– Dậy mau, Knurl­hiem. Đừng ngủ nữa. Tất cả đang chờ, không có mặt chúng ta, họ sẽ không khởi hành đâu.

Er­agon cố mở mắt, đầu nhức và toàn thân ê ẩm. Thấy mình đang nằm trên bàn đá lạnh ngắt, nó nhăn nhó hỏi:

– Cái gì?

– Chúng ta phải có mặt trong đám tang Aji­had.

– Không, tôi hỏi ông gọi tôi là gì vậy?

– Knurl­hiem, là Đầu Đá, vì tôi lay gọi cậu cả tiếng rồi mà cậu cứ nằm ì ra như tảng đá vậy.

Saphi­ra lờ đờ nhìn quanh phòng tiệc vắng ngắt, chỉ còn nó, Er­agon và ông lùn Orik.

Xuống khỏi bàn, Er­agon loạng choạng đến gần Saphi­ra hỏi: “Em khỏe không?”

“Bình yên vô sự… ấy là em đoán thế. Chỉ cái cánh hơi kỳ kỳ, chắc bị em nằm đè lên. Đầu thì như bị hàng ngàn mũi tên nóng hổi bắn trúng vậy.”

Er­agon lo lắng hỏi Orik:

– Cú ngã của Saphi­ra có làm ai bị thương không?

Orik cười phát sặc:

– Chỉ mất tay cười quá lăn đùng khỏi ghế là bị thương thôi. Một cô rồng say xỉn còn cố làm điệu cúi chào! Ha ha, chuyện này còn được truyền tụng hàng chục năm nữa. Saphi­ra, mi làm gã bếp trưởng phát khiếp. Hắn chỉ sợ mi ực hết kho rượu quý thôi.

Đưa cho Er­agon một bó quần áo, Orik nói:

– Mặc vào. Bộ này thích hợp với lễ tang hơn. Lẹ lên, chúng ta không còn nhiều thời gi­an đâu.

Er­agon xúng xính trong bộ đồ ông lùn mới đưa: sơ mi trắng, vét đỏ thêu chỉ vàng, quần đen, bốt đen bóng lộn, mũ cát-​két, và sợi thắt lưng da bình thường vẫn đeo thành Zar’roc được thay bằng một thắt lưng trang trí hoa văn rất đẹp. Nó vỗ nước lên mặt và cố vuốt cho mái tóc thẳng thớm hơn.

Vừa đi thoăn thoắt trên hai chân ngắn ngủn, Orik vừa thúc giục Er­agon và Saphi­ra ra khỏi phòng, tiến về cửa nam của Tron­jheim.

– Chúng ta phải tới đó vì đó là nơi quàn thi hài Aji­had ba hôm nay. Lễ chuyển cữu không được gián đoạn, nếu không, linh hồn ông ấy sẽ không được yên nghỉ.

Saphi­ra nhận xét: “Phong tục kỳ cục.”

Er­agon gật đầu đồng ý. Vì tại Car­va­hall, người chết thường được chôn trong trang trại của họ. Những người sống trong làng, khi chết được chôn trong một nghĩa trang nhỏ của làng. Nghi lễ chỉ là vài ban đồng ca hát lễ, sau đó một bữa tiệc được tổ chức cho thân nhân và bạn bè người quá cố.

Nhìn dáng đi hơi xiêu vẹo của Saphi­ra, Er­agon hỏi: “Em ráng được tới suốt buổi lễ không?”

“Em chỉ thèm ngủ thôi. Nhưng lại còn lễ bổ nhiệm Na­sua­da nữa chứ.”

Er­agon quay lại hỏi Orik:

– Aji­had sẽ được chôn ở đâu?

– Đó là vấn đề đã được thảo luận giữa các bộ tộc. Khi một người lùn qua đời, chúng tôi tin rằng người đó phải được táng trong lòng đá, nếu không linh hồn người chết sẽ không bao giờ về với tổ tiên được… Đó là một điều rất phức tạp, chúng tôi khó có thể cắt nghĩa hết cho người ngoài hiểu… nhưng từ bao đời nay chúng tôi đã tin như vậy. Gia đình hay bộ tộc nào chôn cất thân nhân dưới lớp đất thấp kém là một điều ô nhục. Trong lòng Far­then Dur có một nơi an nghỉ dành cho người lùn. Aji­had sẽ được đưa tới đó. Vì ông ta là một con người, nên không được nằm cùng mồ với chúng tôi, nhưng đã có một ngăn huyệt gần kề, dành cho ông ấy. Những người Var­den có thể đến viếng mà không làm kinh động đến chốn thiêng liêng của chúng tôi.

– Đức vua của ông tỏ ra rất ưu ái Var­den.

– Có kẻ cho rằng đức vua đã quá ưu ái họ.

Cánh cổng to lớn đã được những dây xích ngầm kéo lên. Ánh nắng sớm yếu ớt rọi vào lòng núi Far­then Dur. Trước những hàng người nghiêm chỉnh, thi hài thủ lãnh Aji­had được đặt trên một cái giá bằng đá, do sáu người mặc giáp đen khiêng. Trên đầu ông là cái mũ gắn đá quý. Hai tay ông đặt dưới cằm, nắm chặt chuôi kiếm bằng ngà. Thanh kiếm ẩn dưới tấm khiên phủ từ ngực tới chân. Áo giáp bạc phủ tứ chi, lòa xòa chung quanh giá.

Na­sua­da trong tang phục đen, đứng sau thi hài cha, vẻ rắn rỏi nghiêm trang, nhưng nước mắt đầm đìa trên mặt. Đứng bên cô, vua lùn Hroth­gar cũng mặc áo choàng đen, rồi tới Arya, Hội-đồng Tiền-bối. Sau cùng là đoàn người tang chế kéo dài cả dặm. Tất cả những cửa của đại sảnh cao bốn tầng, dẫn đến trung tâm Tron­jheim, đều mở rộng và chật cứng người.

Khi Er­agon và Saphi­ra tiến vào, làn sóng người lao xao tiếng thở dài và những tiếng thì thầm.

Er­agon và Saphi­ra bước lại phía Jor­mundur khi thấy ông nhẹ vẫy tay. Lách qua giữa những đội hình, hai đứa tới đứng bên ông. Sabrae nhìn theo đầy bất mãn. Còn Orik tới đứng sau nhà vua.

Tất cả im lặng chờ đợi. Mặc dù Er­agon không biết họ chờ đợi cái gì.

Tất cả đèn lồng đều được che đi một nửa, tỏa ra một làn ánh sáng dịu dàng, thanh tịnh. Trong một thoáng giây, mọi người dường như bất động, nín thở. Từ trên giá đá một làn khói hương nhẹ nhàng uốn éo vươn lên mái trần mờ mờ ẩn hiện trên cao.

Từ trong lòng thành phố ngầm Tron­jheim âm vang tiếng trống. THÙNG! Tiếng trống trầm buồn như xuyên tới xương tủy mỗi người, rung động vách núi, tiếng vọng dội từ vách này sang vách khác.

Đoàn người bắt đầu tiến bước.

THÙNG! Tiếng trống thứ hai hòa tiếp âm vang của tiếng trống trước, rồi những hồi thùng thùng tiếp theo dồn dập cất lên. Âm thanh trầm hùng như cuốn những bước chân đi. Đầu óc mọi người như trống rỗng với những hồi trống bổng trầm như thúc giục cảm xúc lên đến tột cùng, làm nước mắt phải trào dâng…

THÙNG!

Cuối đường hầm, những người khiêng giá ngừng lại giữa hai cây trụ bằng mã não, trước khi rẽ vào đại sảnh trung tâm.

Trước cảnh tượng đổ vỡ của Isidar Mithrim, Er­agon thấy những người lùn càng tỏ ra sầu thảm hơn.

THÙNG!

Đám tang tiến qua nghĩa trang của ngọc vụn. Những mảng ngọc chất cao như tháp quanh dấu hiệu cây búa và những ngôi sao năm cánh. Nhiều mảnh ngọc lớn hơn cả thân hình Saphi­ra. Màu ngọc lấp lánh. Nhiều mảnh còn nguyên hình dạng cánh hoa hồng.

THÙNG!

Đám tang qua những cầu thang xuống đường hầm. Qua nhiều hang động, qua nhiều ngôi nhà đá lố nhố trẻ con lùn đang bám chặt áo mẹ, trố mắt nhìn…

Cuối cùng đám tang ngừng dưới những trụ thạch như rủ từ mái trần xuống một hầm mộ khổng lồ với những ngăn hốc ngay hàng thẳng lối. Mỗi ngăn là mỗi ngôi mồ với tên và huy hiệu bộ tộc của người quá cố. Hàng ngàn – hàng trăm ngàn – người đã được an táng tại nơi đây. Những ngọn đèn lồng đỏ là ánh sáng duy nhất trong chốn âm u này.

Thi hài Aji­had được chuyển vào một phòng nhỏ kế bên. Chính giữa phòng, trên một bệ nhô cao, ngôi mộ đá với những hàng chữ khắc sâu:

Tộc người lùn, người thường và thần tiên

Luôn ghi nhớ công ơn con người cao quý.

cương cường và đầy khí phách này.

Gun­tera Aruna

Thi hài của vị thủ lãnh từ từ hạ huyệt. Những người thân tín lần lượt tiến lên vĩnh biệt ông. Er­agon và Saphi­ra trong hàng thứ năm, sau Arya. Bước lên thềm đá để nhìn ông lần cuối, ruột Er­agon quặn thắt, vừa xót thương nguời thủ lãnh, vừa cảm thấy như đây chính là đám tang của Murtagh.

Đứng bên mộ, Er­agon lặng lẽ nhìn: trông Aji­had bình thản, thảnh thơi hơn bao giờ hết. Dường như thần chết cũng cảm phục sự vĩ đại của ông và đã tôn vinh ông bằng cách xóa hết những dấu vết hệ lụy của cõi đời trên diện mạo ông. Er­agon mới chỉ biết ông trong một thời gi­an ngắn, nhưng cũng đủ để cảm phục con người ông và những điều tiêu biểu nơi ông: đòi tự do cho những con người bị thống trị. Hơn nữa Aji­had là người đầu tiên cho Er­agon và Saphi­ra một nơi ẩn náu an toàn từ khi rời khỏi thung lũng Palan­car.

Er­agon cố tìm một điều ý nghĩa nhất mà nó có thể làm để vinh danh ông. Sau cùng những lời thì thầm bật ra khỏi miệng nó:

– Thủ lãnh Aji­had, cháu xin thề là tên người sẽ được ghi nhớ mãi về sau. Xin người yên nghỉ và biết rằng Na­sua­da sẽ tiếp tục sự nghiệp. Triều đình sẽ bị lật đổ vì những gì những đã hoàn thành.

Er­agon cùng Saphi­ra lui ra nhường chỗ cho Jor­mundur.

Khi tất cả mọi người đã tỏ lòng tôn kính thủ lãnh Var­den, Na­sua­da cúi xuống dịu dàng cầm tay cha. Rên lên một tiếng đầy đau khổ, cô cất tiếng ca ai oán vang vọng khắp mộ phần.

Rồi mười hai người lùn đẩy nhẹ tấm cẩm thạch, phủ kín mặt huyệt.