(*) PM là viết tắt của Particulate Matter, có nghĩa là chất dạng hạt, con số đứng sau chỉ kích thước của hạt trôi nổi trong không khí. Bụi PM2.5 là các hạt bụi lơ lửng có đường kính nhỏ hơn hoặc bằng 2,5 micromet. Đây là dạng bụi siêu mịn có thể đi sâu vào phế nang gây viêm nhiễm đường hô hấp và làm tăng nguy cơ tử vong ở những người mac bệnh ung thư phổi và bệnh tim.

Trường học và cửa hàng kinh doanh đóng cửa, vài công ty mới phát triển và các công ty nước ngoài trong những tòa nhà CBD đều rối rít cho nhân viên nghỉ phép, hoặc làm việc tại nhà. Nhưng đây chỉ là số ít, tầng lớp lao động vì mưu sinh vẫn chen chúc trên tàu điện ngầm, xe bus hoặc lái xe chạy đôn chạy đáo bên ngoài. Gương mặt họ được che kín bởi khẩu trang chống ô nhiễm, ngay phía trên chiếc khẩu trang đó là đôi mắt mờ mịt và chết lặng.

Bảy rưỡi sáng, thành phố vừa thức giấc, Tống Diệm dẫn theo các đội viên kết thúc nhiệm vụ cứu hỏa lúc nửa đêm.

Sáng sớm mùa đông, nhiệt độ rất thấp. Cả nhóm lính cứu hỏa toàn thân khói bụi, vừa lạnh vừa mệt. Họ dừng xe bên cạnh trụ cứu hỏa ven đường, rửa xe cộ và ống nước.

Trong lúc xịt nước lên xe, Tống Diệm ngồi bên lề đường hút thuốc. Có lẽ do quá mệt mỏi nên đầu óc anh trống rỗng, không thể suy nghĩ được gì.

Tầm nhìn chưa đến mười mét, khí trời xám xịt này vô cớ khiến tâm trạng người ta bức bí.

Thấy Đội trưởng ngồi đó, đám lính đều vây quanh, ngồi bệt dưới đất. Tống Diệm ném hộp thuốc lá cho họ, mỗi người lấy một điếu, lẳng lặng phì phèo. Cả đêm mệt nhoài, không ai muốn nói chuyện, mà thật ra cũng chẳng ai dám nói gì cả.

Người sáng suốt đều nhận ra mấy ngày nay, Đội trưởng Tống không ổn cho lắm. Lần này nghỉ phép trở về còn trầm mặc hơn trước, lúc làm nhiệm vụ hay huấn luyện không có gì khác lạ, vẫn nghiêm cẩn như ngày thường, thi thoảng buông lời đùa giỡn, la rầy đội viên. Nhưng một khi rảnh rỗi, trông anh lại chán chường cùng cực, như bị người ta nắn gân bẻ xương vậy. Thế nên không ai dám hỏi han gì.

Không khí buổi sớm mùa đông lạnh buốt và gắt mũi, tôn lên biểu cảm run cầm cập của mỗi người.

Tiểu Cát chun chóp mũi lạnh đến đỏ gay: “Bây giờ, tôi chỉ muốn tắm nước nóng thôi.”

Giang Nghị than thở: “Tôi có thể không tắm, chỉ muốn có chỗ ngả lưng, để tôi ngủ ba ngày ba đêm là được.”

Dương Trì bĩu môi: “Cậu mơ đi! Hôm nay phải huấn luyện thể năng đấy.”

Tiểu Cát vẫn rối rắm với vẻ bẩn thỉu của mình: “Mỗi lần làm nhiệm vụ trở về chỉ có mỗi nguyện vọng này thôi.”

Nghe vậy, Đồng Minh cười hì hì ngây ngô: “Nguyện vọng của tôi chỉ là được uống chút nước ấm thôi, nước này lạnh quá.”

Lý Thành không nói gì, mắt trông mong nhìn quầy bán thức ăn sáng đối diện. Dân cư quanh đây đều ghé đó ăn sáng, hơi nóng bốc nghi ngút, hương thơm ùa tới nức mũi.

Dương Trì quay đầu hỏi Tống Diệm: “Anh, còn anh? Mỗi lần hoàn thành nhiệm vụ, anh muốn gì nhất?”

Tống Diệm hút thuốc, mắt nhìn đám lính trẻ tuổi sắc mặt tái nhợt trong gió rét: “Người ngợm sạch sẽ.”     

Cả đám đồng loạt sửng sốt, ngay sau đó há miệng cười to. 

“Không được cười, bố khỉ, đứa nào đứa nấy đen nhẻm.” Tống Diệm hút xong hơi thuốc cuối cùng, dụi đầu lọc bên chân, đứng dậy. “Đi thôi.”

Đám thanh niên đứng dậy theo: “Về thôi.”     

Nhưng Tống Diệm lại hất cằm về phía đối diện: “No bụng cái đã.”

“Tốt quá!” Mọi người hoan hô.     

Cả nhóm đi về phía quán ăn. Ai nấy toàn thân lấm lem, người xung quanh vội vàng dạt ra. Có người thoáng nhìn họ bằng ánh mắt tò mò, có người cau mày ghét bỏ họ dơ dáy bẩn thỉu, có người không thèm đếm xỉa, tiếp tục hành trình một ngày của mình.

Ai cũng đã quen với sự an ổn và phồn vinh của thành phố này, cũng như quen với sự bạc bẽo và lạnh nhạt của nó.     

***

Cả tuần nay, đêm nào Hứa Thấm cũng ngủ mê mệt. Thuốc ngủ lấy ở chỗ Phan Thanh Thanh rất có tác dụng, không biết ngủ có ngon không, nhưng ít nhất có thể ngủ.     

Hôm nay làm ca sáng, bảy rưỡi cô đã thức dậy. Lúc rửa mặt, cô mở tivi, bật kênh thời sự buổi sáng, nghe tin chỉ số PM2.5 và giá nhà tăng vọt: “Giá nhà tám quận nội thành thủ đô tăng vọt, đã đột phá mức 62.000 tệ/m2. Trong đó, cao nhất là khu vực đường Thất Phong, khu hoa viên cao cấp Tông Lư, giá trung bình đã đạt đến 140.000 tệ/m2…”

Hứa Thấm vừa rửa mặt vừa nghĩ đến cuộc bình chọn bác sĩ chủ trị sắp tới. Nếu thành công, cô sẽ được đứng mổ nhiều hơn, tiền lương cũng sẽ theo đó tăng lên.

Vừa rửa mặt xong, di động liền đổ chuông, là Phó Văn Anh. Bà nói muốn hỏi thăm tình hình sức khỏe cô, nhưng Hứa Thấm biết rõ, bà muốn dò hỏi tình hình xem mắt của cô thế nào rồi.

Quả thật, Hứa Thấm vừa đi xem mắt. Lúc Phó Văn Anh giới thiệu, cô đã phản đối nhưng vô hiệu. Đối phương là con trai của Bộ trưởng nào đó, đẹp trai giàu có, có học thức lẫn tài hoa, anh ta nói với Hứa Thấm: “Em không phải làm gì cả, không đi làm cũng được, gả đến nhà anh chỉ cần an tâm hưởng thụ cuộc sống, sinh con dưỡng cái là được.”

Còn thua cả Tưởng Dụ nữa.

Hứa Thấm đáp: “Con không thích.”

Phó Văn Anh thở dài: “Sao lại không ưng người ta?”

Hứa Thấm im lặng một lúc lâu mới nhẹ giọng: “Mẹ, con nói rồi, con có người mình thích, có thể nào…”

Lòng cô bỗng dâng trào xung động muốn phản kháng, nhưng chỉ vừa mở lời dạo đầu, còn chưa kịp bày tỏ tất cả, cô đã biết mình bất lực. Niềm nhung nhớ mãnh liệt xuất hiện vu vơ trong tích tắc đã biến mất tăm hơi.

Phó Văn Anh bình tĩnh chờ đợi, đoán cô không dám mở miệng, liền hỏi: “Thấm Thấm, con chưa quên lời mẹ nói năm đó chứ? Nghe lời mẹ, được không?”

Sau khi cúp máy, Hứa Thấm đứng đờ đẫn giây lát mới liếc nhìn đồng hồ đeo tay, đến giờ đi làm rồi. Cô đi đến phòng khách, cầm điều khiển tivi định tắt đi, trên màn ảnh chợt xuất hiện bóng dáng mấy người lính cứu hỏa.

“Chiều qua, có một đứa trẻ bị kẹt ở cửa xoay lối vào quảng trường Tân Thiên Địa, Trung đội Phòng cháy Chữa cháy đường Thất Phong sau khi nhận được tin đã khẩn cấp đến hiện trường…”

Ngón tay Hứa Thấm khựng lại một giây, tư tưởng như thể đào ngũ, hoặc não bộ và ngón tay dường như xuất hiện tình trạng không phối hợp. Đến khi nhận ra, cô lập tức tắt tivi, cầm chìa khóa ra cửa.

Thế nhưng, như lọ thủy tinh đựng cát bị nứt vỡ, dù hai tay cật lực bưng kín nhung cát vẫn không ngừng chảy ra.

Cô tựa lưng vào vách thang máy, hình ảnh anh lặng lẽ rời khỏi nhà cô hôm đó vẫn hiện lên rõ mồn một trước mắt.

Trên đường lái xe đến bệnh viện, dừng lại ở ngã tư, khi ánh mắt bắt gặp ánh đèn màu đò kia, cô cố để đầu mình trống rỗng, không được liên tưởng gì cả. Thời điểm tiềm thức mang tính cưỡng chế này sắp sụp đổ, cô vội vã quay đầu nhìn ra ngoài cửa xe, chỉ thấy màn sương xám xịt, tòa nhà cao tầng ẩn núp trong mây bụi. Cả thế giới tiêu điều và áp bức, bất thình lình, một chiếc xe màu đỏ vụt qua tầm mắt, thân xe rừng rực như lửa, tạo thành một sắc màu sặc sỡ trên phông nền xám ngoét.

Phút chốc, tấm bình phong tư duy vỡ vụn, cô bỗng nghĩ: Lúc này, ở một góc khác của thành phố, Tống Diệm đang làm gì nhỉ?

***

Ở một khu khác, Tống Diệm dẫn đám đàn em chen chúc trong quán ăn sáng. Bụng mọi người đã sớm đói lả, bánh quẩy, sữa đậu nành, mì, bánh bao… đều được mang hết lên bàn, tóm được cái gì thì tống ngay vào miệng cái đó.

Trong quán rất ấm áp, vị trí bàn vừa khéo nối liền với lò hấp phòng bếp, mấy gương mặt cách đây không lâu còn tái mét trong gió, giờ đã dần lấy lại vẻ hồng hào.

Tống Diệm ăn chưa được nhiều, nhưng không gấp gáp. Thỉnh thoảng, anh ngước mắt nhìn mấy cậu em trẻ người non dạ. Họ đến từ khắp mọi miền đất nước, nhỏ tuổi nhất là mười chín, lớn nhất chỉ mới hai mươi lăm. 

Sang năm, có lẽ anh sẽ rời đi, mà trong đội lúc đó có người đã mãn hạn phục vụ, không thể nào ở lại vị trí cũng phải chuyển nghề.

Doanh trại cứng như sắt, nhưng binh lại như nước chảy, đa số quân nhân không cách nào ở lại tòng quân mãi.

Tiểu Cát vừa xì xụp húp mì vừa hỏi Giang Nghị: “Anh Giang, năm sau giải ngũ, anh định làm gì?”

Giang Nghị cười: “Về quê, có lẽ làm bảo vệ hoặc sửa chữa máy móc.”

Lý Thành chen lời: “Có nghĩ đến con đường khác không? Đến xí nghiệp làm quản lý công tác phòng cháy chữa cháy cũng được mà.”

Giang Nghị đáp: “Mỗi năm, nhiều binh lính giải ngũ như vậy, làm sao đến phiên tôi. Hơn nữa, tôi đến từ nông thôn, không có người chống lưng cũng không có quan hệ, không nhờ vả được ai đâu.”

Tống Diệm không lên tiếng, cắm đầu ăn mì.

Bấy lâu nay làm lính cứu hỏa, hằng năm đều tiễn chiến hữu giải ngũ, chuyển ngành. Tất cả mọi người đều xuất thân từ con nhà cơ khổ, không có đường tiến, những kỹ năng học được trong đội ra đời không thể áp dụng, chỉ có thể về quê làm việc lặt vặt kiếm sống.

Lặng lẽ đến, lặng lẽ đi.

Tống Diệm chuyển đề tài: “Cấp trên có nói, sang năm sẽ tăng lương.”

Mọi người hưng phấn: “Tăng bao nhiêu?”

“Ba trăm.”

Ai ai cũng phấn khởi, Dưong Trì tính nhẩm trong bụng, vui vẻ ra mặt: “Cộng hết lại, mỗi tháng tôi được bốn nghìn rưỡi rồi.”

Lý Thành hâm mộ: “Em mới hơn ba nghìn.”

Dương Trì an ủi: “Cậu mới đến mà, cố gắng một chút.”

Lý Thành gật gù: “Vâng.”

Tống Diệm cười rất nhạt: “Kể từ năm tới, cuối tuần sẽ được nghỉ phép, không mệt như giờ nữa đâu.”

Lý Thành thản nhiên: “Dù sao em nghỉ cũng không có chỗ nào để đi cả.”

Tiểu Cát trừng cậu ta: “Ngủ đi, ngày nào cũng mệt chết tôi đây này.”

Dương Trì trêu đùa: “Tiểu Cát, sao cậu suốt ngày than mệt thế?”

“Có phải quay tay nhiều quá không?”

Tiểu Cát vùng lên: “Bố đạp chết mày bây giờ!”     

Trong lúc đám thanh niên kia đùa giỡn ồn ào, một cô gái trẻ tuổi đi ngang qua bàn họ. Tiểu Cát thoáng nhìn thấy, ánh mắt liền dõi theo chằm chằm. Tống Diệm cũng nhìn theo. Cô gái kia tuổi tác xấp xỉ Tiểu Cát, dáng vóc nhỏ nhắn, mặt mũi thanh tú, mua xong bữa sáng liền rời đi.

Tống Diệm nhìn lại Tiểu Cát, thấy được nỗi khát vọng và ái mộ nguyên thủy nhất của phái nam dành cho phái nữ thoáng qua gương mặt cậu. Khi Tiểu Cát quay đầu lại, vẻ mặt không còn hớn hở nữa, cậu cúi đầu nhìn người ngợm lấm bẩn của mình, trở nên ủ rũ, im lặng.

Tống Diệm uống sữa đậu nành, trong lòng phức tạp không biết là cảm xúc gì. Cũng chính vào thời khắc này, anh nhớ đến cô gái của anh. Những ngày qua bận bịu huấn luyện và đổi phiên trực, anh không hề nghĩ đến cô. Nhưng giờ đây, hình bóng cô hệt như lưỡi dao sắc bén đâm xuyên tim, khoét một lỗ hổng, gió rét thi nhau ồ ạt rót vào.

Thất bại trong gang tấc.

***

Sương mù ngày càng dày đặc. Trường học kéo dài ngày nghỉ nhưng bệnh viện vẫn làm việc như bình thường.

Mấy ngày qua, Hứa Thấm không gọi thức ăn giao đến nữa, buổi trưa đều ăn cơm trong căng tin, phát hiện thức ăn càng lúc càng dở, chuẩn bị mang đi đổ lại nhớ đến Tống Diệm, anh nói thức ăn trong quân đội khá ngon. Cũng đúng, quân nhân cần thể lực, ăn không ngon sao làm việc được. Nhưng phần việc này của cô cũng cần thể lực mà, suy nghĩ chốc lát, cô lại miễn cưỡng ăn thêm vài miếng.

Không giống với bên khoa Khám bệnh, khoa Cấp cứu không có thời gian nghỉ trưa, ăn cơm xong phải quay về làm việc ngay, xế chiều hôm đó, Hứa Thẩm đứng mổ một ca, tuy khá cam go nhưng khả năng thành công rất cao. Lúc kết thúc, Hứa Thấm phát hiện giáo sư Từ Khẳng luôn ở trong phòng quan sát xem xét toàn bộ quá trình, vẻ mặt ông nghiêm túc, không phân được là tốt hay xấu. Thấy cô mổ xong, ông mới điềm nhiên quay người rời đi.

Hứa Thấm nhanh chóng sửa soạn bản thân, đuổi theo giáo sư Từ Khẳng.

“Giáo sư Từ!” Hứa Thấm chạy theo đến chiếu nghỉ cầu thang, cửa lối thoát hiểm phía sau đóng sầm lại.

Từ Khẳng dừng bước.

“Em thấy giáo sư vừa mới xem ca mổ, muốn thỉnh giáo xem giáo sư có đề nghị hoặc chỉ điểm gì cho em không? Ý kiến của giáo sư vô cùng quý giá, cảm ơn giáo sư.”

Cô nhận được câu trả lời là: “Kỹ thuật của cô có thể nói là hoàn mỹ, tôi không có gì chỉ dạy cô cả.”

Hứa Thấm biết rõ tính cách của Từ Khẳng. Ông không biết nói lời khách sáo, vậy là khẳng định rồi. Nhưng…

“Nhưng giáo sư vẫn có ý kiến với em phải không?”

“Cô đối đãi với bệnh nhân như đối xử với một con thỏ thí nghiệm vậy.”

Hứa Thấm luôn biết rõ giáo sư Từ và cô khác nhau ở chỗ nào. Cô cho rằng đây là quan điểm khác nhau giữa người và người, không ảnh hưởng đến toàn cục. Mà cô xưa nay không thích giả lả giao tiếp với người khác, nên chưa bao giờ làm rõ điều này. Nhưng hiện tại cuộc bình bầu bác sĩ chủ trị đã bước vào giai đoạn quan trọng, điểm khác nhau sẽ ảnh hưởng đến việc thăng chức của cô. Mặc dù dựa vào quan hệ của Mạnh gia, cô vẫn có thể nắm chắc. Nhưng lần này cô lại hy vọng dựa vào chính mình hơn bao giờ hết.

Đã bước lên con đường này thì không thể thối lui được nữa, thay vì vậy, chi bằng dứt khoát nói thẳng ra luôn.

“Giáo sư Từ, cách thức em và giáo sư nhìn nhận y học không giống nhau, nhưng trăm sông đều đổ về một biển, cứu người là được. Giáo sư cho rằng là bác sĩ cần tâm và tình, nhưng em không cho rằng thái độ tinh táo, bàng quan giải quyết vấn đề có gì sai. Đây chỉ là quan niệm khác nhau thôi.”

“Kẻ hành nghề y, chữ nhân đặt lên đầu.” Từ Khẳng không trả lời thẳng, hỏi ngược lại: “Bác sĩ Hứa, cô còn nhớ lời tuyên thệ khi chọn nghề y không?”

Hứa Thấm hơi thảng thốt, mày cau lại.

“Tôi sẽ tiếp nối truyền thống cao thượng và vinh dự của nghề y, dành sự tôn trọng lớn nhất với sinh mạng con người.” Giáo sư Từ nhắc lại lời thề này. “Cô thiếu sự tôn trọng cơ bản nhất với sinh mạng, cô đã vi phạm lời thề của bác sĩ. Vinh dự và truyền thống ngành y không nằm trong tay loại người như cô. Chính vì cô là một bác sĩ ngoại khoa có thiên phú nên tôi mới đau lòng như vậy.”

Nói xong, giáo sư Từ đi thẳng xuống lầu. Hứa Thấm đứng yên đấy, tâm trạng khó có thể hình dung.

Lời nói của giáo sư Từ dường như cho cô một nỗi rung động to lớn, nhưng rung động này đến quá mức đường đột, khiến cô chưa biết phải phản ứng như thế nào. Cảm giác trái tim như bị tơ nhện quấn lấy, mỏng manh không thể chạm tới nhưng lại triền miên dai dẳng.

Lúc Hứa Thấm đẩy cửa lối thoát hiểm ra hành lang, ngẩng đầu lại vô tình chào đón chấn động mãnh liệt trong nội tâm. Cô nhìn thấy Tống Diệm, anh mặc bộ quân phục màu xanh ô liu, dáng người thẳng tắp, đứng bên cửa sổ hành lang.

Hứa Thấm đứng ngây ra như phỗng hai giây, không biết tại sao anh lại xuất hiện ở đây vào lúc này. Đây cũng là lần đầu tiên cô thấy anh mặc quân phục, đội mũ quân đội, thắt lưng bó chặt tôn lên bờ vai rộng và tấm lưng thẳng. Người cao chân dài, tư thế hiên ngang, sừng sững hệt như thân cây bạch dương.

Tống Diệm vốn đang nhìn nơi khác, như cảm nhận được gì đó, anh dời mắt qua, nhìn về phía cô.

Cô mới đi ra khỏi phòng phẫu thuật, mặc bộ đồ giải phẫu màu xanh nhạt, chân mang giày lỗ màu xám, đầu vẫn còn đội mũ giải phẫu, giờ phút này đang trợn mắt nhìn anh, vẻ mặt ngây ngốc.

Cả người cô có thể hình dung bằng ba chữ bẩn, rối và tệ. Cực kỳ lôi thôi lếch thếch!

Hứa Thấm bàng hoàng nhận ra, vội vã cởi mũ giải phẫu, mái tóc dài đen nhánh lập tức buông xõa. Cô khẽ vuốt lại tóc, vô thức định tiến về phía anh. Thân thể nghiêng về phía trước, còn chưa cất bước thì bỗng nhớ lại họ đã nói sau này sẽ không gặp lại nhau nữa, thế là vội ngừng bước, quay về phía ngược lại. Nhưng vừa quay đi lại phát hiện phía đó là bức tường, không có đường nào khác… đành phải ngoảnh lại đối mặt với anh.

Ánh mắt Tống Diệm trầm tĩnh, đứng phía xa nhìn một loạt hành động rối rắm của cô.

Ánh mắt Hứa Thấm tránh né, kiên trì đi về phía anh, bước chân vội vã, đi thẳng đến lối rẽ hành lang giữa hai người.

Khi sắp sửa vòng vào khúc cua, cửa thoát hiểm lại lần nữa đẩy ra, Phó Chủ nhiệm Lưu – quản lý hậu cần bệnh viện – bước đến: “Xin lỗi, xin lỗi, Đội trưởng Tống, đã để cậu chờ lâu. Cấp dưới của tôi sơ ý, làm lẫn lộn tài liệu, cậu xem đi… ơ kìa, Tiểu Hứa?”

Bị lãnh đạo gọi đích danh, bác sĩ Hứa phải bình tĩnh dừng bước.