Đậu Y Phòng là nữ chính trị gia có ảnh hưởng rất lớn đến thời đại Văn Cảnh chi trị, được ví là thời đại vàng son của nhà Hán dưới sự cai trị của chồng nàng Hán Văn đế và con trai Hán Cảnh đế. Nàng là người bảo trợ Đạo giáo, tích cực chủ trương dùng Đạo giáo để trị nước.

Đậu thái hoàng thái hậu cũng đóng vai trò quan trọng trong những năm đầu cai trị của Hán Vũ đế, cháu trai và cũng là vị Hoàng đế vĩ đại nhất của nhà Hán.

Nàng vốn xuất thân trong gia đình nghèo ở đất Quan Tân, Thanh Hà, nước Triệu. Cha mẹ nàng mất sớm, nàng và anh, em trai ba người nương tựa vào nhau, cuộc sống vô cùng nghèo khổ, vất vả. Bù lại nàng vô cùng xinh đẹp.Năm nàng mười mấy tuổi đã trở thành một thiếu nữ yểu điệu thướt tha, nhan sắc kiều diễm. Nàng được tuyển và đưa đến hoàng cung Trường An làm cung nữ. Nghe tin nàng tiến cung, ba anh em ôm nhau khóc nức nở. Nàng không muốn tiến cung vì thương đứa em trai mới được 4, 5 tuổi. Nhưng lệnh vua không thể cưỡng. Trước khi đi, nàng đứng ở trạm dịch xin được một ấm nước nóng và một bát cơm nguội. Nàng gội đầu cho em lần cuối và nhìn nó ăn hết bát cơm rồi bịn rịn, nước mắt lưng tròng lên xe rời xa. Giờ phút bước lên xe nàng đã hoàn toàn tuyệt vọng, từ nay sống chết biết bao giờ có thể gặp lại người thân. Thương đứa em chưa thể tự lo cho mình rồi sẽ sống ra sao. Từ khi nhập cung nàng cũng mất liên lạc với 2 người em.

Khi vào cung do hiền lành, đoan trang nên đã nhanh chóng trở thành một tiểu thị nữ được Lã Trĩ rất yêu mến và tin tưởng. Tuy cả ngày nơm nớp lo sợ hầu hạ chủ nhân, nhưng so với những ngày đói khổ thì cuộc sống giờ đây cũng như thiên đường. Nhưng điều này càng làm cho Đậu Thị vô cùng đau khổ khi nghĩ không biết anh và em trai ở ngoài sống chết ra sao trong thời buổi loạn lạc này. Không lâu sau, Lưu Bang ốm chết. Thái hậu Lã Trĩ thao túng triều chính, chia đất cho các con cái của thê thiếp Lưu Bang được phong Vương, đồng thời ban cho mỗi người 5 cung nữ.Ngoài thái tử Lưu Doanh con thái hậu Lã Trĩ, Lưu Bang còn có 7 người con trai. Đậu Thị cũng nằm trong danh sách cung nữ ban thưởng cho các vương hầu. Nàng nghe thấy Lưu Như Ý được phong là Triệu Vương, nên nàng muốn theo Triệu vương rời xa kinh thành và cũng có thể sẽ được gần quê hương hơn, như vậy sẽ tiện nghe ngóng và hỏi thăm tin tức về người thân hơn. Nàng đã dùng hết số tiền ít ỏi mà nàng dành dụm được từ hồi vào cung đưa cho viên thái giám phụ trách việc ban thưởng cung nữ, cầu xin ông ta khai ân cho mình được đi theo Triệu Vương. Không ngờ tên thái giám đó vẫn nhận tiền mà không giúp nàng, hoặc cũng có thể do số tiền của nàng quá ít nên hắn không thèm đếm xỉa, nên đến khi sắp xếp danh sách hắn cứ theo lệ mà làm, không ngờ viết tên nàng vào danh sách theo Lưu Hằng đến Đại quốc.

Đến nước Đại, Đậu Y Phòng lại được Đại vương Lưu Hằng – hoàng đệ của Hán Huệ đế, con thứ tư của Hán Cao Tổ – sủng ái. Sau khi sinh được con gái Lưu Phiếu hoàng tử thứ hai là Lưu Khải (sau này là Cảnh đế) và hoàng tử út là Lưu Vũ.Vì chính cung vương hậu của Đại vương Lưu Hằng và 3 người con đầu do Đại vương hậu sinh ra đều mất sớm nên Đậu cơ trở thành vương hậu của của Đại vương Hằng.

Tuy đã được hưởng giàu sang phú quý tột cùng nhưng nàng vẫn không quên bản tính hiền dịu, đoan trang và sống rất tiết kiệm. Nàng luôn tỏ ra tôn kính với vương hậu Vương thị và mẹ chồng là Bạc thái hậu. Khi làm việc gì cũng luôn luôn giữ trọn lễ nghĩa. Đại vương Lưu Hằng, Bạc thái hậu và vương hậu vô cùng quý mến và thương yêu nàng. Mấy năm sau, vương hậu ốm và qua đời, việc kế lập vương hậu trở thành nhiệm vụ cấp bách. Lúc này nếu nhìn trong cung chỉ có nàng là có con trai, lại đủ đức hạnh. Thế là nàng được sắc phong Vương Hậu, bắt đầu cai quản mọi việc trong cung

Năm 180 TCN, Lữ thái hậu qua đời, quần thần trung thành với nhà Hán làm binh biến diệt họ Lã. Con cháu của hoàng đế Lưu Doanh và tiểu hoàng đế Lưu Hoằng cũng bị giết. Hoàng vị của Đại Hán Vương triều đang bỏ trống, thừa tướng Chu Bình, thái úy Chu Bột và các đại thần sau khi bàn bạc đã chọn Đại vương Lưu Hằng làm người kế vị.

Năm 180 TCN,, Lưu Hằng chính thức kế vị và trở thành Hán Hiếu Văn hoàng đế. Tháng 10 nguyên niên Hiếu Văn đế, Lưu Hằng cùng toàn bộ hoàng gia Đại quốc chuyển đến kinh thành Trường An, sau 16 năm xa cách, nàng Đậu Cơ đã lại trở về chốn cũ. Lưu Hằng đăng cơ lập tức lo việc triều chính. Nhưng không may đang lúc triều chính còn rối ren thì 4 hoàng tử do vương hậu sinh ra đã đổ bệnh lần lượt qua đời. Hoàng đế Lưu Hằng đau đớn đã than trời rằng có lẽ số mình không có phúc phận làm hoàng đế nên đã liên lụy đến vợ con, nên ông còn có ý định lập anh em chú bác làm thái tử nhằm kế vị ngai vàng.

Không biết được chính xác ý định của Lưu Hằng thế nào nhưng cũng khiến cho đám đại thần ngày đêm lo sợ. Đám đại thần đã rất nhiều lần can gián với Văn đế về việc phải lập con làm thái tử. Cuối cùng Lưu Hoằng cũng đồng ý và sắc lập con trưởng Lưu Khải của Đậu Cơ làm thái tử.

Ba tháng sau đám đại thần lại một lần nữa dâng sớ lên Văn đế xin lập Hoàng hâu. Bạc thái hậu đã nói với Lưu Hằng rằng:

_ Cho dù con trai con hôm nay là thái tử hay là hầu vương thì cũng đều do Đậu Cơ sinh ra, đương nhiên phải lập nàng ấy là hoàng hậu.”

Để chúc mừng việc này và muốn cho bách gia trăm họ cùng được chung vui, Văn đế Lưu Hằng đã hạ chỉ, ban thưởng cho kẻ neo đơn, người nghèo khổ vải vóc, gạo mì và thịt, riêng những người già trên 80 tuổi và trẻ mồ côi dưới 9 tuổi mỗi người được thêm 10 đấu gạo, 10kg thịt, 5 đấu rượu, hai cuộn lụa, 3 cân (1,5kg) bông sợi. Lê dân trăm họ vô cùng cảm kích trước tấm lòng của vị tân hoàng hậu.

Cùng với niềm hạnh phúc tột cùng luôn là nỗi nhớ đau đáu về người anh và người em trai đã thất lạc rất lâu của mình. Câu chuyện nàng tìm được những người em rất ly kỳ và cảm động. Người em thứ nhất Đậu Trường Quân không mấy khó khăn, nhưng người em thứ 2 là Đậu Quảng Quốc rất gian nan, và bản thân Quảng Quốc phải đến tìm bà.

Đậu Quảng Quốc tự là Thiếu Quân, sau khi chia tay chị ở trại dich năm đó chàng ta mới chỉ 4,5 tuổi. Do anh trai hàng ngày phải ra ngoài làm việc kiếm sống, ở nhà không có chị chăm sóc, Thiếu Quân đã bị người ta lừa bán. Cuộc đời vô cùng thăng trầm vất vả, sau khi bị bán đi bán lại 10 mấy lần, cuối cùng được bán đến một địa chủ ở Tuyên Dương Hà Nam và ở đó đến tận bây giờ. Lúc này Thiếu Quân đã 20 tuổi và bị chủ nhà đưa vào núi sâu đốt than. Cả ngày làm việc vô cùng vất vả. Một đêm tai họa ập đến, chân núi sập xuống đè lên đám công nhân than, hơn 100 mạng ngừời chết may mắn Thiếu Quân thoát chết. Ông chủ sợ nên đã đưa cả gia đình dẫn theo nô bộc trốn vào Trường An. Ở Tràng An khi biết tin về Đậu hoàng hậu linh cảm mách bảo đó chính là người chị đã không gặp gần 20 năm. Chàng ta bèn bạo gan dâng thư nói mình chính là người em trai thất lạc đã lâu của Đậu Hoàng hậu. Quan lại sau khi nhận được thư không dám chậm chễ vội vàng bẩm báo với hoàng gia.

Đậu hoàng hậu hay tin vừa kinh ngạc vừa vui mừng, vội vàng cùng Văn đế cho triệu kiến Đậu Quảng Quốc. Do dung nhan của Đậu hoàng hậu không thay đổi nhiều nên khi vừa gặp mặt, Đậu Quảng Quốc liền nhận ngây ra chị, nhưng do khi nàng đi em trai còn quá nhỏ nên nàng không nhận ra. Song khi vừa nghe em trai kể lại chuyện li biệt năm xưa, nghe đến bát cơm nguội và chuyện gội đầu cho em lần cuối ở trạm dịch thì Đậu hoàng hậu không kiềm chế được bật khóc nức nở. Nàng không còn để ý đên danh phận mà ôm chặt em trai vào lòng, hai chị em nước mắt như mưa làm Văn đế cũng không thể kiềm chế được, đám thị nữ và thái giám cũng quỳ xuống khóc lóc thảm thiết. Sau bao ngày đau đáu lo âu và tuyệt vọng giờ đây nàng đã gặp được người em trai tội nghiệp năm xưa

Văn đế đã mở tiệc chúc mừng đã ban thưởng ruộng đất, nhà cửa cùng nhiều tiền bạc cho anh em Đậu Thị và cho họ sống gần Trường An. Bạc Thái Hậu cũng rất thương cảm với con dâu nên cũng lập chiếu thư truy phong cho cha nàng là An Thành Hầu, mẹ là An Thành phu nhân và xây mộ viên tại Thanh Hà, phong ấp 200 hộ, quan lại địa phương chịu trách nhiệm tế bái 4 đời như quy mô của từ đường Bạc thị. Sau bao nhiêu năm sóng gió thăng trầm, giờ đây nàng đã có thể tế bái vong linh cha mẹ và được hưởng cuộc sống hạnh phúc.

Năm 157 TCN, Hán Văn đế băng hà, thọ 45 tuổi và cai trị 23 năm. Con trưởng là thái tử Lưu Khải lên ngôi, tức là Hán Cảnh đế. Đậu hoàng hậu được tôn là Hoàng thái hậu. Lưu Vũ được phong làm Lương vương. Hán Cảnh Đế kính nể và tôn trọng Đậu thái hậu, phong cho cậu là Đậu Quảng Quốc và anh họ Đậu Bành Tổ, con trai Đậu Trường Quân, đều vào tước Hầu. Đậu thái hậu yêu thích Đạo giáo, muốn Cảnh Đế noi theo, Cảnh Đế tuy theo học để vui lòng mẹ nhưng vẫn hay mời nhiều Nho sĩ vào triều để nghiên cứu học thuyết Nho giáo, vì vậy Đậu thái hậu tỏ ra không vui. Thời gian này mắt bà bị mù, và phải nhờ cung nhân đọc cho nghe.

Năm 154 TCN, xảy ra Loạn bảy nước. Lương vương Lưu Vũ có công chống giữ thành trì nước Lương khiến quân phản loạn nước Ngô, Sở không thể tiến về kinh thành Trường An. Sau đó quân phản loạn bị Thái úy Châu Á Phu tiêu diệt. Lương vương Vũ về kinh triều kiến Hán Cảnh Đế. Trong khi ngồi tiệc, Cảnh Đế nói rằng sau này sẽ truyền ngôi cho em. Lương vương tuy đứng dậy khước từ hoàng ân nhưng trong lòng rất mừng. Việc đó cũng được Đậu thái hậu đồng tình. Tuy nhiên Đậu Anh phản đối, tâu với Cảnh Đế rằng theo phép tắc cha truyền cho con, không thể phá lệ đó. Cảnh Đế nghe theo, bèn thôi ý định truyền ngôi cho hoàng đệ, nhưng điều đó lại khiến Đậu thái hậu không bằng lòng. Đậu thái hậu phẫn nộ không gặp Đậu Anh nữa.

Năm 141 TCN, Hán Cảnh đế băng hà, thọ 47 tuổi và cai trị được 16 năm. Thái tử Lưu Triệt lên nối ngôi, tức là Hán Vũ đế. Bà được tôn là Thái hoàng thái hậu. Bà tìm cách hạn chế Nho giáo, thúc đẩy Đạo giáo.

Đậu thái hoàng thái hậu vẫn rất ảnh hưởng đến quyết định chính trị của Hán Vũ Đế, nhiều lần đưa ra ý kiến cho nhà vua. Các viên ngôn quan nhiều lần khuyên Vũ Đế ngừng việc hỏi ý kiến của Thái hậu, việc này đến tai Đậu thái hậu khiến bà tức giận. Các viên ngôn quan bị Đậu thái hậu ép đến lo sợ và nhiều người đã tự vẫn.

Dù có thay đổi ít nhiều về ý thức hệ những năm đầu Hán Vũ Đế cai trị, song nhìn chung vẫn giữ nguyên mô hình ổn định từ thời Văn Cảnh chi trị, cho đến khi Đậu thái hoàng thái hậu qua đời thì mới hoàn toàn thay đổi.

Năm 135 TCN, Đậu thái hoàng thái hậu qua đời. Thụy hiệu là Hiếu Văn hoàng hậu. Tính từ khi về Trường An đăng ngôi hoàng hậu, Đậu Y Phòng đã sống trong hoàng cung nhà Hán 45 năm.

Đại vương Vương hậu. Không rõ tên nàng là gì nhưng theo một số tài liệu cho biết nàng họ Mỗ. Nàng là vị Vương hậu đầu tiên của Lưu Hằng khi còn ở nước Đại. Nàng đã hại sinh cho Đại vương Lưu Hằng 4 người con nhưng đều mất sớm.

Thận Phu nhân. Nàng được thụ sủng song không có con. Trong phim “Mỹ nhân tâm kế” nàng được biết đến với tên là Nhiếp Thận Nhi.

Lã thị. Nàng là vợ của Thành Dương Cảnh Vương Lưu Chương. Trong phim “Mỹ nhân tâm kế”, nàng có tên là Lã Ngư, là em gái của Lã Lộc, cháu gái của Lã hậu.