Nhữngmạch núi dài kéo dài không dứt chạy hai bên đường quốc lộ. Dõi mắt nhìn ra xa,ngoài đá ra thì không thấy gì hết, ánh mặt trời gay gắt chiếu xuống mặt đá phảnxạ ra những tia sáng rực rỡ, tựa như vầng hào quang thắng lợi trong cuộc chiếntranh đoạt không gian sinh tồn với màu xanh của thực vật? Đá ở đây có màuxám hay xám đen nhưng xe đi qua một nơi gọi là Tây Hồ trấn, đá lại biến thànhmàu đen tuyền, trông rất thần bí và khủng bố. Hai bên đường lúc nào cũng có thểthấy những bức tường đổ nát, và những cây cỏ lạc đà với sức sống mạnh mẽ đangngoan cường chống lại sự khắc nghiệt của sa mạc. Tôi không khỏi thầm thở dài cảmthán trước nhiều loài thực vật còn chưa biết tên trong sa mạc đang dùng thân thểmình để ca ngợi sự sống, châm chọc tử thần chỉ còn cách mình trong gang tấc. Chợtcó cảm giác hổ thẹn.

Chiềutối hôm sau, chúng tôi đến động đá Mạc Cao ở Đôn Hoàng.

Saukhi thưởng thức các bức bích họa trong động, tôi và Mũ Bò kiếm một chỗ mát mẻngồi nghỉ ngơi, bắt chuyện với một người làm công ở gần đó. Anh ta nói ở mé phảichỗ này có một dòng sông cạn, cạnh đó là một quần thể động đá còn đang tronggiai đoạn nghiên cứu, nên vẫn còn giữ nguyên được trạng thái nguyên thủy,đáng xem hơn ở đây nhiều. Người làm công đó còn nói cơ quan quản lý đã rào chỗđó lại, người ngoài không được vào trong. Mũ Bò nháy mắt với tôi một cái, tôihiểu ý, khẽ gật đầu đáp lại.

Đêmxuống, du khách tản về các nhà nghỉ, khu du lịch vắng tanh

NúiMinh Sa dưới ánh trăng trông thật tĩnh lặng và thanh bình. Động đá Mạc Cao nhưhàng lông mày kéo dài dưới chân núi. Cạnh đó là một dòng sông đã cạn khô, lòngsông hằn lên những nếp như vẩy cá, lấp lánh dưới ánh trăng.

Tôikéo tay Mũ Bò, chui qua những bụi cỏ rậm rạp, nhảy xuống bờ đập, chạy qua lòngsông, trèo lên bờ đối diện, chạy thẳng đến quần thể hang động bị rào kín bên phảihang đá Mạc Cao, chui vào một cửa hang rộng và cao. Dưới ánh trăng, một bức tượngphật lớn đứng sừng sững, do nhiều năm không được tu tạo lại, tượng phật đã mấttay mất chân, toàn thân phủ một lớp bụi dày, trên vai đùn một đống phân chim.

Tôivà Mũ Bò đi vòng vòng khắp nơi, tìm kiếm những thứ ly kỳ cổ quái. Hai người mòra phía sau tượng phật, phát hiện một viên gạch có màu sắc rất khác những viêngạch khác, bèn tìm một cái gậy, cẩn thận moi nó ra, bật đèn lên soi vào bêntrong, rồi thò tay vào mò mẫm, không ngờ mò ra được một chiếc trâm bạc và mộtcái nhẫn ngọc. Cả hai đều rất kinh ngạc. Mũ Bò cẩn thận cầm lên quan sát, sosánh một lúc rồi cài trâm lên mái tóc dài, còn chiếc nhẫn ngọc thì đeo vào ngónút của tôi.

Tiếptục đi vào bên trong, hang đá giống như một mê cung khổng lồ, mỗi cửa hang đềucó mấy lối ra khác nhau. Tôi lấy la bàn, đi thẳng theo hướng song song với lòngsông cạn. Cảm giác lúc này giống như đi qua một ngàn năm trăm năm lịch sử, haynhư đọc muốn cuốn biên niên sử về văn hóa Tây Vực vậy. Cảm giác được đặt chânlên lịch sử, khiến máu trong người tôi nóng bừng lên.

Tôiđã từng có cảm giác tương tự như vậy một lần.

Nămđó tôi sang Ý du lịch, đến tận Herculaneum. Nơi này cũng giống như thành cổPompeii, đã bị núi lửa Vesuvius hủy diệt trong nháy mắt. Điểm khác nhau làPompeii bị khói bụi lưu huỳnh vùi lấp, còn Herculaneum thì bị bùn đất chôn vùi,có lẽ còn thảm khốc và khủng bố hơn gấp bội. Hoàng hôn hôm ấy, tôi ngồi ở mộtgóc phố Herculaneum mới được khai quật lên mặt đất, vuốt nhẹ lên tảng đá đã bịvùi lấp 1900 năm trước, cảm giác thật kỳ lạ, tựa như nhìn thấy chúa Jesu sống lạivậy. Lúc ấy, tôi không nén nổi tiếng thở dài, thầm nghĩ con người sống một đờitrên thế gian này, rốt cuộc có thể để lại cái gì?

CùngMũ Bò trèo lại sang bờ bên kia, ngồi xuống cạnh một dòng suối, thở hổn hển vì

-Lần này có được coi là thám hiểm không?

MũBò hưng phấn nói.

-Không được, phải gọi là ăn trộm báu vật mới đúng

-Thế nào mới được gọi là thám hiểm?

-Đến La Bố Lạp tìm xương người chết một ngàn năm trước, mang về nhà gối đầu.

-Như vậy có phải là lấy trộm văn vật không?

MũBò hỏi.

-Là lấy, không phải trộm. Nếu mà đem đi bán, thì mới là trộm. Chúng ta chỉ đổichỗ của nó thôi. Để trong tủ kính lạnh lẽo của viện bảo tàng, làm sao bằng đểdưới gối chúng ta vừa ấm áp vừa dễ chịu được.

-Tôi thích anh rồi đấy, chuyện gì cũng tìm được một lý do hợp lý, giỏi thật!

Tôivà Mũ Bò quyết định dựng lều ở bên bờ sông khô cạn.

Haingười chui vào trong lều, mở lỗ thông gió ra, vừa ngắm nhìn bầu trời đầy sao vừanói chuyện. Mũ Bò muốn nghe chuyện thám hiểm, tôi bèn kể cho cô nghe câu chuyện.Heinrich Schliemann phát hiện ra thành cổ Tiryns, kể đến khi Mũ Bò kêu buồn ngủmới thôi. Tôi chui ra khỏi lều, ngồi dưới ánh trăng, bật máy nghe nhạc lên nghebài “Thời gian” của Hứa Nguy.

“Thời gian”có một sức mạnh làm lay động lòng người. Mỗi lần tiết tấu như nước chảy của nóvang lên, tôi phảng phất như nhìn thấy dòng thời gian đang chảy dướichân mình như một dòng suối nhỏ, nước không quá mắt cá chân, lững lờ chảy qua.Tiếng đàn tạo nên một không gian rộng lớn, tựa như những câu chuyệnbể dâu đang chìm dần phía sau năm tháng. Mỗi lần nghe, tôi đều có cảm giác nhưmình đang đi xuyên qua con đường hầm của thời gian, quầng sáng lúcsáng lúc tối của hoàng hôn hắt lên gương mặt, phía trước là tương lai thần bí mịtmùng, phía sau là thanh xuân đã bị phung phí gần hết, cảm giác ấy, thật sự rấtthương cảm.

Độtnhiên nghĩ tới một vấn đề: nếu như bây giờ mà chết, cả đời tôi sẽ hối hận nhấtđiều gì?

Mộtchuyện là khi mẹ qua đời tôi không thể gặp mặt bà lần cuối. Chỉ có thể đứng dướiống khói cao cao của đài hỏa thiêu, nhìn làn khói xanh nhàn nhạt tượng trưngcho mẹ bay lên trời cao. Làn khói xanh ấy, là ấn tượng cuối cùng của tôi về “mẹ”.Sau đó tôi bắt đầu sống cuộc sống không nương không tựa: phiêu bạt giãy dụa giữabiển người mênh mông, không tìm được nơi để về, cũng không có gì để gửi gắm.Cho đến khi gặp được Bất Bất, có được em. Tuy chỉ là hình thức, nhưng đối vớitôi đã là vô cung quý giá. Từ đó tôi đã học được cách gửi gắm ước mơ và hy vọngcủa mình vào Bất Bất, tìm kiếm sự ấm áp và an ủi ở nơi em.

Cònmột việc nữa, là chia tay với Bất Bất, cũng không được gặp em một lần cuốicùng, cả một câu oán trách cũng không có cơ hội để nói.

Việccuối cùng, có lẽ là muốn nói với Lông Mi một chuyện, nhưng mãi vẫn không thể mởmiệng nói với em.

Nghĩlại những gì mình coi là việc hối hận trong đời, thực ra cũng chỉ có thế, ngượclại còn cảm thấy thoải mái. Nếu gánh nặng của cuộc đời chỉ có vậy, tôi hoàntoàn có thể sống thoải mái hơn rất nhiều, không cần phải nghĩ ngợi mông lunglàm gì nữa.

Rờihang Mạc Coa, chúng tôi lại đi Ngọc Môn Quan, Dương Quan, cuối cùng thì đếnthành phố ma quỷ Ya Dan.

Trờiđã gần tối, tôi quyết định dựng lều ngủ ngoài trời. Bên dưới vách núi cạnh đólà những bức tượng động vật, tượng đầu người bị gió bào mòn làm cho hình dạngtrở nên hết sức kỳ quái, nhiều nhất là lầu tháp, tương thành. Tôi và Mũ Bò đềukhông khỏi thầm sợ hãi trước sức mạnh của thiên nhiên vĩ đại.

Chợtnhớ tới bức Guernica của Picasso, một bức danh họa được sáng tác để kháng nghịlại quyết định phá hủy thành cổ Guernica. Có lẽ bởi vì ý nghĩa của cả hai đều nằmở phá hoại và hủy diệt? Guernica là sự phá hoại và hủy diệt dã man của con ngườivới văn minh, Ya Dan lại là sự hủy hoại vô tình của thời gian với mặtđất. Hủy diệt xét về một ý nghĩa nào đó thì chính là sáng tạo. Ví dụ như hủy diệtthành phố cổ Pompeii, ngược lại tạo ra một cơ hội cho con người tìm hiểu lịch sử.Có lẽ tình cảm cũng vậy, biết đâu sự hủy diệt của tình cảm cũ, sẽ mang đến mộtcơ hội cho tình cảm mới nảy mầm?

Tạisao chuyện gì cũng có thể làm tôi liên tưởng đến cái thứ được gọi là tình cảmđó vậy?

Thậtmệt mỏi.

Sángsớm hôm sau, chúng tôi chạy thẳng tới Liễu Viên.

Chiếcmoto ba bánh không biết mệt mỏi cắt ngang sa mạc Gobi nóng bỏng.

Nghelại mấy bài nhạc Country cũ như “Tie a Yellow Ribbon Round the Old Oak Tree”,“Take me home Country road”, cảm nhận sâu sắc phong thổ nhân tình miền Tây đấtnước.

MũBò gác chiếc ủng dài của mình lên thùng xe. Hôm nay cô ta mặc một chiếc váy bòrất ngắn, tà váy tung bay theo gió, làm đám lái xe chạy qua đều tròn mắt ranhìn, thi thoảng lại vang lên tiếng huýt sáo cợt nhả. Mũ Bò cũng huýt sáo đáp lại.

-An ủi nhãn cầu của đám lái xe hả?

Tôihỏi đùa.

-Ừ. Thực ra bọn họ rất vất vả, cho họ thưởng thức một chút cũng không sao.

MũBò nở một nụ cười giả tạo.

– Xem “Sắc Tình Sa Mạc” chưa?

– Có gì không? Đàn ông trong sa mạc cưỡng dâm đàn bà congái hả?

– Ngược lại ấy chứ. Đàn ông trong sa mạc còn cưỡng dâm cảđàn ông nữa cơ!

Phong cảnh dọc đường làm tôi say mê nhìn ngắm.

Những mạch núi dài kéo dài không dứt chạy hai bên đườngquốc lộ. Dõi mắt nhìn ra xa, ngoài đá ra thì không thấy gì hết, ánh mặt trờigay gắt chiếu xuống mặt đá phản xạ ra những tia sáng rực rỡ, tựa như vầng hàoquang thắngợi trong cuộc chiến tranh đoạt không gian sinh tồn với màu xanhcủa thực vật? Đá ở đây có màu xám hay xám đen nhưng xe đi qua một nơi gọi làTây Hồ trấn, đá lại biến thành màu đen tuyền, trông rất thần bí và khủng bố.Hai bên đường lúc nào cũng có thể thấy những bức tường đổ nát, và những cây cỏlạc đà với sức sống mạnh mẽ đang ngoan cường chống lại sự khắc nghiệt của sa mạc.Tôi không khỏi thầm thở dài cảm thán trước nhiều loài thực vật còn chưa biếttên trong sa mạc đang dùng thân thể mình để ca ngợi sự sống, châm chọc tử thầnchỉ còn cách mình trong gang tấc. Chợt có cảm giác hổ thẹn.

Trên con đường trải nhựa thẳng tắp, thấp thoáng xuất hiệnmột bóng người.

Trời nóng bức. Măt đường bốc lên một luồng khí nóng, nhìntừ xa, trông như một đầm nước, còn người kia thì đang đung đưa đi trên mặt nước.Lái xe lại gần. Là một người đàn ông, mặc quần áo bò, lưng đeo balô to nhưng bướcđi vẫn rất nhanh nhẹn dứt khoát.

“Trôngcó giống Brad Pitt trong phim “Thelma & Louise” không? Cho người ta đi nhờmột đoạn nhé?”

MũBò nhìn người đàn ông lạ, cảm thấy rất hứng thú.

Nhìnvẻ mặt đầy hi vọng của Mũ Bò, tôi đành gật đầu, cho xe giảm giần tốc độ, rồi dừnglại cạnh người đàn ông kia.

“Này!Đi đâu đấy?”

MũBò vươn người ra hét lên.

Ngườiđàn ông kia dừng bước nhìn sang phía chúng tôi, rồi ném bịch chiếc ba lô xiốngđất, làm cát bay tung tóe.

“CaThập”

Ngườiđàn ông lấy tay che mắt, nhìn về phía trước.

“Du lịch à?”

“Không, đi khảo cổ.”

“Khảo cổ? ”

Mũ Bò nghiêng đầu nhìn tôi, cười thích thú.

“Không phải chuyên nghiệp, chỉ là nhà khảo cổ nghiệp dưthôi, chơi cho vui ấy mà!”

Anh ta khiêm tốn nói.

“Anh đi bộ thế này à?”

“Dọc đường cũng có bắt xe đi nhờ, nhưng đoạn này không cóxe nào, đành đi bộ cho xong.”

Người đàn ông hình như đã lâu chưa được uống nước, khóemiệng khô cong, giọng nói khàn khàn, vừa nói vừa không ngừng nuốt nước miếng.

Mũ Bò lấy cái bình nhỏ đựng Whiskey của tôi đưa cho đốiphương. Người đàn ông bán tín bán nghi nhận lấy, thử một ngụm nhỏ, liếm liếmmép, nhìn chúng tôi cười cười rồi lại làm thêm mấy ngụm nữa. Điệu bộ lúc uốngrượu của người đàn ông rất thoải mái tự nhiên, làm Mũ Bò nhìn đến ngây cả ngườira. Thực ra, những động tác hay ánh mắt tưởng chừng như rất vô ý của người khácgiới lại là thứ vũ khí hiệu quả nhất khiến cho đối phương rung động.

Mũ Bò lấy cái bình nhỏ đựng Whiskey của tôi đưa cho đốiphương. Người đàn ông bán tín bán nghi nhận lấy, thử một ngụm nhỏ, liếm liếm mép,nhìn chúng tôi cười cười rồi lại làm thêm mấy ngụm nữa. Điệu bộ lúc uống rượu củangười đàn ông rất thoải mái tự nhiên, làm Mũ Bò nhìn đến ngây cả người ra. Thựcra, những động tác hay ánh mắt tưởng chừng như rất vô ý của người khác giới lạilà thứ vũ khí hiệu quả nhất khiến cho đối phương rung động.

Người đàn ông chừng ba bốn mươi tuổi, râu ria xồm xoàm,trên mặt đầy những mụn là mụn, có lẽ hậu quả của việc phơi nắm lâu ngày. Tócanh ta rất dài, bẩn thỉu và xù lên như một chiếc kẹo bông. Anh ta mặc một chiếcsơ mi kẻ, tay áo xắn lên tận bắp tay, quần bò rách lỗ chỗ. Mặt mũi thì không thểnào so sánh với Brad Pitt, nhưng so với Travis trong “Paris, Texas” thì chắccũng không kém là mấy.

Chúng tôi cho nhà khảo cổ nghiệp dư lên xe, tiếp tục hànhtrình đi về phía trước.

Anh ta tốt nghiệp khoa lịch sử của một trường đại họcdanh tiếng từ rất sớm, được phân bổ về phòng tuyên truyền của một cơ quan nhànước, công việc nhàm chán đến phát ngấy, bèn dứt khoát thôi việc ra chợ đêm bàysạp hàng buôn bán. Anh ta chuyên bán mấy thứ đĩa của Đặng Lệ Quân hay Lưu VănChính, gặp đúng giai đoạn mọi người đổ xô đi mua nên cũng kiếm được chút ít. Thếlà bắt đầu đi khắp các khu di chỉ trên toàn quốc, chẳng nghiên cứu được gì màtiền thì tiêu hết sạch, đành phải về tiếp tục đi buôn. Lần này anh ta chuyênbán mấy thứ quần áo có in chữ “đang bận, đừng làm phiền” … lại gặp đúng thời vụ,kiếm được một khoản kha khá, vậy là lại lên đường đi nghiên cứu khảo cổ … cứ lặpđi lặp lại như vậy, lưu lạc tới tận bây giờ.

Mũ Bò say mê lắng nghe anh ta kể chuyện, rồi hào hứng nóitheo. Mặt đường gập ghềnh, cô nàng liền dứt khoát ngửa đầu gối lên người anhchàng phía sau, dáng vẻ rất thân mật. Tôi mừng thay cho họ. Trên sa mạc mênhmông gặp được người tình đầu ý hợp như vậy thật không dễ, cần phải trân trọngvà hưởng thụ

Chúng tôi tới Liễu Viên vào buổi chiều.

Chặng đường dài vất vả cộng với quá tải, chiếc xe ba bánhkhò khè một tiếng rồi dừng xịch lại, không làm cách nổ máy đi tiếp được. Tôi kiếmđiện thoại gọi về cho người bạn ở Gia Du Quan, xin lỗi rối rít, rồi đẩy xe đếntiệm sửa xe mà anh ta cho địa chỉ. Ông thợ cả cẩn thận kiểm tra toàn bộ xe, rồinói phải ba bốn ngày mới sửa xong. Tôi đành để lại tiền, rồi tìm cách khác lênđường.

Ba người ngồi bên vệ đường, rầu rĩ vì không biết làm cáchnào đến được Thổ Lỗ Phồn.

Khó khăn lắm chúng tôi mới bắt được một chiếc xe hàng lớn,sau khi mặc cả xong giá tiền, cả ba liền trèo lên xe. Tôi ngồi ở thùng xe phíasau, để hai người bọn Mũ Bò ngồi trên mà tiếp tục thân mật. Xe đi qua hẻm núiTinh Tinh, rời khỏi Cam Túc, tiến vào địa phận Tân Cương. Đêm xuống, nhiệt độtrên sa mạc giảm xuống nhanh chóng, toàn thân tôi lạnh cóng, thùng xe thì trốngrỗng, chỉ có mấy tấm vải bạt rách nát, đành vơ vào quấn quanh mình cho đỡ rét.Cảnh vật ban đêm thật buồn chán, nhưng tôi sợ lạnh nên không dám ngủ, đành ngồiđần người ra ngắm sao trên trời, nghĩ ngợi lung tung, không hiểu sao lại nghĩ đếnchiếc kính thiên văn của Lông Mi. Lúc tôi sắp bị lạnh cóng lại thì xe hàng cuốicùng cũng chịu dừng lại trước cửa một nhà trọ ven đường.

Ngôi nhà này rất sơ sài. Tường bao đều dùng đá chát ximăng đắp thành, nóc nhà là mấy thanh gỗ thô sần sùi gối lại với nhau, bên trêntrải một lớp cỏ lác thật dày, thân cỏ rất cứng. Giữa nhà còn có chiếc cột gỗ sầnsùi, to như cái chậu để đỡ cho nóc nhà.

Chủ quán đốt lửa, tôi phải ngồi sưởi một lúc lâu mới thấyấm áp trở lại.

Đồ ăn rất phong phú: mấy chiếc bánh nướng, một chậu cơm bốc,bánh tháp, thịt bò xào khoai tây cà chua, mì Tân Cương. Chúng tôi ăn ngấu nghiếnnhư hổ đói, chỉ một lát đã tiêu diệt sạch sẽ cả bàn thức ăn đầy ự. Ăn xong, chủquán dẫn chúng tôi về phòng ngủ. Giường ghép kiểu phía Bắc, bên dưới xếp đá, rồiphủ thêm một lớp cỏ, trải thảm lên trên vậy là thành giường. Ông chủ để lại mấyngười đàn ông chúng tôi trong phòng rồi dẫn Mũ Bò qua phòng dành cho nữ. Được mộtlát thì chợt nghe có tiếng kêu thảm thiết vang lên. Mũ Bò chạy vụt ra ôm chặt lấyanh chàng khảo cổ, sắc mặt trắng bệch cắt không ra giọt máu. Mấy người cùng chạyqua xem, thì thấy ở góc giường có một lỗ lớn, một con chuột to tướng thò đầu ranhìn chúng tôi, rồi quẫy đuôi một cái, lừ lừ chui vào lỗ. Cô nàng sống chết thếnào cũng không dám ngủ. Anh chàng khảo cổ đành dẫn cô nàng ra ngoài cắm trại,còn tôi và tài xế thì ngủ trong phòng.

Sau khi trừ đi nạn chuột, và cả những con côn trùng nhỏlương thiện không cắn người nấp trong tấm nệm cỏ, căn phòng và chiếc giường lạitiếp tục thực hiện công năng của nó. Không gian thô lậu sơ sài mangtheo vẻ thần bí lạ thường, làm tôi chợt nhớ đến bài hát“Hotel California”. Một lúc sau thì tiếng ngáy khò khè như lợn rống củatay lái xe vang lên. Tâm cơ máy động, tôi bèn khẽ huýt sáo theo điệu nhạc“Hotel California”, tay tài xế liền yên lặng trở lại một cách thần kỳ.Huýt sáo được hết bài thì miệng đã mỏi nhừ, không khép lại được. Nằm mãi mà chẳngthấy buồn ngủ, tôi bèn lấy cuốn “Con người và mặt đất” của Antonie de saintexpuperyra, bật ngọn đèn nhỏ ở đầu giường ra đọc. Trong sách có một câu như thếnày:

“Kiến thức mà mặt đất dạy chúng ta còn sâu rộng hơn bất cứsách vở nào.”

Không nén nổi cảm xúc dâng trào trong lòng, tôi đứng dậymặc quần áo, đi ra ngoài.

Sa mạc Go bi về đêm hoang vắng tiêu điều còn hơn banngày. Chỉ có những ngôi sao đang vô tư dâng hiến chút ánh sáng nhỏ nhoi chỉ đủđể mang lại tín niệm cho con người, nhưng lại chẳng hề có chút ý nghĩa gì vớitrái đất này cả!

Chợt có một ý nghĩ đên rồ, muốn đi, đi mãi về phía đó.

Có điều lý trí tôi vẫn còn đủ tỉnh táo. Đi về phòng, bậtmáy nghe nhạc lên nghe mấy bài của Egima, rồi chìm vào giấc ngủ.

Đối với tôi, rốt cuộc ai mới là “mặt đất” đây?

Buổi trưa hôm đó, xe hàng đến một thị trấn nhỏ hoang vu,dừng lại để thêm nước.

Thị trấn này rất nhỏ, chỉ có mấy gian nhà đá, nằm rảirác trên sa mạc mênh mông, lưa thưa lác thác, nhìn có cảm giác như là các núi lửatrên bề mặt mặt trăng vậy. Ở sa mạc miền Tây này giờ chỉ còn rất ít những thịtrấn như vậy.

Tay lái xe xách thùng nước nhảy xuống trước. Chúngtôi cũng xuống theo, vươn tay vươn chân cho giãn gân cốt, rồi đi dạo một vòngxung quanh thị trấn. Thị trấn này có một quán ăn nhỏ, bên trong có một ông lãongười Duy cởi trần, tay phe phẩy quạt, mắt lim dim gật gù. Gần đó là một xưởngsửa xe, bác thợ cả đội cái mũ nhỏ của người tộc Duy đang lắp lốp xe, thi thoảnglại ngước mắt lên nhìn chúng tôi. Cạnh xưởng xe là một quán trọ nhỏ, một ngườiđàn bà đầu đội khăn thêu đang bế con ngồi trước cửa, ánh mắt thờ ơ tuyệt vọng.Bên cạnh bàn bi a cách đó không xa lắm, có hai thanh niên người Duy đang ngắmnghía đường cơ.

Một ông già người Duy đang ngồi xếp bằng trên chiếc ghếdài ven đường, nắm mắt chơi đàn Donbura, âm thanh cót ca cót két khó nghe truyềnđi khắp thị trấn nhỏ. Xung quanh cát bụi bay tứ tung, rơi cả vào cái bát to đểbên cạnh ông già. Tôi ngồi xổm cạnh đó nghe ông chơi đàn, còn Mũ Bò thì kéo anhchàng khảo cổ đi ra chỗ bàn bi a.

Ông già đàn một lúc rồi dừng lại lấy thuốc ra hút, cầmbát nước lên, thổi bay cát bụi bên nổi bên trên đi, rồi cẩn thận uống mấy ngụm,sau đó đặt bát xuống, súc súc miệng, đưa mắt nhìn tôi cười cười, đưa cây đànDonbura cho tôi. Tôi đón lấy, thử chơi như chơi đàn ghi ta, định đánh một bài“A La Mộc Hãn” nhưng quả thực đàn ghi ta và Donbura là hai loại nhạc cụ hoàntoàn khác nhau, muốn điều âm cũng không biết làm thế nào. Tôi đành trả lại đàncho ông già. Không ngờ ông già như đọc được ý nghĩ của tôi, bật ngón tay chơingay bài “A La Mộc Hãn”, tất nhiên là vẫn cực kỳ khó nghe. Ông già nhìn tôi bậtcười khanh khách, tôi cũng cười cười đáp lại, vừa cười vừa đếm xem trong miệngông còn lại mấy chiếc răng.

Đứngdậy sang chỗ bàn bi a.

Anhchàng khảo cổ đưa cây cơ cho tôi. Mặt bàn mấp mô, rất khó đánh. Tôi cúi sát ngườichọc một gậy. Cậu thanh niên tộc Duy đánh một quả bi màu vào lỗ, nhìn tôi cườicười, dáng vẻ rất thật thà, rồi lại đánh một cơ nữa, bi không lọt lỗ. Đột nhiênmột trận gió nổi lên làm cát bụi bay tứ tán. Tôi cầm lấy cây cơ, cúi người đánhtọt một quả bi khoang vào lỗ, rồi lại đánh thêm một quả nữa lọt lỗ, điều chỉnhhô hấp, đẩy quả bi khó nhất ở góc bàn vào lỗ, bi màu trắng đập vào mép bàn rồiđụng vào quả bi khoang cuối cùng, đẩy nó đến sát miệng lỗ. Tôi mỉm cười đưa câycơ cho Mũ Bò. Cô nàng ngoáy mông đi lại gần bàn bi a, động tác rất gợi tình, nhẹnhàng chọc nhẹ đầu cơ vào bi trắng, đẩy quả bi khoang cuối cùng chầm chậm rơivào lỗ. Mũ Bò ngoáy ngoáy mông một cách khoa trương, làm mọi người ở đó đều cườiồ lên.

Tôivới anh chàng khảo cổ ngồi cạnh đó, lặng lẽ ngắm Mũ Bò và hai cậu thanh niênngười Duy chơi bi a. Hai cậu chàng mặc áo sơ mi hoa văn, đội chiếc mũ nhỏ củangười dân tộc, đi giày trắng, khiêm tốn hồn hậu, thậm chí thật thà đến khiếnchúng tôi cảm thấy hơi đau lòng.

-Tuổi trẻ thật tuyệt, đáng tiếc lại bị chôn vùi ở chốn sa mạc hoang vu này.

Anhchàng khảo cổ thở dài nói.

-Cũng chưa chắc, có lẽ họ đang than vãn cho tuổi trẻ bị chôn vùi chốn thành thị ồnào náo nhiệt của chúng ta cũng nên! Hoàn cảnh khác nhau thì quan điểm sống cũngkhác nhau mà!

Tôinói.

-Hoàn cảnh khác nhau thì quan điểm sống cũng khác nhau? Câu nói này có ý nghĩa đấy!

Anhta vỗ nhẹ lên vai tôi, cười cười.

Cólẽ đã lâu lắm rồi hai cậu thanh niên người Duy chưa nhìn thấy cô gái nào ăn mặcsexy như Mũ Bò, thỉnh thoảng lại thấy hai cậu chàng len lén nhìn trộm cặp giòtrắng muốt của cô nàng. Mũ Bò cũng nhận ra, bèn dứt khoát bò cả người lên bàn đểngắm đường cơ, để hở cả quần trong ra ngoài.

-Đấy gọi là dùng sức của tuổi trẻ để góp phần xây dựng biên cương!

Lúctrèo lên xe, Mũ Bò hào hứng giải thích.

Tôichợt nhớ lại cảnh xe tăng Liên Xô tiến vào Tiệp Khắc, các cô gái Praha đều mặcváy ngắn đến độ làm người ta phát hãi, chặn trước mũi xe tăng, ôm lấy những ngườiđàn ông Tiệp chưa bao giờ gặp mặt, vén váy lên hôn nhau cuồng nhiệt, cố ý kíchthích sự ham muốn của các chiến sĩ Liên Xô, làm cho họ mất đi ý chí chiến đấu.

Tìnhdục là một loại vũ khí.

Đángtiếc là ở cái thành phố nơi tôi đang sống kia, thứ vũ khí đó đã bị lợi dụng mộtcách quá đà.

Chẳngmấy chốc, thị trấn nhỏ cùng tiếng đàn Donbura thân thiết mà khó nghe của ônggià và tuổi xuân của hai chàng thanh niên người Duy.

Chiềutối hôm ấy, chúng tôi đến Thổ Lỗ Phồn.

Láixe phải tiếp tục lên đường đến Karamay, nhiệt tình ôm chặt chúng tôi chào tạmbiệt. Tôi, Mũ Bò và anh chàng khảo cổ đổi xe đi tới thành cổ Cao Xương. Nhữngchiếc xe lừa trang trí sặc sỡ chạy qua chạy lại trong khu phong cảnh, trông rấttức cười. Chúng tôi ngồi ở nơi Đường Huyền Trang giảng kinh một lúc, cuối cùngcũng chịu không nổi sự ồn ào náo nhiệt, bèn lặng lẽ bỏ đi. Tìm đến thành cổGiao Hà bên hai dòng sông. Nơi được bảo tồn khá hoàn hảo, ít nhất là cũng khôngcó xe lừa. Ba người chúng tôi đi một vòng xem hết quần thể tháp, khu dân cư,phường thủ công, chùa chiền, giếng cổ, phố xá, rồi trốn nhân viên quản lý, lénlút dựng trại ngay trong thành cổ.

Dướiánh trăng, chúng tôi ngồi dựa lưng vào bức tường đất đã có mấy ngàn năm lịch sử,cùng uống whiskey, nói chuyện quá khứ, bàn chuyện tương lai.

Tôivới anh chàng khảo cổ nói chuyện về mấy phát hiện khảo cổ có giá trị nhất, và ảnhhưởng của chúng với văn hóa hiện nay. Đứng đầu đương nhiên là Pompeii vàHerculaneum . Hai thành phố cổ ở tận Italy cũng có lịch sử vĩ đại như thành cổGiao Hà nơi chúng tôi đang ngồi đây, khác biệt chỉ là phong cách kiến trúc và vậtliệu xây dựng, cùng với đặc điểm chính trị văn hóa. La Mã và nhà Hán khi ấy đềuphát triển rực rỡ như nhau. La Mã thì thống trị toàn bộ vùng Địa Trung Hải, cònnhà Hán thì khống chế cả vùng Đông Á, mỗi bên hùng cứ một phương. Thậm chí so vớiLa Mã, triều nhà Hán còn ổn định hơn rất nhiều, theo lý thông thường phải pháttriển nhanh hơn mới đúng. Nhưng sự thực thì không phải vậy. Từ thời Hi Lạp cổ đạiđến thời La Mã, người châu Âu đều chỉ quan tâm đến một thứ là “dân chủ”, còn ởTrung Quốc xã xôi, con người mãi cũng chỉ thảo luận một vấn đề duy nhất, đó là“hoàng quyền”, thứ này đã bị coi trọng quá mức đến tận hai ngàn năm sau. Có lẽcăn nguyên lịch sử lâu đời nhất tạo nên khoảng cách to lớn giữa châu Á vàphương Tây chính là ở đây.

-Ước mơ của tôi là phát hiện được một di chỉ đẹp như thành cổ Lâu Lan vậy.

Anhchàng khảo cổ nói.

-Tôi thì muốn tìm một người để yêu.

Cólẽ uống hơi quá chén, nên tôi đã lần đầu nói ra những câu như vậy, thầm cảm thấychua chát trong lòng! Len lén hé mắt nhìn Mũ Bò và anh chàng khảo cổ, cũng maymà họ không để ý tôi nói gì.

-Tôi muốn tìm một người có thể điều khiển được tôi, bởi vì tôi là một con ngựahoang.

MũBò vừa nói vừa ngân nga một bài hát của Trịnh Quân, lời ca cũng từa tựa như vậy.

Tôithấy rất thấm thía.

Cólẽ tình yêu, chính là quá trình học cách điều khiển một con ngựa hoang?

Haylà bị điều khiển?

Sánghôm sau, tôi tiễn hai người bạn mới quen lên xe đường dài đi Korla, rồi mộtmình đi tới Urumqi.