Dove phải lên mời bà thì phải?

– Phải. Tôi quên mất giờ giấc. Đang viết thư…

– Tôi tưởng bà đi ra ngoài?

– Cô Dove nói thế à?… Cũng đúng. Viết một lúc trời nóng nên tôi đi dạo ngoài vườn cho đỡ nhức đầu.

– Bà có gặp ai ngoài đó không?

Jennifer ngạc nhiên:

– Ông muốn bảo gì?

– Tôi chỉ hỏi, trong lúc đi dạo, bà có gặp ai.

– Hình như trông thấy một người làm vườn, rất xa… Thế thôi.

– Sau đó, bà trở về, đang cởi áo khoác thì cô Dove lên mời?

– Phải. Sau đó tôi xuống ngay.

– Trong phòng sách lúc đó có ai?

– Adèle và Elaine. Lancelot đến sau một chút. Đó là cậu em chồng tôi… vừa ở Kenya về.

– Mọi người cùng dùng trà?

– Vâng. Rồi Lancelot lên gác chào bác Ramsbottom, còn tôi về phòng tôi viết nốt thư. Elaine ở lại với Adèle.

– Cô Elaine dường như ở lại với bà Adèle chừng năm, mười phút. Lúc đó chồng bà vẫn chưa về?

– Chưa. Mãi sáu rưỡi, bẩy giờ, anh Percival mới về. Anh ấy có việc ở London.

– Ông Percival về bằng xe lửa?

– Vâng. Từ ga về đây thì đi tắc-xi.

– Chuyện ông về bằng xe lửa có phải là hãn hữu không?

– Thỉnh thoảng mới thế. Có lẽ anh ấy phải đi đến nhiều chỗ khác nhau ở London, rất khó có chỗ đỗ xe riêng, nên từ phố Cannon anh về thẳng bằng xe lửa.

– Chồng bà nói không biết bà Adèle Fortescue đã viết di chúc chưa. Bà có biết gì hơn không?

– Biết chứ! – Jennifer kêu lên, khiến Neele rất đỗi ngạc nhiên – Adèle đã làm di chúc, chính bà nói với tôi.

– Làm bao giờ?

– Cũng chưa lâu. Chừng một tháng trước…

– Bà vừa cho biết một điều rất quan trọng.

Jennifer cười thoải mái, vẻ hài lòng:

– Ngoài tôi ra, chưa ai biết; hoàn toàn tình cờ mà bà Adèle nói ra với tôi. Tôi đang đi sắm sửa mấy thứ ở phố High thì gặp bà ở văn phòng luật sư Ansell và Worrall đi ra. Tôi hỏi bà đến làm gì, bà còn đùa cợt rồi mới nói: đến để đăng ký di chúc. Tôi ngạc nhiên, nói: đang khoẻ mạnh, việc gì phải làm. Bà bảo ai rồi chả phải làm di chúc, làm sớm chẳng chết ai, có điều bà không đăng ký ở văn phòng Billingby vốn là luật gia của gia đình. “Di chúc của dì chỉ là việc của dì, dì thích gì làm thế, không để lão Billingby biết, lão này hay hở mồm hở miệng” – bà bảo thế. Tôi bảo bà yên trí, tôi sẽ không hở với ai. Bà bảo điều đó không quan trọng, vì tôi có biết nội dung di chúc đâu. Dù sao tôi cũng không nói với ai, kể cả với anh Percival. Phụ nữ phải biết ủng hộ nhau. Phải không ông?

– Vâng, phải như thế – Neele đáp.

– Nói vậy – Jennifer tiếp – tôi không ưa gì bà Adèle đâu. Tôi vẫn cho bà là người không từ một việc gì để đạt cái bà muốn. Nhưng nay bà chết rồi, tôi không muốn nói xấu…

Cô thở dài:

– Tất cả những chuyện xẩy ra thật kinh khủng?… À mà, cái bà già đến sáng nay là ai thế?

– Là một bà cô tên Marple, cô ấy tự đến để nói về những gì cô ấy biết về cô bé Gladys Martin tội nghiệp. Gladys trước có làm ở nhà cô ấy.

– Thật ư? Hay quá nhỉ!

– Một vấn đề cuối cùng: bà biết gì về những con sáo?

Jennifer sửng sốt đến nỗi đánh rơi túi xắc xuống sàn. Bà nhặt lên rồi hỏi dồn:

– Sáo? Sáo nào cơ, hở ông thanh tra?

Neele cười:

– Chim sáo nói chung. Còn sống, chết rồi, gì cũng được!

Jennifer sẵng giọng, nói không hiểu thanh tra có ý gì. Neele hỏi lại:

– Vậy là bà không biết gì về những con sáo?

– Trừ phi ông định nói về những con sáo trong thỏi patê? Chỉ là trò đùa vớ vẩn.

– Còn có cả những con đặt lên bàn ông Fortescue? …

– Cũng là một trò lố bịch khác. Không hiểu ai nói với ông chuyện đó. Tôi chỉ biết là bố chồng tôi không thích.

– Chỉ “không thích” thôi sao? Nói thế có nhẹ quá?

– Ông nói đúng. Ông ấy tức lắm, hỏi có người lạ nào vào nhà.

Neele chau mày:

– Người lạ? Ông sợ cái gì chăng?

– Tôi không rõ. Theo tôi, đó chỉ là những trò đùa hạ cấp, có thể do Grump đầu têu, anh này đầu óc không bình thường, lại nát rượu. Đôi khi hắn rất hỗn, cứ như là có điều gì hằn học với ông Fortescue, nên bày trò con sáo để trả thù. Có thể như thế được không, ông?

– Điều gì cũng đều có thể – Neele đáp.

Nói rồi, ông cáo từ, đi ra.

2

Percival Fortescue đang ở London, nhưng vợ chồng Lancelot thì Neele gặp trong phòng sách. Họ đang chơi cờ. Neele vội làm bộ rút lui và nói:

– Tôi không muốn phiền.

Lancelot ngăn lại: họ chỉ chơi để giết thời gian. Neele bước vào.

– Tôi chỉ muốn hỏi ông một câu thôi, ông nghe đừng cho là ngớ ngẩn. Ông Lancelot, ông biết gì về chuyện những con sáo?

– Con sáo? – Lancelot hỏi lại một cách vui vẻ – Sáo nào kia? Sáo thực sự hay là người thường bị chê là “hót như sáo”?

Neele cười gượng:

– Tôi không biết nữa! Chỉ biết là sáo!

Mặt Lancelot bỗng nghiêm lại:

– Hay là, ông định nói khu mỏ Chim sáo?

– Mỏ Chim sáo? Là cái gì vậy?

Lancelot nhăn trán, vẻ suy nghĩ:

– Phiền là tôi thì nhớ chuyện này một cách rất đại khái. Đó là một cái mỏ ở châu Phi mà ông cụ tôi có lúc đã quan tâm. Và tôi nhớ việc này bác Ramsbottom có biết, song tôi không dám chắc…

– Để lúc nào tôi sẽ hỏi bác ấy. Ông biết không, bà ấy rất có bản lĩnh, tôi sợ đấy!

Lancelot cười to:

– Dĩ nhiên rồi! Bác ấy rất khó tính, nhưng nếu khéo chiều, bác ấy sẽ giúp ông đắc lực. Bác có trí nhớ rất tốt, thích ôn lại kỷ niệm, nhất là kỷ niệm buồn của người khác.

Ngừng một lát, Lancelot tiếp:

– Còn điều này nữa. Ngay sau khi về đây, tôi lên thăm bác, và bác đã nói về Gladys, lúc đó chưa ai biết nó đã chết. Bác nói bác tin là con bé biết điều gì đó mà chưa khai với cảnh sát.

– Tôi cũng đã nghĩ như thế – Neele nói.

– Theo tôi hiểu – Lancelot tiếp – bác Ramsbottom đã khuyên Gladys nói hết những gì nó biết. Tiếc rằng nó lại không làm theo.

– Tiếc thật.

3

Một lát sau, Neele thu hết nghị lực, bước vào trong pháo đài của cô Ramsbottom. Ông ngạc nhiên thấy cô Marple đã ở đó. Thấy ông, cô đứng lên định đi ra. Neele vội nói:

– Mời cô cứ ngồi lại! Không thừa đâu.

Bà Ramsbotom báo tin thanh tra biết bà đã mời cô Marple đến ở Yewtree Lodge, và nói:

– Tội gì mất tiền mà đến ở khách sạn Golf? Cô cứ ở đây tốt hơn. Ngay cạnh đây có một phòng, trước đây không lâu giáo sĩ Mary-Peters đã ở…

Cô Marple ngần ngại:

– Cô Ramsbottom tốt với tôi quá, nhưng gia đình đang có tang…

Bà Ramsbottom không để cô nói hết:

– Tang? Cô nói tang gì cơ? Thử hỏi trong cái nhà này có ai than khóc cho cái chết của Rex hay của Adèle? Cô cứ nghỉ đây đêm nay! Ông thanh tra, ông thấy có gì phiền không?

– Tất nhiên là không!

Cô Marple đành chịu. Cô cảm ơn, rồi đi ra để gọi điện về khách sạn, không thuê phòng nữa.

Cô ra rồi, bà Ramsbottom quay sang Neele:

– Nào, đến lượt ông! Ông đến có việc gì?

– Thưa bà, tôi muốn bà kể cho nghe về khu mỏ Chim sáo.

Một tiếng cười khùng khục phát ra từ cổ họng bà già:

– Chà chà! Ông đã tìm được đến đó rồi à? Thì tôi đã bảo ông là phải bắt đầu khui từ đấy. Vậy ông muốn biết những gì về mỏ Chim sáo?

– Tất cả những gì bà có thể cho biết.

– Cũng chẳng có gì nhiều đâu! Vụ này cách đây đã hai mươi năm, có lẽ đến hăm nhăm năm. Đó là một khu mỏ ở miền đông châu Phi. Ông em rể tôi cộng tác với một người tên là MacKengie, cùng đi sang bên đó để xem xét tại chỗ. MacKengie chết vì sốt nhiệt đới, và Rex trở về Anh một mình. Nó nói khu mỏ đó không có giá trị. Tôi chỉ biết đến thế.

Neele cố nhoẻn một nụ cười duyên dáng nhất:

– Tôi có cảm giác bà vẫn chưa nói hết.

– Còn lại, toàn là lời đồn, mà theo tôi biết, thì với các quan tòa lời đồn không có giá trị.

– Nhưng chúng ta có đứng trước quan tòa đâu!

– Vậy ông muốn tôi nói gì? Gia đình MacKengie quả quyết rằng Rex đã hại người cộng tác. Đúng hay sai? Tôi không biết. Rex có thể làm vậy lắm, xưa nay hắn có từ điều gì, nhưng không có bằng chứng nào cả. Hắn vẫn trong trắng trước pháp luật. Vợ của MacKengie lặn lội đến tận đây làm ầm lên, đe dọa hắn. Bà ta bảo Rex đã giết chồng bà, hai bên đã xô xát kịch liệt. Nghe nói về sau bà ta bị nhốt vào trại tâm thần. Bà có mang theo hai đứa con, và nói: đến đời chúng, chúng sẽ trả thù. Đó là tất cả những gì tôi có thể nói. Xin thêm rằng Rex còn nhiều vụ lừa đảo khác, ông còn lâu mới khám phá hết.

– Những đứa con của MacKengie, bà có biết sau chúng ra sao?

– Không biết. Về phần tôi, tôi nghĩ Rex không giết MacKengie. Hẳn để mặc ông ta chết thì đúng hơn. Trước Chúa, hai việc chẳng khác gì nhau. Nhưng, trước pháp luật, thì khác…

Sau cuộc tiếp xúc với bà Ramsbottom, thanh tra Neele gọi hai cú điện thoại, một cho văn phòng luật gia Ansell và Worrall, một cho khách sạn Golf. Rồi ông đi ra, và dặn trung sĩ Hay nơi ông đến để nếu cần thì liên lạc.