Dế Mèn phiêu lưu ký được xem là những trang văn mẫu mực của văn học

thiếu nhi. Dường như mọi câu, đoạn, hình ảnh đều tác động mạnh mẽ đến tư

tưởng tình cảm thẩm mỹ của người đọc.

Tác phẩm miêu tả cuộc phiêu lưu của một chú Dế Mèn qua thế giới loài

vật và loài người. Những vấn đề nóng hổi như là: cái thiện và cái ác,

chiến tranh và hòa bình, lí tưởng và lẽ sống được thể hiện một cách nhẹ

nhàng, tinh tế mà sâu sắc.

Mèn đã trải qua những cuộc phiêu lưu vào thế giới các loài vật, vượt

qua cơ man nào là rủi ro và biến cố, nhưng từng bước Mèn vươn lên tự

điều chỉnh, tự nhận thức để trở thành con người giàu lí tưởng và ham

hiểu biết với bản lĩnh kiên cường của một trai tráng đầu đội trời chân

đập đất.

Chúng ta sẽ được lạc vào thế giới loài vật gần gũi, thân thương với

toàn những con vật gắn chặt với đời sống thôn quê dân dã như: bác Xiến

Tóc, Võ sĩ bọ ngựa, Châu Chấu Voi, Ếch Cốm, Chuồn Chuồn…

Tài năng của Tô Hoài thể hiện ở khả năng nắm bắt và mô tả đời

sống tâm lí của lứa tuổi thiếu nhi và cả thanh niên. Ông đã “vẽ” nên một

thế giới với muôn vàng những tình cảm mới lạ, những ham thích thiết

thực và đầy phiêu lưu, những rung động tinh tế trước vẻ đẹp cuộc đời và

thiên nhiên.