Thựcra sống và chết, đều chỉ là một chặng đường. Huống hồ Kha Lan còn là một cônhi.

Trênđời này không còn tình yêu nào dành cho Kha Lan lớn bằng tình yêu của Trát Ba!Như vậy thì còn gì mà phải áy náy nữa.

Tôitìm được một nhà trọ vừa rẻ vừa an toàn ở Urumqi .

Dựđịnh ở đây đợi những người thám hiểm ngoài trời, rủ họ cùng thuê xe tới thành cổLâu Lan.

Thànhphố xa lạ. Buồn chán không có việc gì làm, tôi bèn ra phố đi loanh quanh, đến khuchợ, đi lang thang giữa các sạp hàng chật chội, hàng hóa hầu như cũng giốngnhau: vải dệt của người Duy, cung tên, đao kiếm, đàn Donbu a, đồ da thật, hoasen tuyết …

Cómột gian hàng rất đặc biệt, treo đầy các loại sừng động vật khácnhau, còn có cả lông chim nữa. Trên bàn bày đủ thứ kỳ lạ như răng động vật,xương hóa thạch. Tôi đặc biệt chú ý đến những chiếc răng, có chiếc dài nhọn, cóchiếc ngắn ngủn, có chiếc to tròn, có chiếc nhỏ xíu, có chiếc được xuyên dây đỏqua để đeo, có chiếc thì để trơn chẳng có gì hết. Anh chàng chủ tiệm ngồi saubàn, ăn mặc kiểu người Tạng, cúi đầu chăm chú mài một chiếc răng dài.

Tôihỏi anh ta đây là lông chim gì? Chủ tiệm lười nhác ngước mắt lên nhìn tôi mộtcái, nói là lông chim ưng đầu hói. Tôi lại chỉ tay vào mấy chiếc răng trên bànhỏi tiếp. Anh ta không có vẻ muốn trả lời lắm, giọng nói có vẻ bực bội, nói córăng sói, răng hổ cả răng báo nữa. Tôi hỏi cái nào là răng báo, thì anh ta nghĩgì đó một lúc, rồi đưa cái răng đang cầm trên tay cho tôi. Tôi đón lấy, cẩn thậnxem xét, đúng là một chiếc răng của một trong những loài động vật kiêu ngạohung tàn nhất. Rất tròn, độ cong tự nhiên, đúng là một chiếc răng đẹp vào loạihiếm thấy. Chủ tiệm chỉ cho tôi xem chỗ sáp vừa bọc ở chân răng để phòng mối mọt,nói rõ đây là răng thật.

Tôimua luôn chiếc răng đó.

Thửdò hỏi:

-Đúng là răng báo thật chứ?

-Bạn bè đâu phải để gạt.

Chủtiệm cúi gằm mặt xuống nói, không nhìn thấy nét mặt thế nào.

Chúngtôi tiếp tục nói chuyện. Có lẽ tại vì đều thích thám hiểm khảo cổ nên hai chúngtôi rất hợp nhau. Chủ tiệm rất hào phóng, cứ nằng nặc đòi mời tôi ăn cơm. Tôigiúp anh ta thu dọn sạp hàng, rồi kéo nhau vào một quán cơm Tân Cương gần đó vừaăn vừa nói chuyện.

Anh ta tên Trát Ba, là người Tạng.

– Sao anh không ở Tây Tạng, không phải chỗ đó làm ăn dễhơn sao?

Tôi hỏi.

– Bạn gái tôi là người Tân Cương, không cần nhiều tiền,chỉ cần được sống với nhau thôi.

Trát Ba điềm đạm trả lời.

– Những thứ này anh mua buôn lại hả?

– Không hẳn. Một phần là mua của người đi buôn, còn hầu hếtlà đến chỗ của dân du mục để thu mua. Cứ hai tháng lại đến Nam Cương một lần,tìm tới những nơi ở ráp gianh sa mạc thu mua, rồi mang về bán lấy tiền.

Câu chuyện của Trát Ba làm tôi cảm thấy hứng thú lạ kỳ, hỏixem lần sau có thể dẫn tôi đi được không? Trát Ba cười cười lắc đầu, nói khôngđược. Anh ta chưa bao giờ cho người lạ đồng hành, trừ phi là bạn bè. Tôi nhúnvai tự giễu cợt, nâng chén mời Trát Ba uống rượu. Lúc thanh toán anh ta kiênquyết đòi trả tiền, lý do là “hôm nay tôi đã lấy của anh không ít tiền rồi.”tôi cảm thấy lòng mình nóng dần lên, đặc biệt thích thú anh chàng người Tạng vừathành khẩn thật thà nhưng cũng không mất đi vẻ hào sảng tự nhiên này.

Để đáp lại bữa cơm, tôi mời Trát Ba đi uống rượu. Ấn tượngcủa anh ta về tôi cũng không tệ lắm, nên liền vui vẻ đồng ý.

Hai người chui vào một quán bar nhỏ.

Vừavào trong đã nghe thấy tiếng nhạc bài “Sgt Pepper’s loney hearts club band” củaThe Beatles. Mỗi lần nghe bài hát này là tôi lại nhớ đến cái tên tiếng Trung đọcmuốn méo miệng của nó: “Ban Nhạc Câu Lạc Bộ Các Hạ Sĩ Cô Đơn” Thật không hiểu tạisao mấy ông già The Beatles lại nghĩ ra được cái tên này? Càng nghĩ tôi lạicàng nghi ng không biết tế bào não của họ có phải do thượng đế đặc biệt chế tạovà lắp ráp riêng hay không, ít nhất thì cũng rất khác với người bình thường?Không có The Beatles, thế giới này không biết đã mất đi bao nhiêu niềm vui.Cũng giống như cuộc sống không có tình yêu vậy.

Chúngtôi gọi hai chai bia của địa phương sản xuất, vừa uống vừa nói chuyện. Trát Bahình như không quen đến bar lắm, cứ hỏi này hỏi nọ mãi. Tôi vừa cười vừa lần lượtgiải thích cặn kẽ từng câu một.

-Ai đang hát thế?

TrátBa uống một ngụm lớn rồi hỏi.

-Một ban nhạc ở Anh, tên là The Beatles.

Tôinhấm một ngụm bia, mỉm cười đáp.

-Bọn họ đều để tóc dài hết à?

-Từng để thôi. Tôi thích họ để tóc dài, cả các tác phẩm họ sáng tác lúc ấy nữa.

-Liệu người này có đến Trung Quốc hát không nhỉ?

-Muốn đến cũng không được. Họ không phải là một người, mà là bốn người. Hơn nữacó hai người đã chết rồi.

TrátBa trầm ngâm nói:

-Vậy thì chắc là họ rất khó chịu, trên đời này chẳng còn gì quan trọng hơn bạnbè cả.

Khônghiểu tại sao, mỗi lời của Trát Ba đều khiến tôi cảm động.

Khôngkhỏi nhớ lại cái chết của một thành viên The Beatles, George Harrison.

Lầnđó tôi ngồi xe bus đường dài từ Malaisia sang Singapore. Đường dài, tôi thấy buồnngủ, bèn bật The Beatles lên nghe, quả nhiên tỉnh táo hẳn. Một người Singaporengồi bên cạnh tôi đang đọc báo, tờ báo đó dành hẳn một bài ở vị trí nổi bật đểviết về cái chết của George Harrison. Tôi và ông ta vốn không thân không thích,đáng lẽ phải như nhìn thấy một người bị xe đụng chết trên đường tiếng rồi thôi.Thế nhưng chẳng hiểu sao tôi lại thấy lòng mình nhói đau, cái đau còn giữ lại rấtlâu.

Haingười chìm sâu vào dòng suy tưởng, không ngừng nốc bia, không khí trở nên bức bốingột ngạt.

Lúcnày trong loa vang lên bài “Hey! Jude” của The Beatles.

TrátBa nói thích, lắc lư đầu theo tiếng nhạc. Đến đoạn “La la la la, hei! Jude!” Tôi bắt trước JohnLennon và Haris son hét lên, Trát Ba cũng hét lên theo tôi, làm khách ở mấy bànbên cạnh đều mắt tròn mắt dẹt ngó sang nhìn.

Một cô gái người Duy thẹn thùng bước vào.

Đó là Kha Lan, bạn gái của Trát Ba, làm hướng dẫn viên dulịch. Nghe nói là một cô nhi.

Nói đến chuyện này, Trát Ba có vẻ rất vui. Nhìn vẻ mặt ngờnghệch của tôi, Trát Ba giải thích, cách lý giải về sự sống và cái chết của ngườiTạng và người Hán không giống nhau, thực ra sống và chết đều chỉ là một chặngđường. Huống hồ Kha Lan còn là một cô nhi. Trên đời này không còn tình yêu nàodành cho Kha Lan lớn bằng tình yêu của Trát Ba! Như vậy thì còn gì mà phải áynáy nữa.

Tôi nghe mà tim như đau thắt lại, cảm thấy thật hổ thẹn.

Hổ thẹn vì những ngày tháng hoang đàng trong quá hứ, hổthẹn vì cái thứ tình yêu giả tạo không kết quả với Bất Bất, hổ thẹn vì giờ đâymình không nơi nương tựa, không nơi gửi gắm tình cảm. Trát Ba hình như là một tấmgương, soi chiếu một “tôi” khác, thằng “tôi” đang lẩn trốn trong bầu không khíbẩn thỉu của thành thị ồn ào.

Sáng hôm sau ngủ dậy, đánh răng rửa mặt xong quyết tâm làmnăm mươi cái chống đẩy, cảm thấy chưa đã, lại làm thêm một bài thể dục nữa. Đira bảng thông báo của khách sạn, nhìn tờ giấy đã dán ở đó hôm trước: “Tìm támngười cùng đi thám hiểm thành cổ Lâu Lan.” Thấy chỉ có một người để lại lời nhắn,viết: “Thằng điên!” Tôi nghĩ một lát, rồi viết thêm bên dưới: “Ngoài anh bạn ThằngĐiên này ra, còn ai muốn đi nữa thì xin để lại lời nhắn.”

Nhân viên phục vụ gọi tôi nghe điện thoại, là của công tydu lịch dã ngoại tổ chức đợt thám hiểm Lâu Lan lần này, họ nói trong tuần nàynhất định phải chốt số người đi, nếu không sẽ hủy bỏ kế hoạch. Tôi gác điện ngoại,ngồi lỳ trong phòng đọc Ilias của Home re, đọc đến đoạn “Themis cầm chânAchilles nhúng xuống dòng sông Đen”, liền gấp sách lại, hai tay ôm đầu, dựalưng vào đầu giường trầm tư suy nghĩ một lúc lâu.

Buổi chiều nhàn rỗi không có việc gì làm, tôi lại mò rachỗ Trát Ba.

Anh ta đang bận mài răng. Nhìn tôi cười cười, ra hiệu ngồixuống, rồi lại tiếp tục mài răng. Tôi rút một điếu MOODS đưa cho Trát Ba, haingười ngồi lặng lẽ hút thuốc, không nói gì. Tôi mang cho Trát Ba một đĩa CD tuyểntập của The Beatles. Anh ta rất vui, liền mượn ngay máy nghe nhạc ở hàng bên cạnhnghe từ đầu đến cuối, đầu lắc lư lắc lư, không ngừng nhìn tôi cười cười. Đếnbài “Hey! Jude!” Trát Ba liền rống lên như tối qua, làm tôi bật cười sằng sặc.

Trát Ba lại đòi mời cơm.

Chúng tôi đi đón Kha Lan vừa tiễn đoàn du lịch đi, rồi đếnquảng trường 1- 5.

Ba người gặp hàng nào là xà vào hàng đó, cơm thịt dê, mỳkéo, bánh bao rán, mùi vị rất đặc biệt. Kha Lan muốn ăn kem, Trát Ba liền kéocô bé sang quán giải khát cạnh đó, còn tôi thì đứng xếp hàng đợi thịt dê xiênnướng.

Sau đó, đã xảy ra một vụ tranh chấp kịch liệt.

Một đám thanh niên Tân Cương đòi lấn hàng tranh chỗ củatôi. Tôi không đồng ý, hai bên liền bắt đầu cãi nhau, một gã ăn mặc kiểu Kazakhbất ngờ đấm mạnh một cái, tôi không đề phòng bị gã ta đánh cho ngã lăn ra đất,đụng phải cái lò nướng, làm đồ đạc liểng xiểng rơi lên người. Đám thanh niên cườiồ lên, cứ như kẻ vừa bị đánh không phải người, mà là một con lợn vậy. Tôi lồm cồmbò dậy, đứng trân mắt nhìn bọn chúng cười. Đám thanh niên tưởng tôi muốn xin lỗi,lại ngạo mạn cười to hơn nữa, quay đầu đi không thèm nhìn tôi. Tôi lặng lẽ cầmmột chiếc ghế băng dài, xông tới đập thẳng vào lưng gã vừa đánh mình. Gã thanhniên kêu lên một tiếng rồi gục xuống. Cả đám còn lại đều bừng bừng tức giận,vây lấy tôi vào giữa. Tôi biết là không xong, liền vứt luôn chiếc ghế trong tayxuống đất, định để mặc cho chúng muốn làm gì thì làm. Đột nhiên, một tên trongbọn bất ngờ ngã bổ nhào tới trước mặt tôi. Phía sáu là Trát Ba, anh ta một taycầm cái ghế, một tay bảo vệ Kha Lan, ánh mắt lạnh lùng nhìn đám thanh niên cònlại, tựa như một con báo dũng m trong sa mạc đang nhìn con mồi của mình vậy.

Cảnh sát đến nơi thì sự việc đã kết thúc. Đối phương mộtbị thương nặng, hai người không bò dậy nổi. Còn tôi thì bị đánh sưng tím mặtmũi, cánh tay không nhấc lên nổi. Trát Ba trúng một đao vào vai, vết thương rấtsâu, hình như đã phạm vào đến xương. Cũng may là Kha Lan không sao hết.

Trát Ba bị thương vì bảo vệ tôi.

Vừa rồi lúc đánh nhau, thằng nhãi bị tôi đánh ngã lẻn raphía sau, tay lăm lăm cầm dao Yengisar định đánh lén. Trát Ba liếc thấy liềnxông tới ôm chặt lấy tôi. Lưỡi dao đâm vào bả vai ngọt sớt. Điều làm tôi kinhhãi là lúc bị đâm, Trát Ba không hề tỏ ra đau đớn, ngược lại còn mỉm cười nói vớitôi: “Bây giờ thì chúng ta là bạn rồi!”

Đến bệnh viện băng bó, Trát Ba vẫn cứ như không có chuyệngì xảy ra, từ đầu đến cuối chỉ cười cười.

Nụ cười ngây ngô của Trát Ba làm tôi nhớ đến Quán Đầu,trong lòng chợt dâng lên một cảm giác ấm áp khôn tả.

Hôm sau Kha Lan phải theo đoàn du lịch đi hồ Kanasi, đểTrát Ba để lại cho tôi chăm sóc, chúng tôi bèn quyết định dọn luôn vào khách sạnở.

Thực ra phải nói là Trát Ba chăm sóc tôi mới đúng. Cậu tachỉ bị thương ở vai, hành động vẫn bình thường. Còn tôi thì một tay không cử độngđược, rửa mặt tắm rửa đi toi let đều hết sức khó khăn, đều phải nhờ Trát Bagiúp đỡ. Lúc rửa mặt, cậu ta dấp ướt khăn, rồi lau mặt cho tôi, sau đó lại giặtsạch khăn, treo lên chỗ thoáng gió. Lúc đánh răng, Trát Ba bóp kem đánh răng,rót nước cho tôi, đợi tôi đánh răng xong, liền cầm chiếc cốc dính đầy bọt bẩnđem đi rửa sạch sẽ.

Chúng tôi ngồi nói chuyện, nói mệt rồi thì xem sách, xemsách chán lại nghe nhạc, nghe nhạc chán thì đi ngủ, tỉnh dậy lại tiếp tục nóichuyện, đói thì gọi quán anh cạnh đó mang đồ lên, vừa ăn vừa uống rượu, ăn xonglại nói chuyện tiếp. Mấy ngày sau, vết thương của cả hai đã đỡ nhiều, ban ngàytôi ra tiệm của Trát Ba giúp đỡ, đến tối chờ Kha Lan về, ba người chúng tôi lạidọn đồ đi ăn. Ăn xong thì vác bia ra chợ ngồi nhìn mọi người nhảy múa các điệuvũ Tân Cương đặc sắc.

Cứ đến chiều tối là có các ông già người Duy ra ngồithành một vòng lớn dưới đất, thổi kèn, đàn Donbula, gõ các loại trống khác nhau.Các cô gái chàng trai địa phương và các du khách đều hoan hỉ nhảy múa rất vui vẻ.

Trát Ba rất hào hứng, cậu ta kéo Kha Lan ra nhảy chung vớimọi người. Họ dơ tay cao quá đầu, eo hông lắc theo nhịp điệu, mũi chân không ngừngnhún nhảy. Ánh hoàng hôn rải trên người họ, tạo thành một đôi bóng dài lắc lưtrên mặt đất.

Tôi nhìn Trát Ba và Kha Lan, trong lòng bồi hồi cảm động.

Có lẽ hạnh phúc chính là đây.

Trở về khách sạn, cảm giác xúc động đó vẫn còn trào dângnhư sóng cuộn.

Tôi ngồi nghĩ một lát, rồi chạy ra quầy, gọi điện choLông Mi ở nhà. Mãi không thấy ai bắt máy, đành bỏ cuộc.

Lại gọi điện về quán. Trà Sữa nghe máy, nó nói mọi chuyệnđều ổn, bảo tôi đừng lo. Hỏi thăm Bì Tử, nhưng cậu ta không ở quán, không biếtlại lượn đi đâu mất. Tôi buông máy, ngồi ngẩn người ra trong sân một lúc lâu.

Đột nhiên nhận ra nếu có một người trong lòng để mà nhớnhung, để mà lo lắng thì thật hạnh phúc biết bao?

Chợt thấy xót xa.

Một hôm, Trát Ba đột nhiên quyết định đến các làng ở xathu mua hàng hóa.

Tôi tỏ ý muốn đi cùng, cậu ta liền gật đầu vui vẻ đồng ý.Hai người thuê một chiếc xe hàng cũ kỹ rách nát, đem các đồ dùng cấn thiết khiđi đường vứt lên thùng xe, rồi tạm biệt Kha Lan, lên đường từ sáng sớm. Kế hoạchcủa tôi với Trát Ba là đi vòng ra phía Tây Bắc sa mạc Taklimakan, thẳng tiếntheo con đường song song với sông Tarim.

Cậu ta bị ảnh hưởng của tôi, lúc lái xe nhất định phảinghe nhạc mới chịu được.

Tôi bật một album của Nirvan Trát Ba hỏi ban nhạc nàođang hát? Nghe tôi bảo là Nirvana, ca sĩ chính Kurt Coban đã tự sát. Cậu ta liềncười cười, bảo chẳng trách, nghe thứ nhạc này mà không tự sát mới là lạ, nói gìngười đã viết ra nó. Rồi cậu ta lại hỏi tôi xem Kurt tự sát thế nào? Tôi nói,ngậm họng súng vào miệng, rồi lẩy có, một tiếng nổ vang, đầu nát toét, vô cùng bitráng. Trát Ba nghe xong thì cười, nói còn có chuyện bi tráng hơn nữa, chính làsau khi chết đi, được thiên táng trên tảng đá lớn ở di chỉ Cổ Cách, nằm đó cholũ chim ưng đầu hói ăn thịt. Tôi hỏi tại sao phải đến tận Cổ Cách. Trát Ba nóiđó là ngôi nhà tinh thần của cậu ta, nhà ở ngay gần đó, mỗi khi gặp chuyện gìkhó khăn, chỉ cần tới khu di chỉ đổ nát đó ngồi một lát là lập tức tìm đượcphương cách giải quyết, vô cùng thần ký. Tôi thay đĩa “Trở về Lasa” của TrịnhQuân vào, rồi cùng Trát Ba hưng phấn hát theo đến lúc khản cả cổ mới thôi.

Chúng tôi lái xe qua núi Thiên Cách Nhĩ cao vút. Đến chạngvạng tối thì đến được Korla.

Trát Ba dẫn tôi đến một khu chợ bán thổ sản địa phương. Ởđây có đủ thứ hình thù kỳ lạ, nhìn rất bắt mắt. Cậu ta cẩn thận xem xét từng thứmột, do dự hồi lâu trước một mảnh gỗ sứt mẻ lung tung, nghe nói mảnh gỗ này đượclấy từ thành cổ Lâu Lan, giá rất cao. Trát Ba đứng thần người ra nhìn một lúc,thở dài vì đồ vật trong thành cổ bị trộm đem ra ngoài bán, rồi nói ước mơ lớnnhất đời mình là tìm ra một di chỉ giống như Lâu Lan hay Cổ Cách. Chúng tôi chọnmua một ít răng thú, sừng và da thú. Tối đến, hai người ngủ trong phòng ngủchung của khách sạn, các khách khác cứ ngáy pho pho như sấm, trông chẳng khácgì cái chuồng lợn.

Trời mới tờ mờ sáng, Trát Ba đã gọi tôi dậy,

Xe hàng đi khỏi Korla, rời khỏi đường quốc lộ đi vào conđường nhỏ ghập ghềnh khúc khuỷu. Chắc bao lâu sau chúng tôi đã qua sông KhổngTước. Trát Ba bảo con sông này nối liền hồ Bác Tư Đằng và Luobupo. Tôi nói cóthể ngồi thuyền đi Lu obupo. Hai người cùng cười phá lên. Nói đến Lu obupo, tấtnhiên không thể không nói đến Bành Gia Mộc và Dư Thuần Chân. Nhắc đến Dư ThuầnChân, Trát Ba có vẻ rất tôn kính, nói Dư Thuần Chân đã làm thay đổi cách nhìn củacậu ta với người Hán: hồi trước cứ luôn cho rằng người Hán không thể chịu khổ,chỉ biết ngồi ở thành phố mà châm chọc người sống trong sa mạc, Dư Thuần Chânđã cho cậu ta biết thế nào là anh hùng. Trát Ba có một nguyện vọng là được đếntrước mộ Dư Thuần Chân, xem thử linh hồn của người anh hùng còn lẩn khuất nơinao.

Đến trưa, thì chúng tôi qua sông Tarim, lên đến đường quốclộ chạy ngang sa mạc

Ngồi xuống ven đường, lấy bánh mì, thịt trâu và nước suốira ăn nhồm nhoàm. Con đường trước mặt kéo dài mãi dài mãi rồi biến mất ở đườngchân trời. Trát Ba nói cứ đi thẳng thì sẽ đến Tây Tạng, vùng đất của các linh hồn.Ăn xong, hai chúng tôi nằm xuống vệ đường nghỉ ngơi. Trát Ba nằm một lúc đãngáy đều đều, còn tôi thì nằm nghe “Texas, Paris”. Ở trongkhông gian này mà nghe thứ nhạc này thì quả thật không còn gì hợphơn nữa. Thật khâm phục sự sâu sắc mà một cây ghi ta có thể tạo ra, sức hấp dẫnthậm chí còn mạnh hơn cả giàn nhạc gi ao hưởng.

Rời khỏi quốc lộ, đường đi càng thêm khó khăn. Chúng tôiđến Ca Thập thu mua một ít hàng hóa ưa thích. Nhưng không có răng báo của TrátBa. Đối phương bật cười: “Thời buổi này biết đi đâu tìm báo bây giờ?” Trát Bakhông hề nản lòng, đi đâu cũng hỏi răng báo.

Chúng tôi rời Ca Thập, qua Diệp Thành đến Hòa Điền. HòaĐiền là một thị trấn nhỏ ở Nam Cương vẫn còn giữ được phong vị độc đáo của TânCương. Ở đây rất khó tìm được người nào nói lưu loát tiếng Hán, còn tiếng Duy củaTrát Ba thì cũng chẳng ra sao, cuối cùng chúng tôi phải đến trường tiểu học mờimột thầy giáo tiếng Hán làm phiên dịch. Tiếng Hán của thầy giáo người Duy nàycũng không được ổn lắm, nhưng cũng có thể miễn cưỡng chấp nhận. Lúc đi, khôngcó gì để cảm ơn, tôi liền lấy luôn quyển sử thi Ilias mang theo trong túi tặngcho ông ta.