Stephen Lawrence, sinh viên 18 tuổi ấp ủ hoài bão trở thành một kiến trúc sư, bị một nhóm thanh niên da trắng phân biệt chủng tộc đâm chết ở khu Eltham, vùng đông London, trong tháng 4/993. Và ai cũng biết rõ danh tính của 5 tên giết người này. Nhưng, bất chấp cuộc điều tra tiêu tốn hết 30 triệu bảng Anh, Cảnh sát London vẫn không thể truy tố vụ án ra tòa đủ để mọi người nhìn thấy công lý được thực thi. Cuối cùng chẳng ai bị buộc tội cả.

Trong khi đó, đơn tố cáo 5 hung thủ giết người của gia đình nạn nhân cũng không có được thành công. Sau vụ giết người, tờ Daily Mail đã cho đăng tải hình ảnh của 5 tên giết người lên trang nhất dưới tựa đề “Những kẻ giết người”, cùng với lời thách thức tờ báo sẵn sàng bị kiện ra tòa nếu đó là sự sai lầm! Đó là: David Norris, Jamie Acourt, Gary Dobson, Neil Acourt và Luke Knight.

Tuy nhiên, Cảnh sát London phản ứng rất chậm chạp. Và người ta bắt đầu nghi ngờ Cảnh sát London có thái độ “phân biệt chủng tộc”. Không có ai bị buộc tội cả. Một sự truy tố cá nhân được tư vấn không tận tình do gia đình của Stephen tiến hành chống lại 5 nghi can chính cũng không thành công. Có 2 sự thay đổi lớn từ sau cái chết oan uổng của Stephen được coi là rất quan trọng hiện nay.

Thứ nhất, là bước tiến nhảy vọt trong khoa học pháp y, đặc biệt là sự xử lý với bằng chứng ADN, từ thập niên 90 thế kỷ trước.

Thứ hai là sự hủy bỏ vào năm 2005 đạo luật đã 800 năm tuổi về sự tiếp tục truy tố đối với một tội đã qua xét xử, trong đó quy định một người được tuyên bố trắng án sẽ không bị xét xử lần thứ hai đối với cùng một tội. Sự thay đổi mang tính lịch sử này cho phép tòa phúc thẩm Anh tuyên bố bác bỏ bản án tha bổng đối với tội giết người hay các trọng tội khác và ra lệnh cho xét xử lại khi mà bằng chứng “mới và có sức thuyết phục” được đưa ra.

Sự thay đổi cũng có thể có hiệu lực trở về trước, có nghĩa là đối với những vụ án đã xét xử trước năm 2005. Người đầu tiên sẽ phải đối mặt với phiên tòa xét xử lại là William Dunlop, kẻ đã nhận tội tại Tòa án Hình sự tối cao Old Bailey năm 2006 về vụ sát hại cô gái 22 tuổi tên là Julie Hogg ở Teesside năm 1989. William Dunlop đã bị xử hai lần trong năm 1991 về tội giết người nhưng trong cả hai lần đó bồi thẩm đoàn đều không có được phán quyết nên cuối cùng hắn ta được tha bổng. Và dĩ nhiên việc hủy bỏ đạo luật chống truy tố 2 lần cũng có nghĩa là Neil Acourt, Gary Dobson và Luke Knight – những tên từng được tha bổng trong vụ án sát hại Stephen Lawrence khi cuộc truy tố tư nhân chống lại chúng bị thất bại vào năm 1996 – có thể bị đưa ra tòa xét xử lại. Sự buộc tội của cảnh sát chống lại 2 tên khác – đó là Jamie Acourt và David Norris – trong số 5 tên bị nghi ngờ đã sát hại Stephen được tờ Daily Mail nêu tên trên mặt báo đã gặp thất bại ngay trước khi chúng bị đưa ra xét xử. Nhưng bằng chứng mới bắt buộc phải có sức “thuyết phục” mạnh mẽ.

Đặc biệt là trong vụ án Stephen Lawrence, các nhà điều tra muốn đưa vụ việc ra xét xử lại, sẽ gặp rất nhiều khó khăn, trở ngại. Mặc dù vậy người ta vẫn nhìn thấy những dấu hiệu nhiều hứa hẹn mang lại công lý cho Stephen Lawrence.

Tháng 11/007, tờ Daily Mail đưa tin về bằng chứng pháp y mới “rất có sức thuyết phục” được các chuyên gia nghiên cứu vụ án Stephen phát hiện ra. Toàn bộ công việc giám định pháp y đều do LGC Forensics – cơ quan tư nhân cung cấp bằng chứng pháp y lớn nhất ở Anh – thực hiện. LGC Forensics từng đưa ra những bằng chứng xác thực dẫn đến việc xử lý rốt ráo hai vụ án mạng Rachel Nickell và Damilola Taylor.

Sử dụng các kỹ thuật mới, LGC Forensics phát hiện những sợi vải quần áo của Stephen vướng trên quần áo mà người ta cho là của những nghi phạm mặc trên người. Những sợi vải quần áo của chúng cũng vướng trên bộ quần áo đẫm máu của Stephen. Sự vướng những sợi vải vào nhau cho thấy Stephen đã ra sức vật lộn với bọn giết người để giành giật lấy mạng sống của mình một cách gay go như thế nào.

Hai năm đã trôi qua và bây giờ rõ ràng là bằng chứng mới về ADN và sợi vải sẽ đủ cơ sở để tiến hành một cuộc truy tố tội phạm lần nữa. Cuối cùng mọi người hy vọng vụ án sát hại Stephen sẽ được giải quyết và công lý sẽ được thực thi theo ý muốn của cha mẹ đã ly hôn của nạn nhân – Neville và Doreen. Chắc chắn Sở cảnh sát London phải có được giấy phép để lật lại vụ án trước mùa hè năm nay.

Vụ sát hại Stephen Lawrence chắc chắn là vụ án chưa giải quyết được thuộc loại quan trọng của nước Anh. Người ta đặt ra một số kịch bản có thể tin được.

Một là, một số cảnh sát liên quan đến vụ án thật ra là những kẻ phân biệt chủng tộc và thành kiến đã khiến cho họ hoặc là thủ tiêu, từ chối hay không cần biết đến bằng chứng.

Hai là, có lẽ một số cảnh sát đã bị gia đình của những nghi phạm giết người mua chuộc hoặc liên kết với họ.

Sự thật là vào năm 1999, Hãng Thông tấn BBC đã tiết lộ vụ việc một hạ sĩ cảnh sát trong đội điều tra vụ án Stephen có được sự “quan tâm” của gia đình Norris.

David Norris là con trai của tên gangster Clifford Norris, người từng ngồi tù 9 năm vì tội buôn ma túy và tấn công bằng súng. Căn biệt thự được canh gác nghiêm ngặt của hắn ta đã bị Cơ quan Thuế vụ và Hải quan Anh tịch thu. Người ta cho rằng Clifford Norris đã đút lót tiền cho viên cảnh sát nói trên để con trai hắn ta được yên thân.

Kịch bản thứ ba là cảnh sát có trình độ điều tra quá kém cỏi đến mức phá hỏng các bằng chứng trong vụ án mạng. Những giả thuyết này đều có sức thuyết phục, song chúng cũng chỉ là giả thuyết. Neil Acourt, hiện nay 34 tuổi, thường được coi là một thủ lĩnh gangster. Sau vụ giết chết thanh niên da đen Stephen, Neil Acourt tiếp tục phạm tội tấn công phân biệt chủng tộc khác đối với một cảnh sát da đen.

Em gái Jamis Acourt của hắn, nay 33 tuổi, bị kết tội ăn cắp một kho hàng cùng với bạn trai của ả là David Norris.

Còn Norris, nay 33 tuổi, cũng bị kết tội cùng với Neil Acourt tấn công một cảnh sát da đen. Đám bạn của hắn ở Eltham nói không biết hiện giờ hắn sống ở đâu. Mọi người hy vọng sắp tới đây cả 5 tên liên quan tới cái chết Stephen Lawrence sẽ tái hợp lại trước Tòa án Old Bailey để trả lời trước pháp luật về tội ác chúng đã gây ra