Mùa đông dài dằng dặc và rét mướt của
Thượng Hải đã bắt đầu.
Mùa đông Thượng Hải hằng năm như
chẳng bao giờ kết thúc, nó không ngừng cắt thấu vào da, vào mắt, vào tim người
ta.

Thứ sắc màu thiếu sinh khí và hỗn độn
ấy giống như lời ca thán rít lên từ miệng thần chết.

Thượng Hải trong tiết trời đông là
một đô thị của sự tuyệt vọng vô tận, cuối cùng người ta cũng có thể cảm nhận
được thứ còn lạnh hơn cả băng tuyết trong lòng họ.

***

Tháng cuối cùng của năm 2008, hầu
khắp các tờ báo, tạp chí trên toàn thế giới đều chỉ có hai kiểu trang bìa, một
kiểu đăng hình khuôn mặt lập thể gầy nhom nổi bật của Obama ánh mắt kiên nghị
có thể nói là đầy âu lo, khuôn mặt của một người da đen đầu tiên với tư cách
Tổng thống Mỹ, liên tục xuất hiện khắp đường to ngõ nhỏ toàn thế giới. Đôi mắt
ngập đầy ưu tư của ông ta nhìn chăm chú vào đám hoa tuyết đang bay trên đường
với nét mặt tràn thâm ý, ánh mắt đó như đang lo trong nhà chẳng có gạo đổ vào
nồi để đón niềm vui năm mới sắp đến, nó chất chứa nỗi ưu sầu đau xót, trách

trời thương dân.

Còn kiểu trang bìa còn lại, chính là
bầu trời mù mịt đen kịt bao phủ trên đỉnh phố Wall, được phối thêm
bốn chữ cỡ lớn “Khủng hoảng tài chính”. Tai họa do khủng hoảng

cho vay dưới chuẩn gây nên giống như một trận sóng thần, nó cuộn lên cao ngất
trời, bắt nguồn từ New York
rồi trào ra dữ dội không gì ngăn cản, đập thẳng vào hệ thống kinh tế thế giới
đang dung hòa làm một. Cả thế giới tựa như biển cả trắng xóa sôi trào bong bóng
ngầu đục. Vô số chiến hạm khổng lồ từng một thời hô mưa gọi gió trong giới tài
chính, đến lúc này đều chẳng khác gì những chiếc xuồng ba lá tròng trành sắp
chìm, vùng vẫy giãy chết trong vũng nước bọt của Thượng đế.

Thượng Hải cách
phố Wall mười vạn tám nghìn dặm cũng như vậy.

Trên các mặt báo ở đây, bất kể là
tiếng Trung hay tiếng Anh, chủ đề xoay quanh chẳng gì ngoài hai việc, tiện tay
lật một tờ, thứ mà ta thấy đều giống nhau, nếu không phải là khuôn
mặt da đen của Obama, thì là bầu trời đen kịt của phố Wall.
Chỉ có điều trong lòng người Mỹ, Obama đại diện cho “hy vọng”, còn
phố Wall đại diện cho sự “tuyệt vọng” – Đương nhiên, những người phản
đối Obama có thể không nghĩ như vậy.

Nhưng đúng như cái gọi là vỏ quýt dày
có móng tay nhọn, dù cho những đợt sóng cao ngút trời kia có cao hơn thế chăng
nữa, sẽ vẫn có đê chắn sóng ngăn lại, đê chắn vỡ rồi, thì vẫn còn có Trường
Thành mới do quân đội đắp nên che chắn. Trong thời khắc như vậy, Trung Quốc
bỗng trở thành nơi tị nạn của một số người mạo hiểm nào đó, còn Thượng Hải,
chính là viên ngọc sáng rực rỡ nhất trong không gian của vùng tị nạn này.

Vì lẽ đó mà Lục Gia Chủy vẫn lung
linh lấp lánh, ham muốn hưởng thụ ngang dọc tung hoành. Trung tâm Tài chính
Hoàn Cầu hằng ngày vẫn chọc lên tận mấy tầng mây, hắt ra những ánh sáng lấp lóa

trong hiu quạnh, chiêu hồn đoạt phách. Chỉ chờ tòa cao ốc “Trung tâm Thượng
Hải” ở bên cạnh kia có thể sớm đội đất mọc lên, để xua tan đi sự quạnh vắng cô
độc khi một mình nó phải vươn mình giữa nơi đây. Trong công trường đang xây
dựng nhằm vây chắn “Trung tâm Thượng Hải”, tiếng đóng cọc vẫn ngày ngày vang
khắp vịnh ven sông nơi Lục Gia Chủy bé nhỏ này, giống như nhịp đập của con tim
có sức sống ngoan cố dị thường của Thượng Hải, nhưng nghe mãi rồi, cũng mơ hồ
có một cảm giác bi tráng thê lương ùa đến.

Những hình ảnh các anh hào
phố Wall với sắc mặt u ám ôm hộp giấy trên một số tạp chí kia, có vẻ
rất khó bắt gặp ở đây, mọi người cũng chỉ xem họ như đề tài bàn tán những lúc
trà dư tửu hậu. Bên cạnh dường như cũng chẳng có ai thật sự ôm thùng giấy đi
lại trên phố một cách cao ngạo như vậy – nói trắng ra là, cho dù thật sự
bị fire [1] cũng sẽ chẳng đi lại trên phố một cách dramatic [2] như
thế, lại không phải là đang đóng phim truyền hình dài tập của Đài truyền
hình vệ tinh Hồ Nam, nên cái trò rơi nước mắt ấy là thứ không tồn tại trong
cuộc sống này. Thứ mà luôn tràn ngập trong đời là cuộc quyết đấu một sống một
còn, là cuộc giao chiến khi tay còn chưa kịp tung đòn, nước mắt còn chưa kịp
chảy khỏi hốc mắt, thì bạn đã nhắm mắt xuôi tay rồi.

[1] Sa thải.

[2] Kịch tính.

Giữa những tòa cao ốc chọc trời ấy,
các anh hào vẫn tất bật đi lại trong những bộ vest phẳng phiu, họ
dùng di động để kiểm soát mạch sống kinh tế của Thượng Hải – hay nói cách khác,
Thượng Hải dùng tín hiệu di động làm dây, để kiểm soát đám con rối bọn họ – bất
cứ việc gì, đều có thể nói từ hai phương diện trên.

Cuối năm 2008, Thượng Hải như quả cầu
pha lê xoay chuyển điên cuồng, thành phố phát triển với tốc độ chóng mặt này
giống một vật khổng lồ đáng sợ. Ngay khi hầu hết các du khách nước ngoài ở đây
còn xem tàu điện từ trên cao của tuyến đường sắt kết nối với sân bay Phố Đông
là một điểm du lịch cần phải đến khi tới Thượng Hải, thì đến giai đoạn sau sân
bay Hồng Kiều đã trỗi dậy nhanh chóng với quy mô vượt xa rất nhiều so với sân
bay quốc tế Phố Đông.

Công trình siêu cấp của Trung Quốc
được đầu tư 36,1 tỉ nhân dân tệ để xây dựng – công trình đầu mối giao thông
Hồng Kiều, trở thành công trình đầu mối giao thông phức tạp nhất trên thế giới.
Với diện tích gấp ba lần quảng trường Thiên An Môn, tập trung tất cả các loại
đường giao thông dành cho đủ loại phương tiện như đường sắt cao tốc, tàu điện
từ, đường sắt đô thị, hệ thống vận chuyển hành khách cao tốc, hệ thống đường
ray đô thị, giao thông công cộng và hàng không dân dụng. Toàn bộ công trình như
thể một con quái thú khổng lồ phát sáng đang chiếm cứ cả phía tây Thượng Hải,
trong tương lai, người ta sẽ nhanh chóng di chuyển đến các địa điểm
của Thượng Hải nằm lọt trong từng khúc ruột của cơ thể con quái thú này.

Nó giống như một con quái vật đội đất
chui lên, làm bề mặt đất đai xung quanh rung chuyển ầm ầm, giá nhà đất nhảy múa
điên cuồng và vô chừng trên màn hình điện tử tại các trung tâm chứng khoán,
trông chẳng khác nào điện tâm đồ của vô số người đang cùng được đo một lúc.

Mà đây mới chỉ là một góc của núi
băng, khoản đầu tư 900 tỉ nhân dân tệ của Chính phủ được xem là liều thuốc trợ
tim nhằm ngăn chặn khủng hoảng tài chính. Báo chí đã dùng một ví dụ sống động
và chân thực để miêu tả động thái này như sau: “Nếu đem khoản đầu tư đổi ra
tiền xu, thì nó đủ để tạo ra một cơn mưa tiền xu liên tục trong 128 ngày ở khu
vực đô thị Thượng Hải”. Cách miêu tả này đã từng xuất hiện trên báo chí Mỹ, hồi
đó nó được dùng để gián tiếp ám chỉ sự giàu có của Bill Gates.

Cho nên, khi tôi và Nam Tương quay
lại Thượng Hải lần nữa, chúng tôi đều chẳng thấy nó có bất cứ sự khác biệt nào.
Có lẽ vì chúng tôi chỉ mới rời đi trong khoảng mười mấy ngày. Thượng Hải mà tôi
thấy, vẫn giống như một con bạch tuộc mang màu đen kịt che kín trời đất, nó
trườn đi trên mảnh đất ven biển này, che phủ tất cả những con người mù quáng,
cái vòi màu đen nhớp nháp của nó, chạm đến mọi ngóc ngách bé nhỏ nhất của thành
phố này.

Sự nhu động không thể ngừng lại,

giống như bản chất thiên bẩm của thành phố này.

***

Giống như chưa có chuyện gì xảy ra
vậy, tôi, Nam Tương, Cố Ly, Đường Uyển Như, bốn chúng tôi vẫn thân thiết ngồi
bên nhau trong phòng khách, sự thay đổi duy nhất là phòng khách này bây giờ là
biệt thự cao cấp của khu Tĩnh An, chứ không phải căn phòng ngủ tập thể bé tí
tẹo của trường học năm xưa. Cái bộ sofa nhỏ cũ kỹ màu trắng lôi về từ
cửa hàng giá rẻ hồi đó, đã bị Cố Ly bỏ lại một cách không thương tiếc
trong phòng ngủ ở ký túc xá trường trước đây.

“So với việc cùng chi tiền trả khoản
phí chuyển nhà chẳng đáng là bao cho những người công nhân kia, chi bằng tớ
tặng Đường Uyển Như một chiếc áo lót tốt một chút.”

“Hồi năm thứ nhất đại học tớ đã cảm
nhận được cái sự thời thượng vô cùng của IKEA, nhưng việc đó chẳng khác nào
việc chân cậu đang vận giày thể thao của vận động viên Lý Ninh mà vênh vênh váo
váo đi lại trên phố hồi tiểu học – bây giờ cậu còn dám không?”

“Chuyện đó cũng giống việc tớ đeo cái
nhẫn đính hôn Chu Đại Phúc [3] khi
kết hôn vậy. Mười năm trước, nếu một chàng trai tặng tớ nhẫn Chu Đại Phúc, tớ
sẽ cười tươi như hoa mà cảm ơn anh ấy. Nhưng giờ khi kết hôn mà đối phương quỳ
trước mặt tớ rồi lôi ra một chiếc nhẫn Chu Đại Phúc tặng… vậy thì anh cứ quỳ
ở đó đi, forever!”

[3] Chu Đại Phúc là Tập đoàn vàng bạc đá quý số 1
Hồng Kông và cả Trung Quốc, Đài Loan.

Cố Ly vẫn như trước, vừa uống cà phê
rang của Rwanda, vừa lật cuốn Nguyệt san Thời báo kinh tế trên
tay. Nó cầm chiếc bút mực màu đỏ trong tay, không ngừng khoanh tròn “soạt soạt

soạt” vào những đoạn mà nó cảm thấy hứng thú trong tạp chí, biểu hiện chẳng
khác nào cô giáo chủ nhiệm tiểu học đang phê sửa bài tập làm văn trong ký ức
của tôi. Sau khi uống vài ngụm nó lại chau mày nhăn mặt đặt cốc cà phê xuống
bàn, “Nam Tương này, cà phê này còn khó uống hơn cả đông dược mà cậu uống khi
đau bụng kinh hồi đó! Rwanda? Người ở đó không biết có phải do vị
giác có vấn đề không nữa? Đầu lưỡi của họ không phải luôn tiết ra sữa ong chúa đấy
chứ? Cái thứ này đắng đến mức có thể còn hơn cả thuốc kỳ ninh [4] ấy”.

[4] Kỳ ninh là chất kiềm lấy từ vỏ
cây canh-ki-na, có vị đắng, ít tan trong nước.

Nó nhìn khinh bỉ túi cà phê rang
của Rwanda đang đặt ở bên cạnh, đó là cà phê nó mua từ trong siêu thị Marks & Spencer của
Công ty bán lẻ lớn nhất Anh quốc vừa mới khai trương trên phố Nam Kinh Tây [5].
Nét mặt của Cố Ly lúc này chẳng khác nào Đường Uyển Như đang
tập Yoga với miếng mặt nạ đắp trên mặt vậy, ngập tràn nỗi buồn rầu và
sự hài hòa vốn có (…), nó tựa hồ đã hoàn toàn quên mất cảm xúc dương dương tự
đắc khi hớn ha hớn hở mua gói cà phê này về từ tòa nhà Tân Địa Tiêu màu xanh
kia. Nó ngẩng lên, vẫy vẫy tay, nói: “Lucy, vứt nó đi nhé.” Đợi mãi
chẳng thấy ai trả lời, nó ngẩng lên nhìn, nhướng nhướng chân mày thẳng về phía
Đường Uyển Như, “Lucy, gọi cậu đấy!”

[5] Phố Nam Kinh Tây được gọi là “phố
thương mại đệ nhất Trung Hoa” – là nửa phía Tây của đường Nam Kinh (gồm đường

Nam Kinh Đông và Nam Kinh Tây), vắt qua hai khu Hoàng Phố và Tỉnh An. Đoạn sầm
uất nhất đều tập trung ở khu Tỉnh An, phía Đông bắt đầu từ đường Thành Đô Bắc,
phía Tây kết thúc ở đường Diên An Tây, tổng chiều dài 2933 mét.

Nam Tương vừa chải gọn tóc nằm ngay
ngắn sau đầu, vừa hỏi Cố Ly một cách ngờ vực: “Đường Uyển Như không phải vẫn
luôn tự xưng là Ruby sao, từ lúc nào đã đổi ra cái tên chẳng dính
dáng gì tới nhà cậu vậy? Còn bà chị gái Cố Ly nữa, chỉ là uống cà phê thôi mà,
chị hãy bỏ qua cho người dân Rwanda đi, họ cũng chịu đủ ấm ức rồi.”

Đường Uyển Như vừa mới dùng sức của
ba bò chín trâu để nhét mình vào chiếc áo khoác ngoài màu đen bó sát người kia,
rệu rã bước đến đứng bên cạnh Nam Tương, cơ thể nó luôn tràn đầy cảm giác hành

động vì chính nghĩa. Mỗi lần Cố Ly ăn hiếp tôi và Nam Tương, nó sẽ luôn đứng ra
làm chủ cho chúng tôi. Nó xếp bằng rồi thong thả ngồi xuống bên cạnh Nam Tương
(Trong khi tạo dáng ngồi này, nó cố ý bắt chước động tác tao nhã bắt chéo hai
chân để đề phòng lộ hàng của các ngôi sao màn bạc, nhưng vì hai chân vặn quá
mức khiến nó bị mất cân bằng mà ngã sóng sượt đánh phịch một cái lên
ghế sofa). Nhưng Đường Uyển Như có một ưu điểm, chính là trong bất cứ
tình huống nào nó cũng vô cùng bình tĩnh. Chẳng hạn lúc này đây, nó vẫn giữ
nguyên tư thế bất động kia trên ghế sofa sau khi ngã chỏng gọng
lên đó, đồng thời còn nắm lấy tay Nam Tương một cách thân thiết, nói vẻ đồng
tình: “Nam Tương, nếu nói như vậy, dì hai của cậu lẽ nào không phải là người Rwanda sao?
Tớ luôn thấy làn da của dì ấy, chà chà, nói thế nào nhỉ, con người tớ ăn ngay
nói thật, cậu đừng chấp nhé, tớ luôn cảm thấy dì hai của cậu
đen over luôn!”

Hỏi xong, nó còn tự biên tự diễn chỉ
vào Obama trên bìa tạp chỉ Cố Ly đang đọc, bồi thêm một câu ra chiều
thương xót: “Giống Obama ác luôn, thật đấy.”

Nam Tương day day huyệt thái dương,
rồi ngồi xuống bên tôi, cầm lấy cái chai Champagne trong thùng đá, và
tự rót cho mình một ly, rồi nhanh chóng gia nhập vào nhóm đã uống đến mặt mày
đỏ gay. Tôi trông Đường Uyển Như đang nằm vắt ngang với tư thế khó bề tưởng
tượng nổi trên chiếc sofa, rồi lại nhìn Cố Ly đang mặc chiếc áo lông
hiệu Prada màu hồng sẫm, bất chợt phá lên cười ngây dại.

Nam Tương và Cố Ly nhìn thấy tôi mặt

đỏ như quả gấc, lại cười ngốc nghếch, thì buồn bã lắc đầu đầy lo lắng. Còn
Đường Uyển Như thì hai mắt vô tư lự đang nhìn vào một điểm nào đó trong không
gian của phòng khách, chẳng ai biết nó đang nghĩ gì. Nói thật, bọn chúng tôi
đều không ai theo kịp được dòng suy nghĩ nhảy lung tung mà kỳ dị kia của nó cả.

Tôi nhìn Nam Tương và Cố Ly đang ngồi
bên cạnh. Hai người họ trông đẹp làm sao, thanh xuân tươi trẻ, rực rỡ tuyệt
vời, giống như hai đóa hoa kiều diễm đang vươn mình khoe hương sắc. Đường Uyển
Như bên cạnh họ cũng căng tràn sức sống, chẳng khác nào cây vạn tuế xanh mơn
mởn đang đứng bình yên và vững chãi dưới ánh mặt trời. Còn tôi ư, tôi nổi bật
với quả đầu bù xù của kẻ vừa tỉnh giấc và đôi quầng mắt thâm đen rõ
to, cùng cặp mắt đỏ ngầu, chẳng khác gì đống rơm bị gió mạnh thổi khô giữa mùa
đông.

Đúng thế, ba đứa nó là bạn tốt nhất
của tôi.

Nếu bạn hiểu chúng tôi, bạn sẽ biết,
cô gái mà trên đầu đang cài một bông hoa sơn trà bằng đá quý
hiệu Channel đứng trước mặt tôi kia, chính là Cố Ly. Tôi quý nó,
nhưng cũng sợ nó. Nó như chiếc máy tính cỡ lớn được gắn bộ nguồn pin vĩnh cửu

chạy bằng năng lượng mặt trời vậy, trong khoảng thời gian ba năm đại học, đã
hoàn thành hai học vị cùng lúc, đồng thời còn đoạt luôn ngôi nhất xếp hạng toàn

khóa với bảng điểm toàn A . Khi các thầy cô trong trường đem một xấp tiền
thưởng tặng cho nó, nó đếm sơ qua, rồi nói đầy phấn khích: “A, nhiều thế này,
mình có thể mua cho Lucy một đôi giày kha khá rồi.” Nói xong nó bèn

cầm bao thư mỏng tang có nhét mấy tờ tiền bên trong quẳng vào chiếc túi xách
hiệu Longchamp. Khi đó, tôi cảm thấy dưới ánh đèn flash nó giống như
khuôn như đúc với Kate Moss trên biển quảng cáo treo bên ngoài Tổng
công ty Citic Pacific, giống như con thiên nga đen cao quý mà sắc
sảo. Hơn nữa, chiếc máy tính cỡ lớn này còn từng giây từng phút phun ra nọc độc
qua miệng của nó. Ví như tháng rồi, ngay trong công ty, nó đã sỉ nhục liên tục
hàng chục phút, tuy không dùng bất cứ từ ngữ thô tục nào, nhưng vẫn đủ khiến
một anh chàng hơn bốn mươi tuổi cao 1,83m phải ngồi phủ phục gào khóc
sướt mướt trên nền đại sảnh công ty. Cuối cùng nó cũng thấy quá áy náy không nỡ
bỏ đi, bèn quỳ xuống, móc khăn giấy từ trong túi ra lau nước mắt giúp anh ta,
ôm lấy đầu anh ta vỗ về, rồi khe khẽ dịu dàng mà thân thiết thì thầm bên tai
anh ta rằng: “Anh muốn khóc thì về nhà mà khóc, tôi còn phải đi làm việc,

ngoan. Đừng giống một kẻ tâm thần như thế, làm người lớn chút đi anh bạn.” Đôi

mắt nó ánh lên sự ấm áp và dạt dào cảm xúc, đối đãi với đồng nghiệp thoải mái
như tiết trời xuân vậy.

Còn Nam Tương – người đang mặc chiếc
áo dài màu đen hiệu H&M, đầu cúi thấp, mái tóc dài mềm mại màu đen búi cao
sau đầu, đôi chân mày nổi bật đầy rung động, toát ra một thứ mỹ cảm quyến rũ
bẩm sinh, gương mặt nó lúc nào cũng như được bao phủ trong một làn mưa
khói của bức tranh thủy mặc, yêu kiều đáng yêu, dịu dàng ngời sáng. Nó là mỹ
nhân mặt mộc không trang điểm nhưng được công nhận là xinh đẹp nhất trong trường
của chúng tôi, bất kể lúc nó vừa tỉnh giấc, hay là khi nó bước ra với bộ dạng
mệt mỏi sau suốt một đêm ở phòng tranh, hay khi nó nổi lên ướt sũng trên mặt
nước trong hồ bơi, nó đều luôn giữ một khuôn mặt khiến trái tim các chàng trai
như ngừng đập.

Xương quai xanh mảnh mai, hàng mi
vuốt dài, đôi môi mềm mại như bánh pudding màu hồng phấn, khiến nó
như một đóa sơn trà màu trắng nở ra giữa chốn thâm sơn cùng cốc u nhã tĩnh
mịch. Đúng, giống hệt đóa sơn trà tươi mới đang được kẹp trên mái tóc của nó
vào lúc này. Đóa sơn trà ấy không như bông hoa đá quý đầy giá trị vật chất trên
đầu Cố Ly, thứ mà nó đang mang là hoa thật, tràn đầy mùi hương quyến rũ lòng
người, nhưng cũng rất dễ bị tổn thương, thoáng chốc héo tàn, chớp mắt lìa xa.
Nhưng châu báu trên đầu Cố Ly, lại là vẻ đẹp vĩnh hằng và áp đảo tất cả. Đây
chính là sự khác biệt lớn nhất giữa họ. Tình cảm của tôi với Nam Tương, không
phải là sự sùng bái như đối với Cố Ly, mà phần nhiều là một sự thân cận và gần
gũi. Trong hơn mười năm quen biết nhau, chúng tôi chia sẻ những cuốn tiểu
thuyết mà chúng tôi thích, cùng nghe những ca khúc mà chúng tôi mê; cùng dạo
phố cùng mua sắm. Tôi và nó hằng ngày đều bị Cố Ly sỉ nhục, rồi sau đó lại cùng
nhau làm khó Đường Uyển Như (…). Tình cảm của chúng tôi ngày càng sâu đậm
trong những tháng ngày như thế. Nhưng nếu bảo tôi hình dung về nó, tôi thật sự
không biết phải bắt đầu từ đâu. Dù bản thân là sinh viên khoa Văn học, nhưng

tôi nhận ra một điều rằng, nếu thật sự phải kể rõ câu chuyện về Nam Tương, thì
cần phải viết một cuốn tiểu thuyết còn dày hơn cả cuốn Bi thương ngược
dòng thành sông. Nói tóm lại, Nam Tương phải được tính là nhân vật
“hồng nhan bạc mệnh” trong thế giới tiểu thuyết mà chúng ta thường thấy. Nó
chẳng có gia thế hiển hách như Cố Ly, ngay một gia đình nhỏ ấm cúng như
tôi, nó cũng không có nốt. Nó xinh đẹp như vậy, nhưng giờ lại chẳng có bạn
trai. Tên bạn trai quen hồi trung học là Tịch Thành, đã đánh nó không biết bao
nhiêu cái bạt tai, đá nó không biết bao nhiêu cú, sau khi khiến nó mang thai
rồi lại bắt phá, sau đó hắn đã quất ngựa truy phong biến mất.

Tôi ngẩng đầu nhìn Nam Tương, nó hình

như đã uống say trước cả tôi…