Chiều hôm ấy Peters không đến, sáng hôm sau cũng vậy. Leamas ở trong nhà, bứt rứt đợi một tờ giấy báo tin nhưng không có gì xảy ra. Chàng hỏi bà chủ nhà nhưng bà chỉ mỉm cười và nhún đôi vai nặng nề. Vào khoảng mười một giờ sáng hôm sau chàng quyết định ra bên ngoài đi dạo chơi một vòng dọc theo bờ bước, mua thuốc lá và nhìn ra biển cho đỡ buồn.

Có một cô gái đang đứng trên bãi cát ném bánh mì cho lũ chim hải âu. Lưng nàng quay về phía Leamas. Gió biển đùa nghịch với làn tóc đen của nàng và kéo áo nàng, tạo thành một vòng cung nơi người nàng, như một chiếc cung giương ra khỏi. Lúc bấy giờ chàng mới biết Liz đã cho chàng những gì; những gì mà chàng sẽ phải quay về và tìm lại nếu chàng còn có ngày trở về Anh quốc; đó là niềm ưu tư với những gì vụn vặt – lòng tin nơi đời sống bình thường; tính hồn nhiên khiến mình tự bẻ những mẩu bánh nhỏ cho vào một bao giấy, bước xuống biển và ném cho lũ hải âu. Từ trước đến giờ chàng chưa hề có lòng tôn trọng những mảnh đời vụn vặt như thế này; dù đó là bánh mì cho hải âu hay tình yêu; dù là gì đi nữa chàng cũng sẽ quay về và tìm lại; chàng sẽ khiến Liz tìm nó cho chàng. Một tuần hoặc có lẽ hai tuần, chàng sẽ về nhà. Control nói, chàng có thể giữ làm của riêng bất kỳ thứ gì bọn chúng trả – và thế là đủ. Với mười lăm ngàn Anh kim, một món tiền thưởng và món trợ cấp của Cơ sở, một người – như Control từng nói – có thể rời khỏi vùng giá lạnh.

Chàng đổi hướng và quay về nhà lúc mười hai giờ kém mười lăm. Người đàn bà để chàng vào không nói một tiếng, nhưng khi chàng đã đi vào phòng trong, chàng nghe thấy bà ta nhấc điện thoại quay số. Bà ta chỉ nói trong vài giây đồng hồ. Lúc mười hai giờ rưỡi, bà ta mang bữa ăn trưa vào và thật thú vị, còn có mấy tờ báo Anh mà chàng đã đọc khoan khoái cho đến ba giờ. Leamas vốn chẳng thích đọc gì hết, đã đọc các tờ báo một cách chậm rãi và chăm chú. Chàng nhớ các chi tiết, chẳng hạn tên và địa chỉ của các nhân vật trong mẩu tin ngắn. Chàng làm việc đó một cách vô tình, tương tự một anh chàng lo trau dồi các khả năng cá nhân, và việc đó lôi cuốn chàng hoàn toàn.

Đúng ba giờ thì Peters đến và ngay khi Leamas trông thấy y, chàng biết có một chuyện gì đó. Họ không ngồi vào bàn, Peters không cởi áo khoác. Y nói:

– Tôi có tin buồn cho anh. Họ đang lùng kiếm anh ở Anh quốc. Tôi nghe tin này sáng nay. Họ đang canh chừng các phi cảng.

Leamas thản nhiên hỏi:

– Vì tội gì?

– Họ nại cớ anh không khai báo tại cảnh sát trong thời gian pháp định ngay sau khi mãn hạn tù.

– Và thực ra thì?

– Họ đồn anh bị truy nã vì anh đã vi phạm những điều khoản về Bí mật chính quyền. Hình anh có đăng trên mọi báo buổi tối ở Luân Đôn, nhưng các bài tường thuật rất mơ hồ.

Leamas vẫn đứng im.

Control đã gây ra chuyện này. Control đã bắt đầu hô hoán. Không còn cách giải thích nào khác. Nếu Ashe và Kiever đã bị lôi kéo vào, nếu cả hai khai ra, ngay cả trong trường hợp đó, trách nhiệm của Control vẫn là hô hoán. Ông ta đã bảo: độ vài tuần lễ, tôi đoán bọn chúng sẽ mang anh đi đâu đó để thẩm vấn – có thể ở ngoại quốc. Tuy vậy chỉ vài tuần là đủ cho anh. Sau đó, nội vụ sẽ tự diễn biến. Anh sẽ phải im hơi lặng tiếng tại đây trong khi guồng máy tự chạy, nhưng anh khỏi lo nghĩ gì hết, tôi tin chắc như vậy. Tôi đã thu xếp để anh có thể hưởng đầy đủ quyền lợi như đi công tác cho đến khi Mundt bị thanh toán xong, tôi thấy như vậy là hợp lý nhất.

Rồi bây giờ bỗng xảy ra chuyện này.

Chuyện này đã không được dự trù, chuyện này khác hẳn chương trình đã định. Chàng phải làm cái quái gì bây giờ? Chàng phải rút lui, bằng cách khước từ đi với Peters, chàng sẽ làm hỏng kế hoạch. Cũng có thể Peters chỉ nói dối để thử chàng – lại càng là lý do để chàng đồng ý đi. Nhưng nếu chàng đi, nếu chàn đồng ý đi về phía Đông, qua Ba Lan, Tiệp Khắc hoặc bất cứ nơi nào, bọn chúng sẽ không bao giờ để chàng rời khỏi nơi đó – hơn nữa, bởi chàng đang bị xem là một kẻ bị truy nã ở phía Tây, chàng sẽ không có lý do chính đáng để giải thích tại sao chàng lại muốn trở về miền này.

Control đã gây ra chuyện này – chàng tin chắc như thế. Các điều kiện đã qúa hậu hĩ, chàng đã biết điều đó từ trước. Họ không thể liệng tiền như vậy mà không được cáu gì – trừ phi họ lo sợ có thể mất chàng. Tiền như thể là một thứ mật ngọt sẽ đưa đến những khó khăn và nguy hiểm, mà Control không chịu nhìn nhận công khai. Tiền như thể là một sự cảnh báo nhưng Leamas đã không thèm để ý những cảnh cáo này. CHàng hỏi một cách trầm tĩnh:

– Họ làm quái gì biết được?

Một ý tưởng dường như thoáng qua đầu, chàng nói tiếp:

– Dĩ nhiên anh bạn Ashe của anh có thể cho họ biết, hoặc Kiever…

Peters nói:

– Có thể lắm. Anh cũng như tôi đều biết là những chuyện như thế luôn luôn có thể xảy ra. Trong nghề mình không có gì chắc chắn cả. Sự thật là…

Y nói tiếp với một vẻ sốt ruột:

– Bây giờ mọi quốc gia Tây âu đều lùng anh.

Leamas có thể đã không nghe những gì Peters nói, chàng hỏi:

– Tôi mắc câu anh rồi, phải không Peters? Bọn anh chắc là cười lăn ra đến phát ốm mất. Hay là chính họ đã tung tin này ra?

Peters nói cay chua:

– Anh tự cho mình quan trọng quá mức.

– Thế tại sao anh lại cho người theo dõi tôi? Sáng nay tôi đi dạo, có hai người đàn ông nhỏ người mặc áo nâu, cách xa nhau hai chục thước, đã đi theo tôi dọc bãi biển. Khi tôi vừa về, bà giữa nhà liền điện thoại cho anh.

Peters đề nghị:

– Hãy nói về cái mình biết. Việc thượng cấp của anh do đâu mà biết chuyện của anh là điều hiện giờ chúng tôi không quan tâm lắm. Sự thật là họ đã biết và đang lùng anh.

– Anh có mang mấy tờ báo buổi tối ở Luân Đôn theo không?

– Dĩ nhiên là không. Ở đây không có thứ báo đó. Chúng tôi đã nhận được điện tín từ Luân Đôn.

– Không đúng! Anh thừa biết là hệ thống liên lạc của anh chỉ được phép liên lạc thẳng tới trung tâm thôi.

Peters trả đũa một cách giận dữ:

– Trong trường hợp này, hai trạm tiếp liệu được phép liên lạc thẳng với nhau.

Leamas nói với một nụ cười chế giễu:

– Được rồi, được rồi. Anh chắc phải quan trọng lắm. Hay là – dường như một ý tưởng vụt đến với chàng – Trung ương nhảy vào việc này?

Peters lờ đi không đáp câu hỏi mà chỉ nói:

– Anh biết con đường nên lựa chọn. Cứ để chúng tôi lo cho anh, cứ để chúng tôi xếp đặt lộ trình an toàn cho anh hay là anh tự bảo vệ – với sự chắc chắn là cuối cùng bị tóm. Anh không có giấy tờ giả, không có tiền, không có gì hết. Sổ thông hành công tác của anh sẽ hết hạn trong mười ngày nữa.

– Còn một giải pháp thứ ba nữa. Cho tôi một thông hành Thuỵ Sĩ và một số tiền rồi đê tôi chuồn. Tôi có thể tự lo lấy thân được.

– Tôi e rằng giải pháp này không thoả đáng.

– Anh muốn nói là anh chưa thẩm vấn xong và khi anh thẩm vấn xong thì tôi hết xài?

– Đại khái là như vây.

– Khi thẩm vấn xong, anh sẽ làm gì với tôi?

– Một lý lịch mới… Có lẽ là một thông hành Bắc âu. Tiền.

– Rất đúng nguyên tắc. Nhưng tôi sẽ đề nghị lên thượng cấp. Anh có đi với tôi không?

Leamas lưỡng lự rồi chàng mỉm cười với vẻ không chắc dạ và hỏi:

– Nếu tôi không đi, anh sẽ làm gì? Dầu sao thì tôi cũng có nhiều chuyện để kể lại, phải không?

– Những chuyện loại đó khó mà minh chứng. Tôi sẽ đi tối nay. Ashe và Kiever…

Peters nhún vai tiếp:

– Họ đâu có gì đáng kể?

Leamas đi lại gần cửa sổ. Một cơn giông đang tụ lại trên mặt Bắc Hải ảm đạm. Chàng nhìn những con hải âu bay lượn trên nền trời đầy những đám mây đen. Cô gái ban nãy đã đi mất. Cuối cùng chàng nói:

– Được rồi. Anh cứ việc thu xếp đi

– Phải tới mai mới có chuyến bay về phía Đông. Nhưng một giờ nữa có chuyến bay đi Bá Linh. Ta sẽ đi chuyến đó. Sắp đến giờ rồi.

Vai trò thụ động của Leamas tối hôm đó khiến chàng một lần nữa có thể thán phục sự hiện hữu không điểm trang của Peters khi sắp xếp mọi chuyện. Thông hành đã được chuẩn bị từ lâu – trung tâm chắc đã nghĩ đến việc đó rồi. Thông hành có tên Alexande Tbwaite, đại diện hãng lữ hành và đầy những chiếu khán cùng khuôn dấu tại biên giới – đúng là thông hành đã xài nhiều của một tay du lịch chuyên nghiệp. Người lính gác Hoà Lan tại phi cảng chỉ gật đầu và đóng dấu lấy lệ – Peters ở đằng sau, cách chừng ba bốn người và không để ý gì đến các thủ tục.

Khi họ bước vào chỗ dành riêng cho hành khách. Leamas chợt thấy một quầy sách. Một số nhật báo chọn lọc được trưng bày: Figaro, Monde, Neue Zurcher, Zeitung, Die Welt và chừng năm sáu tờ báo, nhật báo Anh. Trong khi chàng đang ngắm nghía, cô gái bán hàng vòng ra phía trước quầy, đặt một tờ Everning Standard lên kệ báo. Leamas vội vã tới quầy sách, lấy tờ báo ra khỏi kệ. Chàng hỏi:

– Bao nhiêu?

Thọc tay vào túi quần, chàng bất thần nhận ra mình không có tiền Hòa Lan.

Cô gái trả lời:

– Ba mươi xu

Nàng có mái tóc nâu, trông khá xinh và gương mặt vui vẻ.

– Tôi chỉ có hai đồng siling Anh, tức là 1 guilder. Cô có nhận không?

Nàng trả lời:

– Vâng. Xin ông.

Leamas đưa tiền cho nàng. Chàng nhìn lại, Peters vẫn đang ở bàn làm giấy thông hành, xoay lưng lại phía chàng. Không ngần ngại, Leamas đi thẳng vào phòng vệ sinh đàn ông. Nơi đây chàng liếc nhanh nhưng kỹ lưỡng mọi trang báo và liệng tờ báo vào giỏ rác rồi đi ra. Đúng vậy: có hình chàng với một đoạn tin mơ hồ và ngắn ở dưới. Chàng tự hỏi không biết Liz có thấy không? Chàng trầm ngâm đi tới phòng đợi của hành khách. Mười phúc sau họ lên máy bay đi tới Hamburg và Bá Linh. Lần đầu tiên từ lúc nội vụ bắt đầu, Leamas