Đạp chiếc xe đạp cũ mà cậu mượn được nhà hàng xóm, Viết Mạnh đi từ Nghĩa Đạo (Thuận Thành) lặn lội trên con đường mòn đến Đình Tổ để tìm gặp bốc vài thang thuốc bắc. Mẹ cậu bị bệnh lâu ngày không khỏi, nhà nghèo, chỉ có 2 mẹ con nương nhau mà sống qua ngày. Người bố đã qua đời trong 1 vụ ẩu đả thương tâm. Chính vì gia cảnh nghèo khó nên cậu không thể đủ tiền bạc mà đưa mẹ đến khám ở bệnh viện hay trạm xá lân cận. Không có họ hàng thân thích nên Viết Mạnh chỉ quanh quẩn nhờ được mấy bà con hàng xóm, họ hiểu hoàn cảnh 2 mẹ con nên cũng giúp đỡ được phần nào. Không giấy xác nhận hộ nghèo, không 1 sự giúp đỡ của tấm lòng hảo tâm, chàng trai nghèo 15 tuổi không còn cách nào ngoài việc phải chạy vạy khắp nơi dù đang tuổi đi học để kiếm thêm tiền lo cho cuộc sống 2 mẹ con. Chính vì sống trong nghèo khổ đã lâu nên Mạnh học được nhiều cái mà không phải cô cậu học sinh nào đang ngồi trên ghế nhà trường có thể làm được. Việc nhà thạo hết, buôn bán sổ sách cậu cân tất, kể cả việc cấy lúa trồng mạ,… cũng không là gì với cậu. Dần già cậu khá rành rọt về cuộc sống. Cậu rất thông minh, chỉ có điều do hoàn cảnh gia đình không đủ khả năng giúp cậu được ở những ngôi trường hiện đại, phù hợp với khả năng học tập và tiếp thu của cậu. Là 1 học sinh lớp 10 tại ngôi trường THPT Thuận Thành số 1, Bắc Ninh, chàng trai tên Mạnh có lực học không thua kém 1 ai. Ngày trước hồi cấp 2, Viết Mạnh đã có 4 năm học dưới mái trường cùng Bạch Dương, Nhật Lệ, Phương Nam hay Nghĩa, nhưng vấn đề ở chỗ 4 người bọn họ chỉ cùng khối chứ không cùng lớp với Mạnh. Viết Mạnh học chuyên Hóa và Sinh, học rất cừ, có tiếng trong trường và đứng ngang với Phương Nam ở đội Lý của trường, từng có 1 thời thi chung nhiều cuộc thi và cả 2 đều vào chung kết. 2 con người, 2 tính cách, và 2 ngành học, họ là kì phùng địch thủ đã nhiều lần đốt cháy sàn đấu các cuộc thi trong trường. Chính vì có sự đồng hành này mà 2 người có sự hiểu biết nhất định về bản thân đối phương, tuy nhiên họ coi nhau là bạn chứ chưa từng coi nhau là đối thủ như trong các cuộc thi. Vốn dĩ cuộc sống lại không mỉm cười, lúc thi vào cấp 3 thì Phương Nam có sự may mắn hơn vì gia đình có điều kiện lo toan tiền học phí nên có khả năng thi đỗ Samuel Vux mà Viết Mạnh thì không. THPT Thuận Thành 1 là lựa chọn đúng đắn của cậu khi ngôi trường vừa gần nhà, vừa có học phí không cao, vừa có sự giáo dục tốt, chả có lẽ nào lại không chọn. Dù gì cậu ở đâu thì vẫn có thể tỏa sáng tài năng của mình.
Do có sự tiếp xúc và hiểu biết về Nam thì Mạnh mới nhận ra nhà Nam làm nghề bốc thuốc có tiếng trong vùng. Chính vì thế mà khi mẹ cậu bị ốm thế này mà lại không có tiền thuốc thang, thì có vẻ tìm đến 1 tiệm thuốc bốc vài thang thảo dược vừa rẻ vừa hiệu quả về biết đâu lại hay. Dừng xe lại, đã tới Đình Tổ rồi, Viết Mạnh quanh quanh không biết tiệm thuốc Đông Y đâu và bắt đầu có sự hoang mang nhẹ. Đường làng đường xã vắng tanh, chả thấy có ai chắc tại buổi trưa mọi người nghỉ ngơi cả rồi. Không có người để hỏi thăm, hỏi địa chỉ, Viết Mạnh cũng không có ý định bỏ về, cậu đạp xe lượn lượn mấy vòng xem tình hình thế nào. Vừa đạp vừa cố nhớ lại xem bố mẹ Nam tên là gì, vì thường thì người ta sẽ đặt tên quán, tiệm kèm theo tên của chủ gia đình. Bố mẹ cậu ta tên là gì nhỉ? Chết thật, lâu quá rồi không tiếp xúc bên bà nó hết rồi, giờ sao? Thấy có vẻ không khả thi, Viết Mạnh nhanh chóng nghĩ cách khác. Ủa sao cái xã gì mà vắng vẻ thế nhỉ? Nơi này nhà dân rất thưa, nhiều đồng ruộng, nhiều các mảnh đất trồng cây,… điều đó chứng tỏ gì nhỉ? Ngẫm ngợi 1 lúc cậu chán nản – Meh, chả có ý nghĩa gì! Bất giác cậu dừng xe lại bên 1 bụi cây to, đưa mủi ngửi khịt khịt như đánh hơi được điều gì, mắt lảo đảo. Khoan đã, đây không phải mùi cây lạc tiên sao? Viết Mạnh xuống xe rồi ngó nghiêng vài chỗ thì thấy đúng thật, 1 bụi cây lạc tiên mọc hoang ven bờ ven bụi. Nghe nói loại cây này có tác dụng cải thiện giấc ngủ vô cùng hiệu quả, được bào chế trong Đông dược và Tân dược, nhưng có vẻ đây không phải mọc hoang đâu, đây hình như là có người trồng thì phải. Cậu quan sát thấy bên cạnh bụi cây lạc tiên thì thêm vài khóm cây mã đề. Hình như cây này để làm trà, cậu nghĩ bụng, có lần cậu đọc sách đã đọc qua về mấy loại cây này. Người ta bảo cây mã đề là loại cây giúp giải tỏa nhiệt lượng tích tụ trong cơ thể một cách dễ dàng, còn nếu ướp làm trà thì được coi là một loại trà giải khát, có tác dụng lợi tiểu, ngăn ngừa sỏi thận, đào thải độc tố thận, thanh nhiệt mát gan. Đúng thế, cậu tự thích thú với trí nhớ của bản thân mình về cây thuốc. Cậu cũng mở rộng tầm nhìn hơn về miếng đất đó, thì ra nơi đây trồng rất nhiều loại thảo dược, ngoài cây lạc tiên hay khóm mã đề ra thì còn có vài luống giảo cổ lam và thảo minh quyết,… và còn nhiều loại khác mà cậu cũng không rõ là cây gì. Do từng học chuyên Sinh nên cậu đã có thời gian tự học, tự đọc nhiều loại sách về cây cối, sinh vật. Có vẻ những kiến thức đó khá có ích với cậu, nhất là ở thời điểm hiện tại. Cậu tự hỏi tại sao nơi này lại trồng nhiều thảo mộc thế? Trừ phi… Phải chăng đây là miếng đất để trồng và thu hoạch những loại thảo dược trong các vị thuốc cổ truyền của tiệm Đông Y đó? Nếu chính xác là vậy thì kiểu gì căn nhà đó cũng phải ở gần mảnh vườn thuốc này, không thể xa được, vì vị chủ còn phải thường xuyên hái thuốc chứ, ai rảnh mà trồng xa tít tiệm rồi mất công đi đường dài để hái. Tìm được điểm suy luận như vậy, Viết Mạnh cảm thấy khá vui vì những kiến thức mình học trong sách vở đều có ích. Trời trưa nắng tuy không gắt nhưng lại bị cái là hơi oi, thời tiết sắp chớm sang đông rồi nhưng không hiểu vì sao đến giờ phút này vẫn có cái cảm giác oi nóng. Cũng nhờ cái oi bức đó mà khiến mặt đất nóng lên và bốc mùi cây cỏ, mùi đất. Mạnh nhìn lên trời, khá nhiều mây, lạ thay cậu thấy có mùi hắc hắc. Thôi chết, mùi không khí khi sắp mưa? Mùi này rất quen nhưng lại khó diễn tả, nhưng đúng là vậy, có lẽ sẽ có trận mưa lớn rồi đây. Viết Mạnh đoán chắc đây sẽ là cơn mưa cuối cùng kết thúc những ngày thu cách mạng để mở đường cho 1 mùa đông rét buốt căm căm của tiết trời miền Bắc. Trận rét này kéo đến quả là không đúng thời điểm khi mà người mẹ của cậu đang nằm bệnh tại nhà, việc đông đến sẽ khiến người ốm gặp nhiều khó khăn trong việc bình phục. Nhưng mà chắc không đâu, Viết Mạnh tự trấn tĩnh mình thế, chắc là mình nghĩ nhiều quá thôi. Tuy vậy nhưng đâu đó trong cậu có linh cảm rất đúng. Việc cái oi bức ập đến vô tình cũng khiến cho mùi cây cỏ bốc lên, Viết Mạnh nhẹ nhàng nhắm mắt lại rồi hít 1 hơi thật sâu. Cậu phát hiện được hơi nóng của không khí có vị cỏ ngọt, và đặc biệt có nồng nặc mùi thuốc bắc đâu đây. Đưa mắt nhìn từ mảnh vườn thuốc ra 1 ngôi nhà cách đó khoảng 10m, hình như mùi thuốc tỏa ra từ đây. Không sai. Chính là nó. Tiệm thuốc Đông Y nổi tiếng mát tay ở Đình Tổ.
Viết Mạnh dắt xe đến cửa thì gõ gõ vài cái, lúc này cậu cảm nhận được mùi cây thuốc rõ nhất.
– Được rồi, ra liền! – Tiếng người phụ nữ vọng ra, chất giọng không còn thanh, Viết Mạnh đoán có thể đây là 1 người trung niên, mẹ của Nam.
Cậu liếc mắt nhìn quanh quanh cả nhà nhưng chả chỗ nào có biển hiệu gì cả, chả trách làm người ta phi xe vòng vòng hoài mà chả tìm nổi. Người trong nhà nhanh chóng mở cửa ra, Viết Mạnh cúi đầu chào. Chủ tiệm là bà Thơm, mẹ của Nam, người phụ nữ hiền từ, thoáng nhìn cũng sẽ có thiện cảm vì nét đôn hậu trên khuôn mặt, quả là thầy thuốc có khác.
– Cháu mua gì?
– Dạ cháu…
Viết Mạnh chưa kịp nói mục đích đến mua thì bà Thơm đã réo lên:
– Ơ, là cháu đấy à? – Mặt bà đầy ngạc nhiên. Viết Mạnh chớp chớp mắt nhìn chủ tiệm, ủa bà ấy biết mình à, cậu ngập ngừng:
– Dạ…. Bác biết cháu ạ?
– Đúng rồi, ngày trước bác đi xem chúng kết thằng con trai bác thi cuộc thi cái gì mà… khoa học kĩ thuật ở trường cũ đấy, thấy con với nó được vào thi với nhau ở trận cuối đấy, nên bác nhớ. – Bà Thơm nói liến thoắng.
May quá nhờ chuyện đó mà khiến cho cuộc nói chuyện giữa 2 người đỡ còn khoảng cách như 2 người mới gặp hơn. Chàng trai cười cười trả lời những câu hỏi của bà chủ tiệm. Có vẻ bà rất quan tâm đến cậu bạn này. Tiếng nói tiếng cười của 2 người lớn quá đến ông chủ cũng dậy, từ trong nhà đi ra. Ông Thanh nói vọng ra:
– Ai mua gì đấy bà?
– Ông ra đây xem đi này.
Bà Thơm rủ ông ra, ông nhanh chóng nhận ra chàng trai ấy. Năm đó ông đã gặp có thấy ấn tượng vô cùng. Có thể năm đó thằng con trai ông, Nam, là người thắng cuộc thi nhưng đối thủ của nó cũng tỏa sáng không kém, chỉ là có chút không may mắn bằng thôi. Ít ra Viết Mạnh không về nhất nhưng cũng về nhì, là á quân của trường. Hình như từ đó đến giờ ông bà nhà mới được gặp lại chàng trai ấy. Cậu không có khuôn mặt đẹp như con trai họ, nhưng cậu lại có đôi mắt biết nói. Nổi bật trên khuôn mặt là đôi lông mày rậm hình lưỡi kiếm, phía dưới là cặp mắt to, 2 mí sâu. Nhìn qua cũng đủ thấy cậu ta với con trai ông là như là sinh ra đã là kỳ phùng địch thủ, nếu như Phương Nam có đôi mắt tựa long nhãn, thì Viết Mạnh lại có đôi mắt phượng hoàng hiếm có. Ông bà chủ tiệm cũng lấy làm lạ mà hỏi về chuyện vì sao cậu không thi lên trường Samuel Vux khi mà khả năng cậu có thừa, rồi cũng hỏi về bệnh tình mẹ cậu, môi trường học hiện tại, abc. Viết Mạnh từ từ giải đáp hết tất cả các thắc mắc đó, và mọi thứ đọng lại trong họ là những nỗi buồn. Họ thương cho cậu, như thương cho những kiếp người tài năng nhưng không có khả năng.
Hai người chủ tiệm bốc cho cậu 2 đơn thuốc và không lấy tiền, Viết Mạnh mới nghe không chịu, đòi trả tiền vì không muốn mang ơn nhưng họ cứ vui vẻ không lấy nên cậu chỉ biết cúi chào họ rồi ra về. Ra đến cửa cậu thấy bầu trời đã thay đổi, không khí bắt đầu lành lạnh hơn, có vẻ như những suy đoán của cậu từ trước đã đúng. Sắp có cơn mưa giao mùa, chấm dứt trời thu xinh đẹp để bắt đầu những ngày đông giá rét như 1 lẽ của tự nhiên. Bầu trời trở nên nhiều mây, ở những phía xa xa thì có những tia chớp vàng ánh lên, màu đen kịt bắt đầu thêu lên những áng mây trắng nổi cộm, tạo nên 1 bầu trời âm u với gam màu đen xám chủ đạo. Viết Mạnh không thể lâu la được mà bắt buộc phải đạp xe về nhà thật nhanh nếu không thì ướt hết. Ướt người thì cậu không sợ nhưng cậu chỉ sợ ướt mấy bịch thuốc, thứ để cứu sống mẹ cậu, có lẽ giờ này mẹ ở nhà đang thấy lạnh lắm. Trời nổi gió, không khí lạnh hơn bao giờ hết, gió thổi như những cơn lốc xoáy vô tình thổi cho bụi đường tung tăng trên những nẻo đường, mù mịt nhưng cũng không thể cản được tốc độ đạp xe của chàng trai trẻ. Mặt nước hồ như cũng đang động đậy bởi những cơn gió rít, như thét gào, xô từng tán lục bình trôi lênh đênh vô định. Cây cối múa may quay cuồng trong gió, và trời bắt đầu có những hạt mưa nặng trĩu đầu tiên rơi xuống.